An Image as a Metaphor. A Hermeneutic Reading of Jacek Malczewski’s Painting “Christ and the Samaritan Woman” (1912)
Michał Haake
haak@amu.edu.plAdam Mickiewicz University in Poznań (Poland)
https://orcid.org/0000-0002-6929-0953
Abstract
The aim of the text is to assess the possibility of using the achievements of art-historical hermeneutics in the interpretation of Jacek Malczewski’s painting Christ and the Samaritan Woman (1912). The painting is the last in a series of four works devoted to the story from the Gospel of St. John, which Malczewski executed between 1909 and 1912. In all the versions, Malczewski gave Christ his own features, while the Samaritan woman had the face of Maria Bal, his mistress. Malczewski’s contemporaries generally misunderstood these paintings. Over time, attempts were made to interpret them in various ways. The view that has recently become widespread is that they were a form of an “artist’s confession” and should be read according to a biographical key. However, this explanation ignores the visual structure of the work, which is the focus of hermeneutics. The analysis of this structure undertaken in the current essay has led to the conclusion that Malczewski’s painting is an innovative visualisation of the biblical metaphor used by Christ in his conversation with the Samaritan woman, comparing himself to a vessel of water.
Keywords:
Jacek Malczewski, Christ and the Samaritan woman, metaphor, hermeneuticsReferences
Bobrowski, Ireneusz. Zaproszenie do językoznawstwa. Kraków: Wydawnictwo Instytutu Języka Polskiego
Google Scholar
PAN, 1998.
Google Scholar
Boehm, Gottfried. „O hermeneutyce obrazu” [1978; tłum. Małgorzata Łukasiewicz]. W: id., O obrazach i widzeniu. Antologia tekstów, redakcja Daria Kołacka, tłumaczenie Małgorzata Łukasiewicz, Anna Pieczyńska-Sulik, 144–171. Kraków: Universitas, 2014.
Google Scholar
Brötje, Michael. Bild-Schoepfung. Petersberg: Imhof, 2012.
Google Scholar
Brötje, Michael. Der Spiegel der Kunst. Zur Grundlegung einer existential-hermeneutischen Kunstwissenschaft. Stuttgart: Urachhaus, 1990.
Google Scholar
Bryl, Mariusz. „Płaszczyzna, ogląd, absolut. Inspiracje hermeneutyczne we współczesnej historii sztuki”. Artium Quaestiones 6 (1993): 55–84.
Google Scholar
Bryl, Mariusz. Suwerenność dyscypliny. Polemiczna historia historii sztuki od 1970 roku. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2008.
Google Scholar
Frankowski, Janusz. „Metafora w «Biblii»”. W: Studia o metaforze, t. 2, redakcja Michał Głowiński, Aleksandra Okopień-Sławińska, 153–173. Wrocław–Warszawa–Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1983.
Google Scholar
Grzybkowska, Teresa. Świat obrazów Jacka Malczewskiego. Warszawa: Wydawnictwo Aleksandra i Marek Dochnal, 1996.
Google Scholar
Haake, Michał. „Jacka Malczewskiego «Chrystus i Samarytanka» (1909), czyli o «sztuce religijnej, która nieskończoną głębię Bóstwa kontempluje»”. W: Artyści i Kraków. Studia ofiarowane Tomaszowi Gryglewiczowi, redakcja Jan Ostrowski et al., 105–110. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2022.
Google Scholar
Haake, Michał. „Jacka Malczewskiego «Chrystus i Samarytanka» (1911), czyli o sile obrazu”. W: Panoptikum. Sztuka, nauka, wyobraźnia. Studia ofiarowane Profesorowi Andrzejowi Pieńkosowi z okazji 60. urodzin, redakcja Agnieszka Bagińska et al., 307–318. Warszawa: Neriton, 2022.
Google Scholar
Haake, Michał. „Krytyka artystyczna wobec obrazów Jacka Malczewskiego z postacią Chrystusa i jej najnowsze naukowe reperkusje”. Pamiętnik Sztuk Pięknych. Nowa seria. Dwieście lat polskiej krytyki artystycznej 16 (2021): 117–124.
Google Scholar
Heydel, Adam. Jacek Malczewski. Człowiek i artysta. Kraków: Wydawnictwo Literacko-Naukowe, 1933.
Google Scholar
Imdahl, Max. Giotto. Arenafresken. Ikonographie. Ikonologie, Ikonik. München: Wilhelm Fink Verlag, 1980.
Google Scholar
Jakimowicz, Andrzej. Jacek Malczewski i jego epoka. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1970.
Google Scholar
Krzysztofowicz-Kozakowska, Stefania. Jacek Malczewski. Życie i twórczość. Kraków: Wydawnictwo Kluszczyński, 2015.
Google Scholar
Kudelska, Dorota. Dukt pisma i pędzla. Biografia intelektualna Jacka Malczewskiego. Lublin: Wydawnictwo KUL, 2008.
Google Scholar
Milewska, Wacława. „Autorskie «Ja» Jacka Malczewskiego w świetle światopoglądu modernizmu i genezyjskiej filozofii Juliusza Słowackiego”. Studia Muzealne, z. 21 (2015): 146–185.
Google Scholar
Milewska, Wacława. „Autosakralizacja w sztuce Jacka Malczewskiego – ortodoksja, świętokradztwo czy akt genezyjskiej «wiary widzącej» Juliusza Słowackiego?”. W: Fin de siècle odnaleziony. Mozaika przełomu wieków | Fin de Siècle Rediscovered. A Mosaic of the Turn of the Century, redakcja Ewa Frąckowiak, Piotr Kopszak, Marcin Romeyko-Hurko, 163–169. Toruń: Polski Instytut Studiów nad Sztuką Świata, Zakład Historii Sztuki Nowoczesnej Wydziału Sztuk Pięknych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, Muzeum Narodowe w Warszawie, 2015.
Google Scholar
Porębski, Mieczysław. „Czy metaforę można zobaczyć?”. Teksty. Teoria literatury, krytyka, interpretacja 9, nr 6 (1980): 61–78.
Google Scholar
Przyłębski, Andrzej. Hermeneutyka. Od sztuki interpretacji do teorii i filozofii rozumienia. Poznań: Zysk i S-ka, 2019.
Google Scholar
Weinrich, Harald. Ogólna semantyka metafory. W: Współczesna myśl literaturoznawcza w Republice Federalnej Niemiec. Antologia, wybór, opracowanie i wstęp Hubert Orłowski, 67–76. Warszawa: Czytelnik, 1986.
Google Scholar
Wyka, Kazimierz. Thanatos i Polska. Warszawa: Wydawnictwo Literackie, 1971.
Google Scholar
Authors
Michał Haakehaak@amu.edu.pl
Adam Mickiewicz University in Poznań Poland
https://orcid.org/0000-0002-6929-0953
Michał Haake is a historian of art and professor at the Institute of Art History of the Adam Mickiewicz University in Poznań. His research interests focus on the history of painting and the methodology of art history. He is the author of the books Portret w malarstwie polskim u progu nowoczesności (2008), Figuralizm Aleksandra Gierymskiego (2015), Utracone arcydzieło. Losy obrazu “Targ na jarzyny” Józefa Pankiewicza (2020), and the curator of the exhibition Matejko. Malarz i historia (National Museum in Cracow, 2023).
Statistics
Abstract views: 247PDF downloads: 224
License
Copyright (c) 2023 Biuletyn Historii Sztuki
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
