Monaster Świętej Trójcy w Markowie pod Witebskiem
Marta Boberska
Warszawa, Instytut Sztuki PAN (Polska)
https://orcid.org/0000-0001-9870-1275
Wojciech Boberski
Warszawa, Instytut Sztuki PAN (Polska)
https://orcid.org/0000-0002-3337-6149
Abstrakt
Artykuł jest monograficznym opracowaniem monasteru Świętej Trójcy w Markowie pod Witebskiem. Przedstawia jego dzieje na tle konfliktów religijnych między wyznawcami prawosławia a unitami w XVII i XVIII w., szczególnie żywych w Witebsku, w którym pamięć o zabójstwie abp Jozafata Kuncewicza (1623) czyniła z restytucji prawosławia kwestię bardzo drażliwą. Fundatorami i dobroczyńcami markowskiego monasteru w XVII w. była rodzina Ogińskich. Zgodnie ze wschodnią tradycją monastyczną, zespół budowli skupionych wokół dziedzińca tworzył niemal samowystarczalne „osobne miasto”. Składały się nań: dwie cerkwie: drewniana Świętej Trójcy (po 1685-1690) o bogatym wyposażeniu i murowana pw. Pokrowy [Opieki Najświętszej Marii Panny] (1754-1755) oraz zabudowania klasztorne. Do monasteru należały jeszcze dwie drewniane cerkwie stojące poza jego murami cmentarna św. Mikołaja i św. Praksedy (obie ok. 1730 r.).
Instytucje finansujące
Słowa kluczowe:
Markowo, Witebsk, Samuel Lew Ogiński, monaster, cerkiew Św. Trójcy w Markowie, architektura drewniana, ikonostas, malowidła barokoweBibliografia
Bubenka, Tatstsiana i Ludomila, Khmal’nickaia. „Kaflia z gerbami Aginskikh z Vitsebska.“ Vitsebski Sshytak. Gistarychny naukova-popularny chasopis 1 (1995): 26–31.
Google Scholar
Buxton, David. The wooden churches of Eastern Europe. An Introductory Survey. Cambridge: University Press 1981.
Google Scholar
Cherniavskaia, Tamara. Arkhitektura Vitsebska. Minsk: Na-vuka i tekhnika, 1980.
Google Scholar
Gabrus’, Tamara. „Zriunovanya sviatini.” W Strachnaia spadshchina, 61-100. Mińsk: Polymia 1998.
Google Scholar
Jakimovich Juryj. Siluety starogo Vitsebska. Gistorika-kriaznavchaia ekskursia. Redakcja Ludomila Khmal’nickaia. Minsk: Natsyianal’naia bibliateka Belarusi, 2019.
Google Scholar
Janocha, Michał, „Ikonostasy w cerkwiach Rzeczypospolitej w XVII–XVIII wieku.” Przegląd Wschodni 8, z. 4 (2003): 897–921.
Google Scholar
Kacer, Mikhail. „Isskustvo Belorussi.” W Istoria iskusstva narodov SSSR, t. 4: Iskusstvo konca 17-18 vekov. Moskva: Nauka i tekhnika, 1976.
Google Scholar
Kacer, Mikhail. Izobrazitel’noe iskusstvo Belorussii dooktiabr’skogo perioda. Ocherki. Minsk: Nauka i tekhnika, 1969.
Google Scholar
Kacer, Mikhail. Narodno-prikladnoie isskustvo Belorussi ot pervobytnogo obshchestva do 1917 g. Minsk: Vyshejsh. Shkola, 1972.
Google Scholar
Kempa, Tomasz. "Prawosławie i unia we wschodnich województwach WKL w końcu XVII w.", Białoruskie Zeszyty Historyczne, z. 22 (2004): s. 5-41.
Google Scholar
Kempa, Tomasz. „Fundacje monasterów prawosławnych w Rzeczypospolitej w pierwszej połowie XVII wieku.” W Życie monastyczne w Rzeczypospolitej. Redakcja Antoni Mironowicz, Urszula Pawluczuk, Piotr Chomik, 74-102. Białystok: Zakład Historii Kultur Pogranicza Instytutu Socjologii Uniwersytetu w Białymstoku, 2001.
Google Scholar
Khmal’nickaia, Ludomila. „Rod fundatorov i mecenatov.” Vitsebski Sshytak. Gistarychny naukova-popularny chasopis 1 (1995): 42-53.
Google Scholar
Khmal’nickaia, Ludomila. Kul’turna-metsenatska dzeinasts’ kniazie Oginskikh na Vitsebshchine, Belarusika 6 (Belarus’ pamizh Uskhodam i Zakhadam). Minsk: Natsianal’ny naukova-asvetny tsentr im. F. Skaryny, 1997.
Google Scholar
Kulagin, Anatolii. Katalickia khramy na Belarusi. Encyklopedychny davednik. Minsk; Belaruskaia encyklopedia, 2008.
Google Scholar
Kulagin, Anatolii. Pravaslavnyia khramy na Belarusi. Encyklopedychny davednik. Minsk; Belaruskaia encyklopedia, 2007.
Google Scholar
Kvitnitskaia, Elena. Arkhitektura Belarusi. Moskva: Izdatel’stvo literatury po stritel’stvu, 1968
Google Scholar
Mironowicz, Antoni. Kościół prawosławny w dziejach dawnej Rzeczypospolitej. Białystok: Uniwersytet w Białymstoku, 2001.
Google Scholar
Rachuba, Andrzej. „Ogiński Marcjan Aleksander”, w: Polski słownik biograficzny, t. 23, 619. Wrocław: Ossolineum, 1978.
Google Scholar
Rusetskii, Arkadii i Jurii, Rusetskii. Khudozhestvennaia kultura Vitsebska i drevnosti do 1917 goda. Istoriko-khudozhestvennyi ocherk. Mińsk: Belaruskaia Encyklopedia, 2001.
Google Scholar
Sliun’kova, Inessa. Khramy i monastyri Belarusi XIX vieka v sastavie Rossijskoi imperii. Pieresozdanie nasledstva. Moskwa: Progress-Tradicia, 2010.
Google Scholar
Sliun’kova, Inessa. Monastyri vostochnoi i zapadnoi tradicii. Nasledie arkhitektury Belarusi. Moskwa: Progress-Tradicia, 2002.
Google Scholar
Strzałko, Franciszek. Studia do dziejów drewnianej architektury sakralnej. Londyn: nakładem autora, 1989.
Google Scholar
Tserashchatava Vol’ga. Starazhytna-belaruski manumental’ny zhyvapis 11-18 stst. Minsk: Navuka i tekhnika, 1986.
Google Scholar
Veter, E. „Ob osobennostiakh belarosskogo ikonostasa.” Khudotzestvennoie Nasledstvo 34, nr 4 (1978): 188
Google Scholar
Vysotskaia Nadezhda. Skul’turai rezba Belarusi 12-18 vv. Katalog. Minsk: Belaruskaia Entsyklopedia, 1998.
Google Scholar
Wasilewski, Tadeusz. „Szymon Karol Ogiński.” W Polski słownik biograficzny, t. 23, 638–639. Wrocław: Ossolineum, 1978.
Google Scholar
Autorzy
Wojciech BoberskiWarszawa, Instytut Sztuki PAN Polska
https://orcid.org/0000-0002-3337-6149
Statystyki
Abstract views: 317PDF downloads: 205
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Autor bądź autorka udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Biuletynie Historii Sztuki”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Czasopismo jest wydawane na licencji CC BY 4.0. Zgłaszając artykuł do publikacji, autor bądź autorka wyraża zgodę na jego udostępnianie na tej licencji.
Od numeru 1/2019 do 4/2022 stosowaliśmy licencję CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy i autorki udzielali(-ły) niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Biuletynie Historii Sztuki”, zachowywali(-ły) nieograniczone prawa autorskie i zobowiązywali(-ły) się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.
Inne teksty tego samego autora
- Wojciech Boberski, Architekt Abraham Würtzner (?). Przyczynek do dziejów wileńskiego baroku , Biuletyn Historii Sztuki: Tom 83 Nr 3 (2021): numer zwykły
- Stanisław Mossakowski, Wojciech Boberski, Jerzy Kowalczyk (1930-2018) , Biuletyn Historii Sztuki: Tom 84 Nr 2 (2022)
