Adam Kazanowski’s Palace and Its Genuine Form in the Light of Architectural Research
Wojciech Wółkowski
Warsaw, Faculty of Architecture of Warsaw University of Technology (Poland)
https://orcid.org/0000-0003-0046-3729
Abstract
An attempt is made at summing up the results of the architectural research into the Kazanowski Palace, one of the largest Warsaw residences in the first half of the 17th century. Thanks to the research into the structure of the former Palace preserved in the walls of the later Convent of the Discalced Carmelites it has been possible to identify the genuine 17th-century form of an asymmetrical palace with the main body and two wings. This layout, as it turned out, substantially differed from the Palace’s reconstructions so-far existing in literature. The uncovering on the Palace’s walls also allowed an almost full reconstruction of the disposition of its rooms and elevation fragments, e.g., attics. As seen against Warsaw architecture of the period, the plan of the piano nobile seemed quite peculiar. It contained two tracts of reception rooms: one in the Palace’s main body, the other in the northern outbuilding. Both tracts began with sizeable dining rooms, and leading through subsequent antechambers (partially exerting additional functions of, e.g., a library), they led to the lord’s reception bedroom located at the point where the main body bordered on the outbuilding. All this seems to be in line with court protocol which Adam Kazanowski, Marshal of the Court of the Crown, must have been well acquainted with. Next to the master’s apartment there was an apartment of his spouse, the two interconnected by a chapel. The reconstruction of the layout also allowed to associate respective rooms with fragments of a rhymed description of the building which Adam Jarzębski contained in his Gościniec [Guide to Warsaw] from 1643, this helping to reconstruct the décor and furnishing of all the important Palace’s rooms,
Moreover, the reconstructed 17th-century shape of the Palace allowed to undertake considerations related to the residence’s designer. It is known from the sources that while the Palace was being built, fee was paid to the architect and stonemason Constantino Tencalli, yet design solutions suggest that Giovanni Battista Gisleni may have participated in the designing process.
Keywords:
Baroque architecture, palace, Warsaw, the 17th century, architectural researchReferences
Bania, Zbigniew. Arsenał Warszawski. Warszawa: PWN, 1978.
Google Scholar
Bernatowicz, Tadeusz. “Książęcy splendor w stolicy. Rezydencje i dobra Radziwiłłów w. Wilnie XVI–XVIII wieku.” W Historia – Konserwacja – Rewitalizacja. Funkcjonowanie rezydencji regionu łódzkiego w kontekście doświadczeń europejskich. Prace dedykowane pamięci Profesora Leszka Kajzera, 17-40. Łódź: Katedra Historii Sztuki, Uniwersytet Łódzki; Stowarzyszenie Naukowe Archeologów Polskich, 2016.
Google Scholar
Bernatowicz, Tadeusz. “Pałac Koniecpolskich-Radziwiłłów. Modernizacje i transformacje programu wnętrz na przełomie XVII i XVIII wieku.” Biuletyn Historii Sztuki 81, nr 3 (2019): 389-413.
DOI: https://doi.org/10.36744/bhs.479
Google Scholar
Gajewski, Jacek. “Od dworu-wieży mieszkalnej kanonika Sadłochy Niżeńskiego – do prywatnej własności Zygmunta III. Uwagi w sprawie przemian terenu i zabudowy późniejszego kompleksu architektonicznego Warszawskiego Towarzystwa Dobroczynności zw. Res Sacra Miser (i inne uwagi).” Arteria – Rocznik Wydziału Sztuki Uniwersytetu Technologiczno-Humanistycznego w Radomiu, nr 11 (2013): 89-116.
Google Scholar
Goszczyński, Artur. “Przybytek Pana Adama, czyli o krótkiej świetności pałacu Kazanowskich w Warszawie.” Zeszyty Naukowe Towarzystwa Doktorantów Uniwersytetu Jagiellońskiego. Nauki Społeczne, nr 9 (2014): 211-242.
Google Scholar
Jaroszewski Tadeusz S. “Odbudowa zabytków wobec historii i beletrystyki historycznej. Kilka słów o pomyśle wskrzeszenia pałacu, gdzie pan Zagłoba z małpami wojował.” W Sztuka i historia. Materiały Sesji Stowarzyszenia Historyków Sztuki, Kraków, listopad 1988. Redakcja Monika Bielska-Łach, 387-396. Warszawa: PWN, 1992.
Google Scholar
Jarzębski, Adam. Gościniec abo krótkie opisanie Warszawy. Warszawa: PWN, 1974.
Google Scholar
Kaczmarczyk, Dariusz. Kościół św. Anny, Warszawa: PWN, 1984.
Google Scholar
Karpowicz, Mariusz. Matteo Castello architekt wczesnego baroku. Warszawa: Neriton, 1994.
Google Scholar
Kuls, Tomasz. Warszawa szlakiem „Gościńca” Adama Jarzębskiego, Rekonstrukcja miasta z roku 1643 w 25 obrazach, Warszawa: Skarpa Warszawska, 2020.
Google Scholar
Kunkel, Robert. “Andrzej Bobola, podkomorzy króla Zygmunta III, i jego portret w brązie.” W Złote Bramy Sztuki: Profesor Teresie Grzybkowskiej w osiemdziesięciolecie urodzin. Redakcja Roman Nieczyporowski, 126-131. Gdańsk: Akademia Sztuk Pięknych, 2019.
Google Scholar
Lasek, Piotr, i Traczyk, Łukasz. “Od wieży mieszkalnej Kaspra Sadłochy do castellum Adama Kazanowskiego. O aktualności średniowiecznego archetypu siedziby feudalnej po czasy ‘potopu’.” Barok 22, nr 1 (2015): 129-149.
Google Scholar
Lasek, Piotr. “Kasper Sadłocha Niżeński herbu Korczak jako inwestor, dostawca budowlany i królewski praefectus fabricae.” Biuletyn Historii Sztuki 81, nr 1 (2019): 79-101.
DOI: https://doi.org/10.36744/bhs.103
Google Scholar
Lewicki, Jakub. “Warszawska architektura rezydencjonalna I poł. XVII w. Wyniki najnowszych badań i dalsze postulaty badawcze”, W Kultura artystyczna Warszawy XVII-XXI w. redakcja Zbigniew Michalczyk, Andrzej Pieńkos, Michał Wardzyński, 20-23. Warszawa: Wydawnictwo Neriton, 2010.
Google Scholar
Miłobędzki, Adam. Architektura polska XVII wieku. Warszawa: PWN, 1980.
Google Scholar
Miłobędzki, Adam. “Rezydencja wiejska czy miejska? – Paradoksy kultury polskiego baroku.” Barok 1, nr 1 (1994): 49-70
Google Scholar
Mossakowski, Stanisław. “Pałac biskupi w Krakowie, a projekty Giovanniego Battisty Gisleniego.” Rocznik sztuki śląskiej 17 (1999): 137-145
Google Scholar
Mossakowski, Stanisław. Tylman z Gameren (1632-1706), Twórczość architektoniczna w Polsce. Warszawa-Monachium-Berlin: DiG, 2012
Google Scholar
Putkowska, Jolanta. Architektura Warszawy XVII wieku. Warszawa: PWN, 1991.
Google Scholar
Rottermund, Andrzej. “O programie funkcjonalnym rezydencji monarszej w XVIII wieku.” Materiały Muzeum Wnętrz Zabytkowych w Pszczynie 3 (1984): 7-20.
Google Scholar
Rozbicka, Małgorzata, Robert, Kunkel i Wółkowski, Wojciech. “Dzieje budowlane warszawskiego pałac u Adama Kazanowskiego w świetle badań architektonicznych”, Ochrona Zabytków, nr 1 (2017): 5-47.
Google Scholar
Słownik Architektów i budowniczych środowiska warszawskiego XV-XVIII wieku. Redakcja Paweł Migasiewicz, Hanna Osiecka-Samsonowicz, Jakub Sito, Warszawa: IS PAN, 2016.
Google Scholar
Szaniawska, Wanda. “Zmiany w rozplanowaniu i zabudowie Krakowskiego Przedmieścia do 1733 roku.” Biuletyn Historii Sztuki 29, nr 3 (1967): 285-316.
Google Scholar
Zarębska, Teresa. “Plany Warszawy z pierwszej połowy XVII wieku.” Kwartalnik Architektury i Urbanistyki, nr 3 (1964): 233-254.
Google Scholar
Zieliński, Jarosław. Atlas architektury ulic i placów Warszawy. Śródmieście historyczne, t. 7. Krakowskie Przedmieście. Warszawa: Towarzystwo Opieki nad Zabytkami, 2001.
Google Scholar
Authors
Wojciech WółkowskiWarsaw, Faculty of Architecture of Warsaw University of Technology Poland
https://orcid.org/0000-0003-0046-3729
Statistics
Abstract views: 435PDF downloads: 307
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
Most read articles by the same author(s)
- Piotr Lasek, Tomasz Związek, Wojciech Wółkowski, A New Assessment of the Płock Bishops’ Palace in Brok , Biuletyn Historii Sztuki: Vol. 85 No. 3 (2023)
