Ekspozycje polskiej grafiki książkowej w Wielkiej Brytanii (1950–1951). Przyczynek do działalności wystawienniczej Biura Współpracy Kulturalnej z Zagranicą i Komitetu Współpracy Kulturalnej z Zagranicą

Anna Marcinowska


Warszawa, Instytut Sztuki PAN (Polska)
https://orcid.org/0000-0002-2053-5067

Abstrakt

Przedmiotem artykułu jest zaprezentowanie dwóch nieznanych bliżej wystaw polskiej ilustracji książkowej i okładek, z których pierwszą, zorganizowaną przez działające przy Ministerstwie Kultury i Sztuki Biuro Współpracy Kulturalnej z Zagranicą (BWKzZ), eksponowano na angielskiej prowincji w 1950 r., a drugą, będącą jej „zaktualizowaną” wersją, zaprezentowano w lutym 1951 r. w Londynie. Do otwarcia tej wystawy doszło dzięki staraniom Ministerstwa Spraw Zagranicznych, wbrew stanowisku Komitetu Współpracy Kulturalnej z Zagranicą (KWKZ) – instytucji, która zastąpiła Biuro zlikwidowane w połowie 1950 r. W artykule przedstawiono przebieg konfliktu, do jakiego doszło na tym tle między MSZ a KWKZ, a więc między dwoma instytucjami odpowiedzialnymi w tym czasie za organizację wystaw sztuki polskiej za granicą, oraz okoliczności i powody, dla których MSZ zostało zmuszone przez KWKZ do wycofania z krajów kapitalistycznych wszystkich wystaw zorganizowanych wcześniej przez BKKzZ. Decyzje KWKZ, instytucji powołanej w istocie przez PZPR w celu lepszego kontrolowania wymiany kulturalnej z zagranicą, doprowadziły do „zapaści” w zakresie eksponowania sztuki polskiej na Zachodzie. Do początku 1953 r. KWKZ nie zorganizował ani nie wysłał za „żelazną kurtynę” żadnej większej wystawy, realizując w latach 1951–1952 politykę kulturalnego „izolacjonizmu” Polski w stosunkach z krajami kapitalistycznymi.

 

Instytucje finansujące

Instytut Sztuki PAN

Słowa kluczowe:

polityka kulturalna PRL, Biuro Współpracy Kulturalnej z Zagranicą, Komitet Współpracy Kulturalnej z Zagranicą, wystawy sztuki polskiej za granicą po 1945, polska grafika książkowa po 1945, polska ilustracja po 1945

Boguszewska, Anna. Ilustracja i ilustratorzy lektur szkolnych dla uczniów w młodym wieku szkolnym w Polsce w latach 1944–1989. Lublin: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, 2013.
  Google Scholar

Ceranka, Paweł. “Podstawowa Organizacja Partyjna PZPR w Ministerstwie Spraw Zagranicznych 1949–1989.” Pamięć i Sprawiedliwość, nr 1 (2016): 247–304.
  Google Scholar

Fijałkowska, Barbara. Polityka i twórcy (1948–1959). Warszawa: PWN, 1985.
  Google Scholar

Gavrash, Irina. “Wystawa 100 lat realizmu w sztuce polskiej w Akademii Sztuk Pięknych ZSRR w Moskwie (1952) w kontekście polsko-radzieckich stosunków kulturalnych w latach 1949–1955.” Porta Aurea 17 (2018): 162–178.
  Google Scholar

Hołowaty-Winogradzki, Andrzej. “Początki władzy ludowej w zapiskach Jana Karola Wendego.” Teki Archiwalne. Seria Nowa 8 (2004): 245–278.
  Google Scholar

Howorus-Czajka, Magdalena. “Adam Marczyński – artysta poszerzający pole.” Quart, nr 4 (2016): 11–25.
  Google Scholar

Lisiecka, Anna. “Działalność Komitetu Współpracy Kulturalnej z Zagranicą w latach 1950–1956.” W Przebudować człowieka. Komunistyczne wysiłki zmiany mentalności. Studia, redakcja Marcin Kula, 205–258. Warszawa: Trio, 2001.
  Google Scholar

Polskie życie artystyczne w latach 1944–1960, t. 1: Lata 1944–1947, opracowanie Barbara Wojciechowska et al. Warszawa: Instytut Sztuki PAN, 2012.
  Google Scholar

Polskie życie artystyczne w latach 1944–1960, t. 4: Rok 1950, opracowanie Przemysław Strożek. Warszawa: Instytut Sztuki PAN, 2012.
  Google Scholar

Prymlewicz, Karolina. Ignacy Witz (1919–1971). Oczy są radarem mózgu. Warszawa: Muzeum Karykatury im. Eryka Lipińskiego, 2020.
  Google Scholar

Sirecka-Wołodko, Magdalena. Zagraniczna polityka kulturalna Polski w latach 1956–1970. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2011.
  Google Scholar

Szumiło, Mirosław. “Kobiety jako ‘szare eminencje’ w komunistycznej elicie władzy w Polsce.” Res Historica, nr 45 (2018): 287–309.
  Google Scholar

Szumiło, Mirosław. “Protegowani Jakuba Bermana jako przykład klientelizmu i nepotyzmu w elicie władzy PRL.” Pamięć i Sprawiedliwość, nr 2 (2019): 456–477.
  Google Scholar

Wincencjusz-Patyna, Anita. Stacja ilustracja. Polska ilustracja książkowa 1950–1980. Artystyczne kreacje i realizacje. Wrocław: Akademia Sztuk Pięknych we Wrocławiu, 2008.
  Google Scholar

Zychowicz, Karolina. “The Exhibition-Organising Activity of the Committe for Cultural Cooperation with Foreign Countries (1950–1956) Based on the Example of Selected Exhibitions at the Zachęta Central Bureau of Art Exhibitions.” Ikonotheka 26 (2016): 63–94.
  Google Scholar

Pobierz


Opublikowane
2021-12-30

Cited By / Share

Marcinowska, A. (2021). Ekspozycje polskiej grafiki książkowej w Wielkiej Brytanii (1950–1951). Przyczynek do działalności wystawienniczej Biura Współpracy Kulturalnej z Zagranicą i Komitetu Współpracy Kulturalnej z Zagranicą. Biuletyn Historii Sztuki, 83(4), 735–782. https://doi.org/10.36744/bhs.1068

Autorzy

Anna Marcinowska 

Warszawa, Instytut Sztuki PAN Polska
https://orcid.org/0000-0002-2053-5067

Statystyki

Abstract views: 186
PDF downloads: 129