Dar Curarrehue: Obserwacje wdzięczności

Magdalena Barbaruk

doi:10.36744/k.1649

Dar Curarrehue

Obserwacje wdzięczności

Magdalena Barbaruk

konteksty@ispan.pl
Uniwersytet Wrocławski (Polska)
https://orcid.org/0000-0001-6406-2241

DOI: https://doi.org/10.36744/k.1649

Abstrakt

„Jedyną możliwą więzią z Ameryką, właściwą formą amerykańskiej miłości, jest wdzięczność” mówił Godofredo Iommi w wykładzie Eneida-Amereida (1981) w którym słowo la gratitud pojawia się kilkanaście razy, wydaje się kategorią kluczową. W poemacie Amereida (1967) wdzięczność jest warunkiem wolności. Uczynienie z wdzięczności filozoficznego fundamentu dekolonizacji Ameryki zdumiewa, prowokuje, jest trudne do zrozumienia. Tekst nie jest jednak poświęcony wyłącznie interpretacji kanonicznych tekstów Szkoły z Valparaíso. Autorkę interesowało bowiem to, jak wdzięczność objawia się w praktykach poetyckiego zamieszkiwania Ameryki tj. w realizowanych od 1984 roku wyprawach w głąb kontynentu tzw. travesía. Artykuł powstał na podstawie obserwacji sporządzonych na przełomie listopada i grudnia podczas travesía w Curarrehue (Araukania, Chile) oraz doświadczeń z travesía w Cochrane (Patagonia, Chile, 2013) amerykańskiej doktorantki Doris M. Reiny Bravo. Autorka zauważa, że w obu przypadkach uzyskanie statusu obserwatora travesía łączyło się ze szczególnym poczuciem wdzięczności i lęku, co związane jest z fenomenem daru ale też transakcji. Barbaruk podjęła się próby opisu związanego z obserwacją travesía (badań terenowych) afektu: tego z którym jechała do Curarrehue i z którym wróciła. Nadrzędną ramą jej relacji z travesía stało się pytanie o wdzięczność jako narzędzie badawcze, o jej wpływ na sytuację badawczą i język naukowy. Autorka sugeruje, że wdzięczność może być traktowana jako cnota epistemiczna.

Instytucje finansujące

Tekst został przygotowany w ramach otrzymanego z Narodowego Centrum Nauki grantu badawczego pt. Trajektorie słowa. Kulturowe oddziaływanie Amereidy o numerze rejestracyjnym 2017/25/B/HS2/00453.

Słowa kluczowe:

Amereida, travesía, wdzięczność, obserwacja, Chile

Bibliografia

Amereida, volumen primero, różni autorzy, Valparaíso 2014.
Google Scholar

Amereida, volumen segundo, różni autorzy, Valparaíso 1986.
Google Scholar

Arriagada, Silvia, Amereida, Heredad creativa en el oficiar del Diseño en Travesías, Pontificia Universidade Católica do Rio de Janeiro 2017.
Google Scholar

Bartczak, Magdalena, Kroniki grabieży, „Tygodnik Powszechny”, 20.11.2022.
Google Scholar

Caparrós, Martin, Ñameryka, przeł. W. Charchalis, Kraków 2023.
Google Scholar

Czaja, Dariusz Sygnatura i fragment. Narracje antropologiczne, Kraków 2004.
Google Scholar

Galeano, Eduardo, Otwarte żyły Ameryki Łacińskiej, przeł. B. Jaroszuk, Warszawa 2022.
Google Scholar

Iommi, Godofredo, Eneida-Amereida, (w:) América, Américas mías (Poética III), Valparaíso 2018.
Google Scholar

Noë, Alva, Action in Perception, Cambridge-London 2004.
Google Scholar

Nycz, Ryszard, Kultura jako czasownik. Sondowanie nowej humanistyki, Kraków 2004.
Google Scholar

Ortega y Gasset, José, Przyczynek do topografii hiszpańskiej pychy, (w:) Dehumanizacja sztuki i inne eseje, przeł. P. Niklewicz, Warszawa 1980.
Google Scholar

Ortega y Gasset, José, Wprowadzenie do estymatyki, (w:) Dehumanizacja sztuki i inne eseje, przeł. P. Niklewicz, Warszawa 1980.
Google Scholar

Reina Bravo, Doris Maria, Adventures on Paper and in Travesía: The School of Valparaíso Visualizes America, 1965-1984, The University of Texas at Austin 2015.
Google Scholar

Stasiński, Maciej, Chile napisze jeszcze raz nową konstytucję. Pierwszy projekt przepadł w referendum, „Gazeta Wyborcza”, 14.12.2022.
Google Scholar

Pobierz

Opublikowane

2023-10-25

Cited By / Share

Barbaruk, M. (2023) „Dar Curarrehue: Obserwacje wdzięczności”, Konteksty. Polska Sztuka Ludowa, 340(1-2), s. 169–177. doi: 10.36744/k.1649.

Autorzy

Magdalena Barbaruk
konteksty@ispan.pl
Uniwersytet Wrocławski Polska
https://orcid.org/0000-0001-6406-2241

Magdalena Barbaruk – kulturoznawczyni, dr hab. Zajmuje się sprawczością literatury, jej wpływem na kształtowanie sposobów życia oraz wytwarzanie przestrzeni. Autorka monografii Długi cień Don Kichota (The Long Shadow of Don Quixote, 2015), Sensy błądzenia. La Mancha i jej peryferie (2018) oraz filmu dokumentalnego Błędne mapy (NCN, Fuga 2012–2014, projekt pt. La Mancha jako ziemia literatury. Kulturowy status tras literackich). Od 2018 roku prowadzi badania nad Amereidą związaną z poetycko-architektoniczną działalnością tzw. Szkoły z Valparaíso (NCN, Opus, projekt pt. Trajektorie słowa. Kulturowe oddziaływanie Amereidy). Współautorka książki Śladami fotografii Augustyna Czyżowicza. Album z doliny Łachy. Publikuje między innymi w „Kontekstach” (wraz z Dariuszem Czają przygotowała numer 4/2015 pt. Itineraria literackie, a z Tomaszem Szerszeniem numer 4/2020 pt. Ameryka Łacińska. Archiwa utopii, praktyki oporu, Amereida) oraz w „Kulturze Współczesnej”, „Pracach Kulturoznawczych”, „Przeglądzie Kulturoznawczym”, „Tygodniku Powszechnym”, „Formacie”. W Instytucie Kulturoznawstwa UWr pełni funkcję zastępcy dyrektora ds. dydaktycznych. Członkini Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Kulturoznawczego.