Rückgabe des Beschlagnahmten Bibliotheksgutes: Gustav Abb’s Argumentation and the Position of Kajetan Mühlmann. An Episode in the History of Polish Artistic Collections during WW II

Tadeusz Zadrożny


Warsaw, Institute of Art of the Polish Academy of Sciences (Poland)
https://orcid.org/0000-0003-4372-778X

Abstract

Towards the end of November 1941, a discussion took place between Gustav Abb, head of the Main Board of Libraries in the General Government, and Kajetan Mühlmann, the Special Plenipotentiary for the Safeguarding of Works of Art and Cultural Heritage, about the possible transfer to the Staatsbibliothek of library objects "secured" by Mühlmann's office. The report on this confrontation perfectly illustrates the duality of attitudes of the GG officers towards goods confiscated in occupied Polish territories by order and on behalf of the German authorities, as well as their proficiency in adapting legal arguments which, while in contravention of international law, were favourable to Germany, in this case to the concept of debellatio.



Ajewski, Konrad, i Tadeusz, Zadrożny. “Straty muzeów i kolekcji artystycznych Warszawy w latach 1939-1945.” W Straty Warszawy 1939-1945. Raport, redakcja Wojciech Fałkowski, 565-607. Warszawa: Miasto Stołeczne Warszawa, 2005.
  Google Scholar

Arend, Sabine. “«Der Behaim-Kodex». Wissenschaft auf Abwegen", W Der Umgang mit dem kulturellen Erbe in Deutschland und Polen im 20. Jahrhundert = Postawy wobec dziedzictwa kulturowego w Niemczech i Polsce w XX w., 369–390. Warszawa: Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, 2004.
  Google Scholar

Cyprian, Tadeusz, i Jerzy, Sawicki. Siedem wyroków Najwyższego Trybunału Narodowego. Poznań: Instytut Zachodni, 1962.
  Google Scholar

Das Diensttagebuch des deutschen Generalgouverneurs in Polen, 1939–1945. Redakacja Werner Präg, Wolfgang Jacobmeyer. Stuttgart: Instituts für Zeitgeschichte, 1975.
  Google Scholar

“Dokumenty.” wybór i opracowanie Władysław Bartoszewski, W Walka o dobra kultury. Warszawa 1939-1945, redakcja Stanisław Lorentz, t. 2, 397-567. Warszawa: PIW, 1970.
  Google Scholar

Ettinger, Petra. “Deutsche Kriegsbeute in der DDR. Eine Zeichnung von Veit Stoß aus Krakau." Jahrbuch Preußischer Kulturbesitz 37 (2000): 189–205
  Google Scholar

Hautekete, Stefaan. “«Kodeks z herbami kawalerów Zakonu Złotego Runa» z Muzeum Narodowego w Warszawie. Analiza, interpretacja i ustalenie autorstwa Hansa Bola." Rocznik Muzeum Narodowego w Warszawie. Nowa Seria = Journal of the National Museum in Warsaw. New Series 6 (2017): 48–74 (75–89)
  Google Scholar


  Google Scholar

Ingrao, Christian. Wierzyć i niszczyć. Intelektualiści w machinie wojennej SS. Tłumaczenie M. Kamińska-Maurugeon. Wołowiec: Wydawn. Czarne, 2013.
  Google Scholar

Klafkowski, Alfons. Okupacja niemiecka w Polsce w świetle prawa narodów. Poznań: Wydawn. Instytutu Zachodniego, 1946.
  Google Scholar

Klafkowski, Alfons. Prawo międzynarodowe publiczne. Warszawa: PWN, 1981.
  Google Scholar

Król, Eugeniusz Cezary. Polityka hitlerowska wobec szkolnictwa polskiego na terenie Generalnej Guberni (1939-1945). Warszawa: Wydawn. Szkolne i Pedagogiczne, 1979.
  Google Scholar

Kułakowski, Tadeusz. “Proces Józefa Bühlera, szefa Rządu Generalnego Gubernatorstwa.” W Gumkowski, Janusz, i Tadeusz, Kułakowski, Zbrodniarze hitlerowscy przed Najwyższym Trybunałem Narodowym, 175-266, Warszawa: Wydawn. Prawnicze, 1961.
  Google Scholar

Kieszkowski, Witold. Składnica muzealna Paulinum i rewindykacja zabytków na Dolnym Śląsku. Warszawa: Związek Historyków Sztuki i Kultury, 1948.
  Google Scholar

Kuntze, Edward. “Dzieje Biblioteki Jagiellońskiej pod okupacją niemiecką w okresie od 1 września 1939 do 18 stycznia 1945 r.” Biuletyn Biblioteki Jagiellońskiej 25 (1975): 5-57.
  Google Scholar

Lechowski, Piotr. Biblioteki Krakowa w okresie okupacji niemieckiej 1939-1945, Kraków: Polskie Towarzystwo Bibliologiczne. Odział w Krakowie, 1999.
  Google Scholar

Madajczyk, Czesław. Polityka III Rzeszy w okupowanej Polsce. Warszawa: PIW, 1970
  Google Scholar

Majewski, Piotr. Wojna i kultura. Instytucje kultury polskiej w okupacyjnych realiach Generalnego Gubernatorstwa, 1939-1945. Warszawa: Wydawn. Trio, 2005.
  Google Scholar

Mężyński, Andrzej. Biblioteki Warszawy w latach 1939-1945. Warszawa: Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Departament Dziedzictwa Kulturalnego, 2010.
  Google Scholar

Mężyński, Andrzej. Kommando Paulsen, październik-grudzień 1939 r., Warszawa: Ministerstwo Kultury i Sztuki. Biuro Pełnomocnika Rządu do Spraw Polskiego Dziedzictwa Kulturalnego za Granicą, 1994.
  Google Scholar

Mężyński, Andrzej. Kommando Paulsen. Organisierter Kunstraub in Polen 1942-1945. Köln: Dittrich, 2000.
  Google Scholar

Okupacja i ruch oporu w Dzienniku Hansa Franka, 1939-1945, wybór i opracowanie Lucjan Dobroszycki, et al. Redakcja Zofia Polubiec, Stanisław Płoski. Warszawa: Książka i Wiedza, 1970
  Google Scholar

Olkowski, Roman. Towarzystwo Zachęty Sztuk Pięknych w Warszawie (1860-1940, 1948). Zarys historyczny i katalog zbiorów = The Society for Encouragement of Fine Arts in Warsaw (1860-1940, 1948) Historical Outline and Catalogue of Works. Warszawa: Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Departament Dziedzictwa Kulturowego za Granicą i Strat Wojennych, 2020.
  Google Scholar

Petropoulos J. The Faustian Bargain. The Art World in Nazi Germany. New York: Oxford University Press, 2000.
  Google Scholar

Petropoulos J. “The Importance of the Second Rank. The Case of the Art Plunderer Kajetan Mühlmann.” W Austro-Corporatism. Past, Present, Future. Redakcja Günther Bischof, Anton Pelinka. New Brunswick: Transaction Publ., 1996.
  Google Scholar

Piotrowski, Stanisław. Dziennik Hansa Franka. Warszawa: Wydawn. Prawnicze, 1957.
  Google Scholar

Pospieszalski, Karol Maria. Hitlerowskie „prawo" okupacyjne w Polsce. Wybór dokumentów. Cz. 1: Ziemie „wcielone". Poznań: Instytut Zachodni, 1952.
  Google Scholar

Pospieszalski, Karol Maria. Hitlerowskie „prawo" okupacyjne w Polsce. Cz. 2, Generalna Gubernia, Poznań: Instytut Zachodni, 1958 (Documenta occupationis [t.] 6)
  Google Scholar

Rostworowski, Marek. Gry o Damę. Kraków: Wydawn. Baran i Suszczyński, 1994.
  Google Scholar

Sawicka, Stanisława, i Teresa, Sulerzyska. Straty w rysunkach z Gabinetu Rycin Biblioteki Uniwersyteckiej, 1939–1945 = Les pertes de dessins au Cabinet des Estampes de la Bibliothèque de l’Université de Varsovie, 1939–1945. Warszawa: Uniwersytet Warszawski, 1960.
  Google Scholar

Szyszko-Bohusz, Adolf. „Wawel pod okupacją niemiecką. Wspomnienia z lat 1939-1945.” Rocznik Krakowski 31 (1949-1957): 153-182.
  Google Scholar

Tatarowicz, K. “Biblioteka Jagiellońska za okupacji. Wspomnienia bibliotekarki.” W Ne cedat Academia. Kartki z dziejów tajnego nauczania w Uniwersytecie Jagiellońskim 1939-1945, redakcja Maria Zaręba, Alfred Zaręba, 442-471. Kraków: Wydawn. Literackie, 1975.
  Google Scholar

Tomicka, Joanna A. “«Kodeks z herbami kawalerów Zakonu Złotego Runa». Przegląd problematyki i stan badań nad proweniencją." Rocznik Muzeum Narodowego w Warszawie. Nowa Seria = Journal of the National Museum in Warsaw. New Series 6 (2017): 31–47.
  Google Scholar

Waltoś, Stanisław. “Dziwne losy uniwersyteckich «stwoszianów»." W ID., Na tropach doktora Fausta i inne szkice, 39-64. Warszawa: WSiP, 2004
  Google Scholar

Witek, Zbigniew Kazimierz. Dokumenty strat kultury polskiej pod okupacją niemiecka 1939–1944 z archiwum Karola Estreichera = Cultural Losses of Poland during the German Occupation 1939–1944. Documents from the Archives of Karol Estreicher. Kraków: Pałac Sztuki, 2003.
  Google Scholar

Wolska, Agata. Zagrabiony. Odzyskany. Historia powrotu ołtarza Wita Stwosza do Krakowa. Kraków: Wydawn. Literackie, 2019.
  Google Scholar

Zadrożny, Tadeusz. „Kajetan i inni (3). Druga szansa Kajetana.” Cenne, Bezcenne/Utracone, nr 2 (2010): 30-33
  Google Scholar

Zadrożny, Tadeusz. „Kajetan i inni (4). Adolfa darem uhonorowanie.” Cenne, Bezcenne/Utracone, nr 4 (2011): 38-45
  Google Scholar


Published
2021-12-30

Cited by

Zadrożny, T. (2021). Rückgabe des Beschlagnahmten Bibliotheksgutes: Gustav Abb’s Argumentation and the Position of Kajetan Mühlmann. An Episode in the History of Polish Artistic Collections during WW II. Biuletyn Historii Sztuki, 83(4), 697–734. https://doi.org/10.36744/bhs.1065

Authors

Tadeusz Zadrożny 

Warsaw, Institute of Art of the Polish Academy of Sciences Poland
https://orcid.org/0000-0003-4372-778X

Statistics

Abstract views: 222
PDF downloads: 198