The Protocol of Polish Museum Specialists and Art Historians from 8 May 1940 and the Related Circumstances
Tadeusz Zadrożny
tadeusz.zadrozny@ispan.plInstitute of Art, Polish Academy of Sciences (Poland)
https://orcid.org/0000-0003-4372-778X
Abstract
The protocol of 8 May 1940 is an important feature in the history of the protection of Polish heritage in the General Governorate for the Occupied Polish Region. Despite the existence of numerous studies on the effort to save the treasures of the nation’s material cultural heritage, as well as an extensive memoir literature referring to that period and endeavours, the protocol of 8 May 1940 for a long time remained unused in research. The current text, which is based chiefly on the overview, analyses and comparisons of a variety of archival materials, aims to bring to recollection the contents of the protocol and its collateral appendices delineated and signed by a group of Polish museum specialists and art historians. The document is presented in the context of the threat to the preservation of Polish collections and the continuing existence of various monuments, church bells and other historical objects, which originated from administrative orders issued by the occupation authorities with respect to an increased collection of metals for the needs of the wartime raw-material reserve of the Third Reich.
Keywords:
General Governorate for the Occupied Polish Region, economic exploitation of the occupied areas, heritage protection in occupation conditions, exclusion from wartime requisitions, Metallspende, wartime requisitions and metal collections, wartime confiscations of church bells, destruction and requisition of bronze monuments, Four Year Plan in the General Governorate, Alois Albrecht, Gustav Barthel, Robert Bührmann, Feliks Kopera, Kajetan Mühlmann, Pelagia PotockaReferences
Bocheński, Zbigniew. „Armaty Oswalda Baldnera”. Rocznik Krakowski 38 (1937): 85–96.
Google Scholar
Bocheński, Zbigniew. „Dwie nieznane armatki Oswalda Baldnera na Zamku Wawelskim”. Rocznik Krakowski 38 (1937): 229–231.
Google Scholar
Cyprian, Tadeusz, i Jerzy Sawicki. Siedem wyroków Najwyższego Trybunału Narodowego. Poznań: Instytut Zachodni, 1962.
Google Scholar
Dzwony starodawne z przed r. 1600 na obszarze b. Galicji. Na podstawie materiałów zebranych i opracowanych przez dra Karola Badeckiego, prof. dra Feliksa Koperę, dra Stanisława Tomkowicza oraz własnych zredagował i opatrzył wstępem dr. Tadeusz Szydłowski. Kraków: Wydane z zasiłkami Polskiej Akademii Umiejętności, Ministerstwa Sztuki i Kultury oraz Powszechnego Związku Polskich Artystów Plastyków, 1922.
Google Scholar
Grodzicka, Maria. „Armaty Władysława IV na Zamku Wawelskim”. Arsenał 1, nr 2 (1958): 35–38.
Google Scholar
Grzesiuk-Olszewska, Irena, i Andrzej Olszewski. Pomniki Fryderyka Chopina. Warszawa: Salix alba, 2017.
Google Scholar
Król, Anna. „Pomnik Tadeusza Kościuszki na Wawelu”. W: Kościuszce w hołdzie, redakcja Mieczysław Rokosz, 239–255. Kraków: Wydawnictwo i Drukarnia „Secesja”, 1994.
Google Scholar
Kubalski, Edward. Niemcy w Krakowie. Dziennik 1. IX. 1939 – 18. I. 1945. Redakcja Jan Grabowski, Zbigniew R. Grabowski. Kraków: Austeria, 2010.
Google Scholar
Mężyński, Andrzej. Kommando Paulsen, październik–grudzień 1939 r. Warszawa: Ministerstwo Kultury i Sztuki, Biuro Pełnomocnika Rządu ds. Polskiego Dziedzictwa Kulturalnego za Granicą, 1994.
Google Scholar
The Nazi Kultur in Poland, by Several Authors of Necessity Temporarily Anonymous. London: His Majesty’s Stationery Office, 1945.
Google Scholar
Okupacja i ruch oporu w dzienniku Hansa Franka 1939–1945. Redakcja Zofia Polubiec, wybór i opracowanie Stanisław Płoski et al., tłumaczenie Danuta Dąbrowska, Mieczysław Tomala. Warszawa: Książka i Wiedza, 1970.
Google Scholar
Piotrowski, Stanisław. Sprawy polskie przed Międzynarodowym Trybunałem Wojennym w Norymberdze, t. 1: Dziennik Hansa Franka. Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze, 1956.
Google Scholar
Rok 1939 w dzienniku Hansa Franka. Opracowanie Paweł Kosiński, tłumaczenie Wiktor Grotowicz. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej, Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, 2019.
Google Scholar
Schulte, Klaus. Glocken-Schicksale. Denkmalwerte deutsche Glocken: Verluste vor und nach 1945 – Glocken im Ostteil Berlins. Berlin: BeBra Wissenschaft, 2019.
Google Scholar
Straty wojenne. Zabytkowe dzwony utracone w latach 1939–1945 w granicach Polski po 1945 / Wartime Losses. Historic Bells Lost between 1939–1945 within post-1945 borders of Poland. Opracowanie Jerzy Gołos, Agnieszka Kasprzak-Miler. Poznań: Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Biuro Pełnomocnika Rządu do Spraw Polskiego Dziedzictwa Kulturalnego za Granicą, 2000.
Google Scholar
Tureczek, Marceli. Leihglocken. Dzwony z obszaru Polski w granicach po 1945 roku przechowywane na terenie Niemiec / Bells from Territories within Post-1945 Borders of Poland Stored in Germany. Warszawa: Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Departament Dziedzictwa Kulturowego, 2011.
Google Scholar
Zadrożny, Tadeusz. Czas wielkich zadań Dagoberta Freya i Asmusa barona von Troschke (wrzesień 1939 – październik 1942). Dokumentacja Centralnego Biura Inwentaryzacji Zabytków Sztuki w Polsce w planach i działaniach niemieckich badaczy dziedzictwa kulturowego na Wschodzie i służb ochrony zabytków w Generalnym Gubernatorstwie. Warszawa: Instytut Sztuki PAN, 2021.
Google Scholar
Authors
Tadeusz Zadrożnytadeusz.zadrozny@ispan.pl
Institute of Art, Polish Academy of Sciences Poland
https://orcid.org/0000-0003-4372-778X
Tadeusz Zadrożny PhD (habil.) is a historian of art with a doctoral degree in Humanistic Sciences, an employee of the Institute of Art of the Polish Academy of Sciences in Warsaw, and the author of the monograph Czas wielkich zadań Dagoberta Freya i Asmusa barona von Troschke (wrzesień 1939 – październik 1942). Dokumentacja Centralnego Biura Inwentaryzacji Zabytków Sztuki w Polsce w planach i działaniach niemieckich badaczy dziedzictwa kulturowego na Wschodzie i służb ochrony zabytków w Generalnym Gubernatorstwie (2021).
Statistics
Abstract views: 27PDF downloads: 16
License
Copyright (c) 2025 Tadeusz Zadrożny
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
The author grants the publisher a royalty-free non-exclusive licence (CC BY 4.0) to use the article in Biuletyn Historii Sztuki, retains full copyright, and agrees to identify the work as first having been published in Biuletyn Historii Sztuki should it be published or used again (download licence agreement). The journal is published under the CC BY 4.0 licence. By submitting an article, the author agrees to make it available under this licence.
In issues from 1(2019) to 4(2022) all articles were published under the CC BY-NC-ND 4.0 licence. During this period the authors granted the publisher a royalty-free non-exclusive licence (CC BY-ND 4.0) to use their article in Biuletyn Historii Sztuki, retained full copyright, and agreed to identify the work as first having been published in our journal should it be published or used again.
Most read articles by the same author(s)
- Tadeusz Zadrożny, Rückgabe des Beschlagnahmten Bibliotheksgutes: Gustav Abb’s Argumentation and the Position of Kajetan Mühlmann. An Episode in the History of Polish Artistic Collections during WW II , Biuletyn Historii Sztuki: Vol. 83 No. 4 (2021): numer zwykły
