Cogito and the Problem of Poetry
(Bearing Witness to Herbert’s Poetry)
Michał Klinger
konteksty@ispan.plChrześcijańska Akademia Teologiczna w Warszawie (Poland)
https://orcid.org/0000-0003-0573-0187
Abstract
The author embarks upon the problem of a criterion of poetic quality upon the basis of his experience – reading Zbigniew Herbert’s Pan Cogito in the mid-1970s. The background consists of selected phenomena of poetry from their archaic melic beginning to new conceptions, diverging from the “musicality” of poetry, such as those of Khlebnikov and Przyboś. We are presented with a little-known phenomenology of poetry based on the parallelism of elements, vivid from the Bible to Byzantine liturgy and Orthodox-Slavonic praxis. Pan Cogito faces the duality of the way in which poetry acts – the beyond-rational (“musical”) path or that of the “message” of the contents (intended for the intellect). M. Klinger indicates poetry by Brodsky and Milosz’ proposes the thesis that Mister Cogito ultimately finds himself on the side of the melic “beginning” of poetry.
Keywords:
Mr. Cogito, Herbert, melic poetry, biblical poetry, Byzantine poetry, free verseReferences
Balcerzan, Edward. Styl i poetyka twórczości dwujęzycznej Brunona Jasińskiego. Wrocław – Warszawa – Kraków: Ossolineum, 1968.
Google Scholar
Barthes, Roland. „Od dzieła do tekstu” Teksty Drugie 54, no. 6 (1998): 187-195.
Google Scholar
Brodski, Josif. 82 wiersze i poematy, wybór i opracowanie Stanisław Barańczak; Przedmowa Czasław Miłosz, Kraków: ZNAK, 1989.
Google Scholar
Brodskij, Iosif. Ostanowka w pustynie. Stichotworienija i poemy. New York: Chekhov Press, 1970.
Google Scholar
Chlebnikow, Welimir. Sobranije soczinienij I, Tom I, Poemy, Tom II, Tworienija 1906 – 1917. Muenchen: Wilheln Fink Verlag, 1968.
Google Scholar
Chwin, Stefan. „Zwodnicze piękno” Tygodnik Powszechny 15.05.2016.
DOI: https://doi.org/10.18318/td.2016.6.2
Google Scholar
----- «Polska Miłosza, Polska Herberta». Teksty Drugie, 6 (2020), s. 16 – 37.
DOI: https://doi.org/10.18318/td.2020.6.2
Google Scholar
Dezyderata – wykonuje zespół Piwnicy pod Baranami w Krakowie, muzyka Piotr Walewski
Google Scholar
https://www.youtube.com/watch?v=h18k4lrfsL4
Google Scholar
Hejmej, Andrzej. Muzyczność dzieła literackiego. Wrocław 2002.
Google Scholar
Herbert, Zbigniew. „Przesłanie pana Cogito.” Tygodnik Powszechny nr 4/1973, s. 1.
Google Scholar
-------- Pan Cogito. Warszawa: wyd. Czytelnik, 1974.
Google Scholar
------- Raport z oblężonego Miasta i inne wiersze. Paryż: Instytut Literacki, 1983.
Google Scholar
Jankowski, Kazimierz. Hipisi w poszukiwaniu ziemi obiecanej. Warszawa 1972.
Google Scholar
„Kalendarium życia Zbigniewa Herberta” opracował Henryk Citko [w:] Andrzej Franaszek Herbert biografia. Kraków: wyd. „Znak” 2018; Tom drugi „Pan Cogito”, s. 868.
Google Scholar
Kisiel, Marian. „Dwa wiersze Juliana Przybosia” w: J. Jakóbczyk, K. Kralkowska-Gątkowska, M. Piekara (red.), Alfabet Paszka: Berent, stylistyka (i okolice), Żeromski. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2010.
Google Scholar
Kołakowski, Leszek. Jednostka i nieskończoność. Wolność i antynomie wolności w filozofii Spinozy. Warszawa: PWN, 1958.
Google Scholar
---- Świadomość religijna i więź kościelna. Studia nad chrześcijaństwem bezwyznaniowym siedemnastego wieku. Warszawa: PWN, 1965.
Google Scholar
Księga Psalmów. tłum. z hebrajskiego Czesław Miłosz, Paris: Edition du Dialogue, 1981.
Google Scholar
Przyboś, Julian. Czytając Mickiewicza. Warszawa 1965.
Google Scholar
Śniecikowska, Beata. „Nuż w uchu” ? Koncepcje dźwięku w poezji polskiego futuryzmu. Toruń: Wyd. Naukowe UMK, 2017.
Google Scholar
Wielki Tydzień i święto Paschy w Kościele prawosławnym. tłum. ks. H. Paprocki, Kraków: Wydawnictwo „M”, 2003.
Google Scholar
Wprowadzenie w myśl i wezwanie ksiąg biblijnych; 1. „Pięcioksiąg”. oprac. ks. S. Wypych CM, Warszawa: ATK, 1987.
Google Scholar
Zieliński, Tadeusz. Literatura starożytnej Grecji epoki niepodległości. Warszawa/Kraków 1923.
Google Scholar
Authors
Michał Klingerkonteksty@ispan.pl
Chrześcijańska Akademia Teologiczna w Warszawie Poland
https://orcid.org/0000-0003-0573-0187
Michał Klinger – teolog prawosławny i były dyplomata. Biblista, długoletni wykładowca Starego Testamentu w Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie i profesor w Wyższym Prawosławnym Seminarium Duchownym. Pracował na Fakultecie Teologicznym w Tybindze. Wykładał gościnnie na UW, UJ i Akademii Teatralnej w Warszawie oraz w USA. Publikował prace z dziedzin biblistyki, interpretacji teologicznej sztuki i antropologii, m.in. książki: monografię Tajemnica Kaina (1981); Sztuka – hymn de profundis (2010) i zbiór Strażnik wrót (2019).
Statistics
Abstract views: 31PDF downloads: 27
License
Copyright (c) 2024 Michał Klinger
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Most read articles by the same author(s)
- Michał Klinger, Horror and Imagination , Konteksty: Vol. 340 No. 1-2 (2023): Gratitude / SchulzFest / Chodząc w Tatry
- Michał Klinger, The ungrateful gratitude , Konteksty: Vol. 340 No. 1-2 (2023): Gratitude / SchulzFest / Chodząc w Tatry
