Ekspozycje polskiej grafiki książkowej w Wielkiej Brytanii (1950–1951). Przyczynek do działalności wystawienniczej Biura Współpracy Kulturalnej z Zagranicą i Komitetu Współpracy Kulturalnej z Zagranicą
Abstrakt
Przedmiotem artykułu jest zaprezentowanie dwóch nieznanych bliżej wystaw polskiej ilustracji książkowej i okładek, z których pierwszą, zorganizowaną przez działające przy Ministerstwie Kultury i Sztuki Biuro Współpracy Kulturalnej z Zagranicą (BWKzZ), eksponowano na angielskiej prowincji w 1950 r., a drugą, będącą jej „zaktualizowaną” wersją, zaprezentowano w lutym 1951 r. w Londynie. Do otwarcia tej wystawy doszło dzięki staraniom Ministerstwa Spraw Zagranicznych, wbrew stanowisku Komitetu Współpracy Kulturalnej z Zagranicą (KWKZ) – instytucji, która zastąpiła Biuro zlikwidowane w połowie 1950 r. W artykule przedstawiono przebieg konfliktu, do jakiego doszło na tym tle między MSZ a KWKZ, a więc między dwoma instytucjami odpowiedzialnymi w tym czasie za organizację wystaw sztuki polskiej za granicą, oraz okoliczności i powody, dla których MSZ zostało zmuszone przez KWKZ do wycofania z krajów kapitalistycznych wszystkich wystaw zorganizowanych wcześniej przez BKKzZ. Decyzje KWKZ, instytucji powołanej w istocie przez PZPR w celu lepszego kontrolowania wymiany kulturalnej z zagranicą, doprowadziły do „zapaści” w zakresie eksponowania sztuki polskiej na Zachodzie. Do początku 1953 r. KWKZ nie zorganizował ani nie wysłał za „żelazną kurtynę” żadnej większej wystawy, realizując w latach 1951–1952 politykę kulturalnego „izolacjonizmu” Polski w stosunkach z krajami kapitalistycznymi.
Instytucje finansujące
Słowa kluczowe:
polityka kulturalna PRL, Biuro Współpracy Kulturalnej z Zagranicą, Komitet Współpracy Kulturalnej z Zagranicą, wystawy sztuki polskiej za granicą po 1945, polska grafika książkowa po 1945, polska ilustracja po 1945Bibliografia
Boguszewska, Anna. Ilustracja i ilustratorzy lektur szkolnych dla uczniów w młodym wieku szkolnym w Polsce w latach 1944–1989. Lublin: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, 2013.
Google Scholar
Ceranka, Paweł. “Podstawowa Organizacja Partyjna PZPR w Ministerstwie Spraw Zagranicznych 1949–1989.” Pamięć i Sprawiedliwość, nr 1 (2016): 247–304.
Google Scholar
Fijałkowska, Barbara. Polityka i twórcy (1948–1959). Warszawa: PWN, 1985.
Google Scholar
Gavrash, Irina. “Wystawa 100 lat realizmu w sztuce polskiej w Akademii Sztuk Pięknych ZSRR w Moskwie (1952) w kontekście polsko-radzieckich stosunków kulturalnych w latach 1949–1955.” Porta Aurea 17 (2018): 162–178.
Google Scholar
Hołowaty-Winogradzki, Andrzej. “Początki władzy ludowej w zapiskach Jana Karola Wendego.” Teki Archiwalne. Seria Nowa 8 (2004): 245–278.
Google Scholar
Howorus-Czajka, Magdalena. “Adam Marczyński – artysta poszerzający pole.” Quart, nr 4 (2016): 11–25.
Google Scholar
Lisiecka, Anna. “Działalność Komitetu Współpracy Kulturalnej z Zagranicą w latach 1950–1956.” W Przebudować człowieka. Komunistyczne wysiłki zmiany mentalności. Studia, redakcja Marcin Kula, 205–258. Warszawa: Trio, 2001.
Google Scholar
Polskie życie artystyczne w latach 1944–1960, t. 1: Lata 1944–1947, opracowanie Barbara Wojciechowska et al. Warszawa: Instytut Sztuki PAN, 2012.
Google Scholar
Polskie życie artystyczne w latach 1944–1960, t. 4: Rok 1950, opracowanie Przemysław Strożek. Warszawa: Instytut Sztuki PAN, 2012.
Google Scholar
Prymlewicz, Karolina. Ignacy Witz (1919–1971). Oczy są radarem mózgu. Warszawa: Muzeum Karykatury im. Eryka Lipińskiego, 2020.
Google Scholar
Sirecka-Wołodko, Magdalena. Zagraniczna polityka kulturalna Polski w latach 1956–1970. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2011.
Google Scholar
Szumiło, Mirosław. “Kobiety jako ‘szare eminencje’ w komunistycznej elicie władzy w Polsce.” Res Historica, nr 45 (2018): 287–309.
Google Scholar
Szumiło, Mirosław. “Protegowani Jakuba Bermana jako przykład klientelizmu i nepotyzmu w elicie władzy PRL.” Pamięć i Sprawiedliwość, nr 2 (2019): 456–477.
Google Scholar
Wincencjusz-Patyna, Anita. Stacja ilustracja. Polska ilustracja książkowa 1950–1980. Artystyczne kreacje i realizacje. Wrocław: Akademia Sztuk Pięknych we Wrocławiu, 2008.
Google Scholar
Zychowicz, Karolina. “The Exhibition-Organising Activity of the Committe for Cultural Cooperation with Foreign Countries (1950–1956) Based on the Example of Selected Exhibitions at the Zachęta Central Bureau of Art Exhibitions.” Ikonotheka 26 (2016): 63–94.
Google Scholar
Statystyki
Abstract views: 274PDF downloads: 175
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Autor bądź autorka udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Biuletynie Historii Sztuki”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Czasopismo jest wydawane na licencji CC BY 4.0. Zgłaszając artykuł do publikacji, autor bądź autorka wyraża zgodę na jego udostępnianie na tej licencji.
Od numeru 1/2019 do 4/2022 stosowaliśmy licencję CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy i autorki udzielali(-ły) niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Biuletynie Historii Sztuki”, zachowywali(-ły) nieograniczone prawa autorskie i zobowiązywali(-ły) się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.
