Rückgabe des beschlagnahmten Bibliotheksgutes – argumentacja Gustava Abba i stanowisko Kajetana Mühlmanna. Epizod z dziejów polskich zbiorów artystycznych w okresie II wojny światowej
Abstrakt
Pod koniec listopada 1941 r. doszło do dyskusji między Gustavem Abbem, szefem Głównego Zarządu Bibliotek w Generalnym Gubernatorstwie, i Kajetanem Mühlmannem, Pełnomocnikiem Specjalnym do Spraw Zabezpieczenia Dzieł Sztuki i Zabytków Kultury, na temat ewentualnego przekazania do Staatsbibliothek obiektów bibliotecznych „zabezpieczonych" przez Urząd Mühlmanna. Raport z tej konfrontacji doskonale obrazuje dwoistość postaw funkcjonariuszy GG wobec dóbr skonfiskowanych z rozkazu i w imieniu władz niemieckich na okupowanych polskich ziemiach, tak jak i ich biegłość w dostosowaniu wywodu do korzystnych dla Niemiec, lecz niezgodnych z prawem międzynarodowym, koncepcji prawnych, w tym wypadku do idei debellatio.
Bibliografia
Ajewski, Konrad, i Tadeusz, Zadrożny. “Straty muzeów i kolekcji artystycznych Warszawy w latach 1939-1945.” W Straty Warszawy 1939-1945. Raport, redakcja Wojciech Fałkowski, 565-607. Warszawa: Miasto Stołeczne Warszawa, 2005.
Google Scholar
Arend, Sabine. “«Der Behaim-Kodex». Wissenschaft auf Abwegen", W Der Umgang mit dem kulturellen Erbe in Deutschland und Polen im 20. Jahrhundert = Postawy wobec dziedzictwa kulturowego w Niemczech i Polsce w XX w., 369–390. Warszawa: Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, 2004.
Google Scholar
Cyprian, Tadeusz, i Jerzy, Sawicki. Siedem wyroków Najwyższego Trybunału Narodowego. Poznań: Instytut Zachodni, 1962.
Google Scholar
Das Diensttagebuch des deutschen Generalgouverneurs in Polen, 1939–1945. Redakacja Werner Präg, Wolfgang Jacobmeyer. Stuttgart: Instituts für Zeitgeschichte, 1975.
Google Scholar
“Dokumenty.” wybór i opracowanie Władysław Bartoszewski, W Walka o dobra kultury. Warszawa 1939-1945, redakcja Stanisław Lorentz, t. 2, 397-567. Warszawa: PIW, 1970.
Google Scholar
Ettinger, Petra. “Deutsche Kriegsbeute in der DDR. Eine Zeichnung von Veit Stoß aus Krakau." Jahrbuch Preußischer Kulturbesitz 37 (2000): 189–205
Google Scholar
Hautekete, Stefaan. “«Kodeks z herbami kawalerów Zakonu Złotego Runa» z Muzeum Narodowego w Warszawie. Analiza, interpretacja i ustalenie autorstwa Hansa Bola." Rocznik Muzeum Narodowego w Warszawie. Nowa Seria = Journal of the National Museum in Warsaw. New Series 6 (2017): 48–74 (75–89)
Google Scholar
Ingrao, Christian. Wierzyć i niszczyć. Intelektualiści w machinie wojennej SS. Tłumaczenie M. Kamińska-Maurugeon. Wołowiec: Wydawn. Czarne, 2013.
Google Scholar
Klafkowski, Alfons. Okupacja niemiecka w Polsce w świetle prawa narodów. Poznań: Wydawn. Instytutu Zachodniego, 1946.
Google Scholar
Klafkowski, Alfons. Prawo międzynarodowe publiczne. Warszawa: PWN, 1981.
Google Scholar
Król, Eugeniusz Cezary. Polityka hitlerowska wobec szkolnictwa polskiego na terenie Generalnej Guberni (1939-1945). Warszawa: Wydawn. Szkolne i Pedagogiczne, 1979.
Google Scholar
Kułakowski, Tadeusz. “Proces Józefa Bühlera, szefa Rządu Generalnego Gubernatorstwa.” W Gumkowski, Janusz, i Tadeusz, Kułakowski, Zbrodniarze hitlerowscy przed Najwyższym Trybunałem Narodowym, 175-266, Warszawa: Wydawn. Prawnicze, 1961.
Google Scholar
Kieszkowski, Witold. Składnica muzealna Paulinum i rewindykacja zabytków na Dolnym Śląsku. Warszawa: Związek Historyków Sztuki i Kultury, 1948.
Google Scholar
Kuntze, Edward. “Dzieje Biblioteki Jagiellońskiej pod okupacją niemiecką w okresie od 1 września 1939 do 18 stycznia 1945 r.” Biuletyn Biblioteki Jagiellońskiej 25 (1975): 5-57.
Google Scholar
Lechowski, Piotr. Biblioteki Krakowa w okresie okupacji niemieckiej 1939-1945, Kraków: Polskie Towarzystwo Bibliologiczne. Odział w Krakowie, 1999.
Google Scholar
Madajczyk, Czesław. Polityka III Rzeszy w okupowanej Polsce. Warszawa: PIW, 1970
Google Scholar
Majewski, Piotr. Wojna i kultura. Instytucje kultury polskiej w okupacyjnych realiach Generalnego Gubernatorstwa, 1939-1945. Warszawa: Wydawn. Trio, 2005.
Google Scholar
Mężyński, Andrzej. Biblioteki Warszawy w latach 1939-1945. Warszawa: Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Departament Dziedzictwa Kulturalnego, 2010.
Google Scholar
Mężyński, Andrzej. Kommando Paulsen, październik-grudzień 1939 r., Warszawa: Ministerstwo Kultury i Sztuki. Biuro Pełnomocnika Rządu do Spraw Polskiego Dziedzictwa Kulturalnego za Granicą, 1994.
Google Scholar
Mężyński, Andrzej. Kommando Paulsen. Organisierter Kunstraub in Polen 1942-1945. Köln: Dittrich, 2000.
Google Scholar
Okupacja i ruch oporu w Dzienniku Hansa Franka, 1939-1945, wybór i opracowanie Lucjan Dobroszycki, et al. Redakcja Zofia Polubiec, Stanisław Płoski. Warszawa: Książka i Wiedza, 1970
Google Scholar
Olkowski, Roman. Towarzystwo Zachęty Sztuk Pięknych w Warszawie (1860-1940, 1948). Zarys historyczny i katalog zbiorów = The Society for Encouragement of Fine Arts in Warsaw (1860-1940, 1948) Historical Outline and Catalogue of Works. Warszawa: Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Departament Dziedzictwa Kulturowego za Granicą i Strat Wojennych, 2020.
Google Scholar
Petropoulos J. The Faustian Bargain. The Art World in Nazi Germany. New York: Oxford University Press, 2000.
Google Scholar
Petropoulos J. “The Importance of the Second Rank. The Case of the Art Plunderer Kajetan Mühlmann.” W Austro-Corporatism. Past, Present, Future. Redakcja Günther Bischof, Anton Pelinka. New Brunswick: Transaction Publ., 1996.
Google Scholar
Piotrowski, Stanisław. Dziennik Hansa Franka. Warszawa: Wydawn. Prawnicze, 1957.
Google Scholar
Pospieszalski, Karol Maria. Hitlerowskie „prawo" okupacyjne w Polsce. Wybór dokumentów. Cz. 1: Ziemie „wcielone". Poznań: Instytut Zachodni, 1952.
Google Scholar
Pospieszalski, Karol Maria. Hitlerowskie „prawo" okupacyjne w Polsce. Cz. 2, Generalna Gubernia, Poznań: Instytut Zachodni, 1958 (Documenta occupationis [t.] 6)
Google Scholar
Rostworowski, Marek. Gry o Damę. Kraków: Wydawn. Baran i Suszczyński, 1994.
Google Scholar
Sawicka, Stanisława, i Teresa, Sulerzyska. Straty w rysunkach z Gabinetu Rycin Biblioteki Uniwersyteckiej, 1939–1945 = Les pertes de dessins au Cabinet des Estampes de la Bibliothèque de l’Université de Varsovie, 1939–1945. Warszawa: Uniwersytet Warszawski, 1960.
Google Scholar
Szyszko-Bohusz, Adolf. „Wawel pod okupacją niemiecką. Wspomnienia z lat 1939-1945.” Rocznik Krakowski 31 (1949-1957): 153-182.
Google Scholar
Tatarowicz, K. “Biblioteka Jagiellońska za okupacji. Wspomnienia bibliotekarki.” W Ne cedat Academia. Kartki z dziejów tajnego nauczania w Uniwersytecie Jagiellońskim 1939-1945, redakcja Maria Zaręba, Alfred Zaręba, 442-471. Kraków: Wydawn. Literackie, 1975.
Google Scholar
Tomicka, Joanna A. “«Kodeks z herbami kawalerów Zakonu Złotego Runa». Przegląd problematyki i stan badań nad proweniencją." Rocznik Muzeum Narodowego w Warszawie. Nowa Seria = Journal of the National Museum in Warsaw. New Series 6 (2017): 31–47.
Google Scholar
Waltoś, Stanisław. “Dziwne losy uniwersyteckich «stwoszianów»." W ID., Na tropach doktora Fausta i inne szkice, 39-64. Warszawa: WSiP, 2004
Google Scholar
Witek, Zbigniew Kazimierz. Dokumenty strat kultury polskiej pod okupacją niemiecka 1939–1944 z archiwum Karola Estreichera = Cultural Losses of Poland during the German Occupation 1939–1944. Documents from the Archives of Karol Estreicher. Kraków: Pałac Sztuki, 2003.
Google Scholar
Wolska, Agata. Zagrabiony. Odzyskany. Historia powrotu ołtarza Wita Stwosza do Krakowa. Kraków: Wydawn. Literackie, 2019.
Google Scholar
Zadrożny, Tadeusz. „Kajetan i inni (3). Druga szansa Kajetana.” Cenne, Bezcenne/Utracone, nr 2 (2010): 30-33
Google Scholar
Zadrożny, Tadeusz. „Kajetan i inni (4). Adolfa darem uhonorowanie.” Cenne, Bezcenne/Utracone, nr 4 (2011): 38-45
Google Scholar
Statystyki
Abstract views: 297PDF downloads: 214
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.