Widzenie ześrodkowane, ogląd, epopteia

O twórczości naukowej Wiesława Juszczaka.

artykuł recenzowany

Ryszard Kasperowicz

r.kasperowicz@uw.edu.pl
Instytut Historii Sztuki UW (Polska)
https://orcid.org/0000-0003-1350-8738

Abstrakt

W naukowej twórczości Wiesława Juszczaka, bardzo zróżnicowanej pod względem tematycznym, ale także konceptualnego ujęcia konkretnych problemów, można jednak dostrzec stałe wątki, powracanie do fundamentalnych problemów: roli wyobraźni w poznaniu historycznym i tworzeniu artystycznym, genezy sztuki i jej poznawczych dążeń, znaczenia relacji pomiędzy słowem a obrazem (w ekfrazie, w krytyce artystycznej). Problemy te Juszczak podejmował czy to artykułach o metodologicznym charakterze, czy to w niezrównanych interpretacjach poszczególnych dzieł i artystów, czy to – z czasem coraz częściej – w tekstach – esejach o charakterze filozoficznych rozważań. Dokonania naukowe Profesora pozwalają zobaczyć w nim historyka sztuki i filozofa sztuki, cechującego się oryginalnością myśli i mistrzowską formą jej wyrazu, świetnego znawcy sztuki romantyzmu i symbolizmu europejskiego, niestrudzonego poszukiwacza początków tworzenia w kulturze archaicznej Grecji, humanisty godnego tego miana w najwyższym znaczeniu.


Słowa kluczowe:

teoria sztuki i metodologia historii sztuki, dylematy poznania historycznego, interpretacja przeszłości, wyobraźnia, ekfraza, mit, geneza twórczości artystycznej, romantyzm, postimpresjonizm, modernizm, Wiesław Juszczak (1932–2021)

Berlin, Isaiah. Vico and Herder. Two Studies in the History of Ideas. London: The Hogarth Press, 1976.
  Google Scholar

Clark, Elizabeth A. History, Theory, Text. Historians and the Linguistic Turn. Cambridge, Mass.-London: Harvard University Press, 2004.
DOI: https://doi.org/10.4159/9780674262683   Google Scholar

Czaja, Dariusz, i Wiesław Juszczak. Ruiny czasu. Rozmowy o twórczości. Wołowiec: Wydawnictwo Czarne, 2017.
  Google Scholar

Dray, William H. History as Re-enactment. R. G. Collingwood's Idea of History. Oxford: Oxford University Press, 1995.
  Google Scholar

Frank, Manfred. Nadchodzący Bóg. Wykłady o nowej mitologii. Tłumaczenie Tadeusz Zatorski. Warszawa: Fundacja Augusta hr. Cieszkowskiego, 2021
  Google Scholar

Grafton, Anthony. What was History? The Art of History in Early Modern Europe. Cambridge: Cambridge University Press, 2007.
  Google Scholar

Hardtwig, Wolfgang. "Der Verwissenschaftlichung der Historie und die Ästhetisierung der Darstellung." W Formen der Geschichtsschreibung, redakcja Reinhart Koselleck, Heinrich Lutz, Jörn Rüsen, 147-191. München: Deutscher Taschenbuch Verlag, 1982.
  Google Scholar

Hardtwig, Wolfgang. Geschichtsschreibung zwischen Alteuropa und moderner Welt. Jacob Burckhardt in seiner Zeit. Göttingen: Vandenhoeck und Ruprecht, 1974.
  Google Scholar

Juszczak, Wiesław. "Dwie krytyki: 'krytyczna' i 'komentująca'." W Współczesne problemy krytyki artystycznej. Materiały sesji: Współczesne problemy krytyki artystycznej, Warszawa, 9 i 10 marca 1972, redakcja Alicja Helman, 9-20. Wrocław-Warszawa-Kraków: Ossolineum, 1973.
  Google Scholar

Juszczak, Wiesław. Fakty i wyobraźnia. Warszawa: PIW, 1979.
  Google Scholar

Juszczak, Wiesław. Fragmenty. Szkice z teorii i filozofii sztuki. Warszawa: Arx Regia, 1995.
  Google Scholar

Juszczak, Wiesław. Pani na żurawiach. Część pierwsza. Realność bogów. Kraków: Aureus, 2002.
  Google Scholar

Juszczak, Wiesław. Poeta i mit. Wołowiec: Wydawnictwo Czarne, 2014.
  Google Scholar

Juszczak, Wiesław. Postimpresjoniści. Warszawa: Wydawnictwo Artystyczne i Filmowe, 1975.
  Google Scholar

Juszczak, Wiesław. Zasłona w rajskie ptaki albo o granicach okresu powieści. Warszawa: PIW, 1981.
  Google Scholar

Kessler, Eckhard. Petrarca und die Geschichte. Rhetorik, Philosophie im Übergang vom Mittelalter zur Neuzeit. München: W. Fink, 1978.
  Google Scholar

Momigliano, Arnaldo. The Classical Foundations of Modern Historiography. Berkeley: University of California Press, 1990.
  Google Scholar

Muhlack, Ulrich. Geschichtswissenschaft im Humanismus und in der Aufklärung. Die Vorgeschichte des Historismus. München: C.H. Beck, 1981.
  Google Scholar

Murray, Gilbert. Eurypides i jego wiek. Tłumaczenie Wiesław Juszczak. Warszawa: Fundacja Augusta hr. Cieszkowskiego, 2018.
  Google Scholar

Rosen, Stanley. Nihilism. A Philosophical Essay. New Haven-London: Yale University Press, 1969.
  Google Scholar

Roth, Paul A. The Philosophical Structure of Historical Explanation. Evanston, Ill.: Northwestern University Press, 2020.
  Google Scholar

Rüsen, Jörn. "Cztery typy narracji historycznej." W Opowiadanie historii w niemieckiej refleksji teoretyczno-historycznej i literaturoznawczej od oświecenia do współczesności. Opracowanie i tłumaczenie Jerzy Kałążny, 490-575. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 2003.
  Google Scholar

Rüsen, Jörn. "Rhetorik und Ästhetik der Geschichtsschreibung: Leopold von Ranke." W Geschichte als Literatur. Formen und Grenzen der Repräsentation von Vergangenheit, redakcja Hartmut Eggert, Ulrich
  Google Scholar

Profitlich, Klaus R. Scherpe, 190-204. Stuttgart: J.B. Metzler, 1990.
  Google Scholar

Wind, Edgar. "Θείος Φόβος. Rozważania o filozofii sztuki Platona." Tłumaczenie Ryszard Kasperowicz, Kronos, nr 2 (2020): 28-52.
  Google Scholar

Pobierz


Opublikowane
2022-12-30

Cited By / Share

Kasperowicz, R. (2022). Widzenie ześrodkowane, ogląd, epopteia: O twórczości naukowej Wiesława Juszczaka. Biuletyn Historii Sztuki, 84(4), 689–714. https://doi.org/10.36744/bhs.1364

Autorzy

Ryszard Kasperowicz 
r.kasperowicz@uw.edu.pl
Instytut Historii Sztuki UW Polska
https://orcid.org/0000-0003-1350-8738

Statystyki

Abstract views: 207
PDF downloads: 203


Licencja

Prawa autorskie (c) 2023 Ryszard Kasperowicz

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.