Altana Słuszków czy „fontanna Szujskich”. Epilog: Uchwała Prezydium Rady Ministrów nr 572/53
Małgorzata Omilanowska-Kiljańczyk
momilan@ispan.plInstytut Sztuki, Polska Akademia Nauk (Polska)
https://orcid.org/0000-0001-9766-0424
Abstrakt
Barokowa, XVII-wieczna altana ogrodowa Słuszków, przez wielu niesłusznie uważana za Kaplicę Moskiewską, dotrwała jako ruina do 1953 r. Jej odbudowę zaprojektował Mieczysław Kuzma, ale mimo przyznania środków i przygotowania dokumentacji budowlę rozebrano 3 listopada 1953 r., znalazła się bowiem na liście warszawskich ruin przeznaczonych do rozbiórki. Listę tę załączono do niejawnego rozporządzenia Prezydium Rady Ministrów (nr 572/53), którego uchwalenie (29 lipca 1953) było świadomym aktem politycznym zmierzającym nie tylko do uporządkowania miasta, lecz także do symbolicznego zakończenia procesu odbudowy zabytków. W praktyce rozporządzenie stało się podstawą do zniszczenia wielu nadających się do odbudowy obiektów, których pozostałości uznano za zakłócające pozytywny odbiór inwestycji budowlanych dokonanych w Warszawie doby socrealizmu. Decyzje w tej kwestii zapadały w porozumieniu pomiędzy Bolesławem Bierutem i Józefem Sigalinem, a przygotowanie treści rozporządzenia przeprowadzano z pominięciem autorytetów z dziedziny ochrony i konserwacji zabytków.
Słowa kluczowe:
odbudowa Warszawy, rekonstrukcja zabytków, altana Słuszków, Kaplica MoskiewskaBibliografia
Jachmann, Julian. „Enzyklopädische Architekturtypologie im. 18. Jahrhundert: Die «Architectonischen Risse» von Anckermann, Hofmeister und Engelbrecht”. Marburger Jahrbuch für Kunstwissenschaft 35 (2008): 169–214.
Google Scholar
Majewski, Piotr. Czas końca, czas początku. Architektura i urbanistyka Warszawy historycznej 1939–1956. Warszawa: Bellona, 2018.
Google Scholar
Majewski, Piotr. Ideologia i konserwacja. Architektura zabytkowa w Polsce czasach socrealizmu. Warszawa: Trio, 2009.
Google Scholar
Omilanowska-Kiljańczyk, Małgorzata. Pałac Staszica. Warszawa: Instytut Sztuki PAN, 2022.
Google Scholar
Sigalin, Józef. Warszawa 1944–1980. Z archiwum architekta. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1986.
Google Scholar
Skalimowski, Andrzej. „«Budowniczy stolicy». Warszawski mecenat Bolesława Bieruta w latach 1945–1955”. Pamięć i Sprawiedliwość 13, nr 2 (2014): 75–94.
Google Scholar
Skalimowski, Andrzej. „Partyjny kolektyw i jego eksponenci. Bezpośrednia ingerencja kierownictwa PZPR w organizację odbudowy Warszawy w latach 1949–1956”. W: Letnia Szkoła Historii Najnowszej 2011, t. 5, redakcja Przemysław Gasztold-Seń, Łukasz Kamiński, 42–56. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej, 2012.
Google Scholar
Skalimowski, Andrzej. Sigalin. Towarzysz odbudowy. Wołowiec: Czarne, 2018.
Google Scholar
Autorzy
Małgorzata Omilanowska-Kiljańczykmomilan@ispan.pl
Instytut Sztuki, Polska Akademia Nauk Polska
https://orcid.org/0000-0001-9766-0424
Prof. dr hab. Małgorzata Omilanowska-Kiljańczyk jest historyczką sztuki, profesorem UG i Instytutu Sztuki PAN. Specjalizuje się w problemach architektury XIX, XX i XXI wieku, przede wszystkim Warszawy, Gdańska i regionu pobrzeża Bałtyku, a także dziejów ochrony zabytków i życia artystycznego doby nowoczesnej. Jest członkinią wielu rad naukowych instytucji nauki i kultury, m.in. Rady Programowej Europejskiego Centrum Solidarności w Gdańsku oraz rad Muzeum Narodowego w Gdańsku i Muzeum Historii Gdańska. Ostatnio opublikowała książki: Architekt – Urzędnik w służbie rosyjskiej. Antoni Jabłoński Jasieńczyk (Warszawa 2022), Pałac Staszica (Warszawa 2022) i Marian Lalewicz (1876–1944). Architekt petersbursko-warszawski (Warszawa 2023).
Statystyki
Abstract views: 303PDF downloads: 181
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autor bądź autorka udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Biuletynie Historii Sztuki”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Czasopismo jest wydawane na licencji CC BY 4.0. Zgłaszając artykuł do publikacji, autor bądź autorka wyraża zgodę na jego udostępnianie na tej licencji.
W numerach od 1/2019 do 4/2022 wszystkie artykuły były publikowane na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy i autorki udzielali(-ły) wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Biuletynie Historii Sztuki”, zachowywali(-ły) nieograniczone prawa autorskie i zobowiązywali(-ły) się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.
Inne teksty tego samego autora
- Małgorzata Omilanowska-Kiljańczyk, Dlaczego Antonio Corazzi przyjechał do Polski? , Biuletyn Historii Sztuki: Tom 84 Nr 2 (2022)
