„Close reading” fotografii reporterskiej: Nick Ut, „Groza wojny”
Stanisław Czekalski
stachcz@amu.edu.plUniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu (Polska)
https://orcid.org/0000-0001-6312-8210
Abstrakt
Artykuł przynosi wnikliwą analizę produktywnych semantycznie cech struktury wizualnej fotografii Groza wojny, którą wykonał Nick Ut pod miejscowością Trảng Bàng omyłkowo zaatakowaną napalmem. Wyjątkowy charakter słynnego zdjęcia polega na tym, że mimo okoliczności skrajnie zawężających pole wyboru w zakresie momentu jego wykonania, perspektywy i kompozycji kadru, szczęśliwym trafem udało się zarejestrować na kliszy obraz nadzwyczaj wymowny i nośny znaczeniowo. Określeniu jego semantyki służą porównania z oryginalnym, nieprzyciętym kadrem, ze zdjęciem tej samej sytuacji, które Ut wykonał moment później, a przede wszystkim szczegółowa analiza struktury obrazu. Ukazuje ona istotne cechy charakterystyczne dla języka obrazów narracyjnych, konstytuujące ścisłą zależność semantyki od rygoru kompozycji jako syntaksy. Za ich sprawą zdjęcie zyskuje niezwykle wyrazisty charakter ikoniczny nie tylko w tym sensie, że stało się rodzajem „ikony” utrwalającej obraz konkretnego epizodu wojny w zbiorowej świadomości i historycznej pamięci, ale przede wszystkim ikoniczny w znaczeniu, które określiła koncepcja ikoniki Maxa Imdahla.
Słowa kluczowe:
fotografia reporterska, close reading, ikonika, napalm, Trảng Bàng, Nick UtBibliografia
Blum, Gerd. „Ein Bild schreit. Komposition als Bedeutungsträger in Nick Uts Fotografie «Vietnam Napalm» (8.6.1972). A Picture Screams. Composition as a Way of Conveying Meaning in Nick Ut’s photograph «Vietnam Napalm» (8.6.1972)”. W: Kann Fotografie unsere Zeit in Bilder fassen? / Can Photography Capture Our Time in Images? 25 Jahre Bielefelder Symposium über Fotografie und Medien, redakcja Gottfried Jäger, Jörg Boström, 31–34. Bielefeld: Kerber Verlag, 2004.
Google Scholar
Campbell, Joseph W. Getting It Wrong: Debunking the Greatest Myths in American Journalism. Oakland: University of California Press, 2017.
DOI: https://doi.org/10.1525/9780520965119
Google Scholar
Fried, Michael. Absorption and Theatricality: Painting and Beholder in the Age of Diderot. Berkeley–Los Angeles– London: University of Chicago Press, 1980.
DOI: https://doi.org/10.1525/9780520322462
Google Scholar
Goldberg, Vicki. The Power of Photography: How Photographs Changed Our Lives. New York–London: Abbeville Publishing Group, 1991.
Google Scholar
Hariman, Robert, i John Louis Lucaites. No Caption Needed: Iconic Photographs, Public Culture, and Liberal Democracy. Chicago London: The University of Chicago Press, 2007.
Google Scholar
Imdahl, Max. Giotto. Arenafresken. Ikonographie, Ikonologie, Ikonik. München: Wilhelm Fink Verlag, 1980.
Google Scholar
Paul, Gerhard. „Die Geschichte hinter dem Foto. Authentizität, Ikonisierung und Überschreibung eines Bildes aus dem Vietnamkrieg”. Zeithistorische Forschungen / Studies in Contemporary History nr 2 (2002): 224–245.
Google Scholar
Autorzy
Stanisław Czekalskistachcz@amu.edu.pl
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu Polska
https://orcid.org/0000-0001-6312-8210
Stanisław Czekalski – pracownik IHS UAM. Zajmuje się problematyką teoretyczną i metodologiczną badań historii sztuki, w szczególności zagadnieniami analizy i interpretacji dzieł wizualnych, teorią obrazu i wizualności, fotografią. Autor książek Awangarda i mit racjonalizacji. Fotomontaż polski okresu dwudziestolecia międzywojennego (Poznań 2000), Intertekstualność i malarstwo. Problemy badań nad związkami międzyobrazowymi (Poznań 2006), Jak wyjaśnić obraz? Metodologiczne tropy historii sztuki w epoce Ernsta H. Gombricha (Poznań 2022).
Statystyki
Abstract views: 604PDF downloads: 158
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autor bądź autorka udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Biuletynie Historii Sztuki”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Czasopismo jest wydawane na licencji CC BY 4.0. Zgłaszając artykuł do publikacji, autor bądź autorka wyraża zgodę na jego udostępnianie na tej licencji.
Od numeru 1/2019 do 4/2022 stosowaliśmy licencję CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy i autorki udzielali(-ły) niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Biuletynie Historii Sztuki”, zachowywali(-ły) nieograniczone prawa autorskie i zobowiązywali(-ły) się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.
