Monaster Świętej Trójcy w Markowie pod Witebskiem

Marta Boberska


Warszawa, Instytut Sztuki PAN (Polska)
https://orcid.org/0000-0001-9870-1275

Wojciech Boberski


Warszawa, Instytut Sztuki PAN (Polska)
https://orcid.org/0000-0002-3337-6149

Abstrakt

Artykuł jest monograficznym opracowaniem monasteru Świętej Trójcy w Markowie pod Witebskiem. Przedstawia jego dzieje na tle konfliktów religijnych między wyznawcami prawosławia a unitami w XVII i XVIII w., szczególnie żywych w Witebsku, w którym pamięć o zabójstwie abp Jozafata Kuncewicza (1623) czyniła z restytucji prawosławia kwestię bardzo  drażliwą. Fundatorami i dobroczyńcami markowskiego monasteru w XVII w. była rodzina Ogińskich. Zgodnie ze wschodnią tradycją monastyczną, zespół budowli skupionych wokół dziedzińca tworzył niemal samowystarczalne „osobne miasto”. Składały się nań: dwie cerkwie: drewniana Świętej Trójcy (po 1685-1690) o bogatym wyposażeniu i murowana pw. Pokrowy [Opieki Najświętszej Marii Panny] (1754-1755) oraz zabudowania klasztorne. Do monasteru należały jeszcze dwie drewniane cerkwie stojące poza jego murami cmentarna św. Mikołaja i św. Praksedy (obie ok. 1730 r.).

Instytucje finansujące

Instytut Sztuki PAN

Słowa kluczowe:

Markowo, Witebsk, Samuel Lew Ogiński, monaster, cerkiew Św. Trójcy w Markowie, architektura drewniana, ikonostas, malowidła barokowe

Bubenka, Tatstsiana i Ludomila, Khmal’nickaia. „Kaflia z gerbami Aginskikh z Vitsebska.“ Vitsebski Sshytak. Gistarychny naukova-popularny chasopis 1 (1995): 26–31.
  Google Scholar

Buxton, David. The wooden churches of Eastern Europe. An Introductory Survey. Cambridge: University Press 1981.
  Google Scholar

Cherniavskaia, Tamara. Arkhitektura Vitsebska. Minsk: Na-vuka i tekhnika, 1980.
  Google Scholar

Gabrus’, Tamara. „Zriunovanya sviatini.” W Strachnaia spadshchina, 61-100. Mińsk: Polymia 1998.
  Google Scholar

Jakimovich Juryj. Siluety starogo Vitsebska. Gistorika-kriaznavchaia ekskursia. Redakcja Ludomila Khmal’nickaia. Minsk: Natsyianal’naia bibliateka Belarusi, 2019.
  Google Scholar

Janocha, Michał, „Ikonostasy w cerkwiach Rzeczypospolitej w XVII–XVIII wieku.” Przegląd Wschodni 8, z. 4 (2003): 897–921.
  Google Scholar

Kacer, Mikhail. „Isskustvo Belorussi.” W Istoria iskusstva narodov SSSR, t. 4: Iskusstvo konca 17-18 vekov. Moskva: Nauka i tekhnika, 1976.
  Google Scholar

Kacer, Mikhail. Izobrazitel’noe iskusstvo Belorussii dooktiabr’skogo perioda. Ocherki. Minsk: Nauka i tekhnika, 1969.
  Google Scholar

Kacer, Mikhail. Narodno-prikladnoie isskustvo Belorussi ot pervobytnogo obshchestva do 1917 g. Minsk: Vyshejsh. Shkola, 1972.
  Google Scholar

Kempa, Tomasz. "Prawosławie i unia we wschodnich województwach WKL w końcu XVII w.", Białoruskie Zeszyty Historyczne, z. 22 (2004): s. 5-41.
  Google Scholar

Kempa, Tomasz. „Fundacje monasterów prawosławnych w Rzeczypospolitej w pierwszej połowie XVII wieku.” W Życie monastyczne w Rzeczypospolitej. Redakcja Antoni Mironowicz, Urszula Pawluczuk, Piotr Chomik, 74-102. Białystok: Zakład Historii Kultur Pogranicza Instytutu Socjologii Uniwersytetu w Białymstoku, 2001.
  Google Scholar

Khmal’nickaia, Ludomila. „Rod fundatorov i mecenatov.” Vitsebski Sshytak. Gistarychny naukova-popularny chasopis 1 (1995): 42-53.
  Google Scholar

Khmal’nickaia, Ludomila. Kul’turna-metsenatska dzeinasts’ kniazie Oginskikh na Vitsebshchine, Belarusika 6 (Belarus’ pamizh Uskhodam i Zakhadam). Minsk: Natsianal’ny naukova-asvetny tsentr im. F. Skaryny, 1997.
  Google Scholar

Kulagin, Anatolii. Katalickia khramy na Belarusi. Encyklopedychny davednik. Minsk; Belaruskaia encyklopedia, 2008.
  Google Scholar

Kulagin, Anatolii. Pravaslavnyia khramy na Belarusi. Encyklopedychny davednik. Minsk; Belaruskaia encyklopedia, 2007.
  Google Scholar

Kvitnitskaia, Elena. Arkhitektura Belarusi. Moskva: Izdatel’stvo literatury po stritel’stvu, 1968
  Google Scholar

Mironowicz, Antoni. Kościół prawosławny w dziejach dawnej Rzeczypospolitej. Białystok: Uniwersytet w Białymstoku, 2001.
  Google Scholar

Rachuba, Andrzej. „Ogiński Marcjan Aleksander”, w: Polski słownik biograficzny, t. 23, 619. Wrocław: Ossolineum, 1978.
  Google Scholar

Rusetskii, Arkadii i Jurii, Rusetskii. Khudozhestvennaia kultura Vitsebska i drevnosti do 1917 goda. Istoriko-khudozhestvennyi ocherk. Mińsk: Belaruskaia Encyklopedia, 2001.
  Google Scholar

Sliun’kova, Inessa. Khramy i monastyri Belarusi XIX vieka v sastavie Rossijskoi imperii. Pieresozdanie nasledstva. Moskwa: Progress-Tradicia, 2010.
  Google Scholar

Sliun’kova, Inessa. Monastyri vostochnoi i zapadnoi tradicii. Nasledie arkhitektury Belarusi. Moskwa: Progress-Tradicia, 2002.
  Google Scholar

Strzałko, Franciszek. Studia do dziejów drewnianej architektury sakralnej. Londyn: nakładem autora, 1989.
  Google Scholar

Tserashchatava Vol’ga. Starazhytna-belaruski manumental’ny zhyvapis 11-18 stst. Minsk: Navuka i tekhnika, 1986.
  Google Scholar

Veter, E. „Ob osobennostiakh belarosskogo ikonostasa.” Khudotzestvennoie Nasledstvo 34, nr 4 (1978): 188
  Google Scholar

Vysotskaia Nadezhda. Skul’turai rezba Belarusi 12-18 vv. Katalog. Minsk: Belaruskaia Entsyklopedia, 1998.
  Google Scholar

Wasilewski, Tadeusz. „Szymon Karol Ogiński.” W Polski słownik biograficzny, t. 23, 638–639. Wrocław: Ossolineum, 1978.
  Google Scholar

Pobierz


Opublikowane
2021-12-30

Cited By / Share

Boberska, M., & Boberski, W. (2021). Monaster Świętej Trójcy w Markowie pod Witebskiem. Biuletyn Historii Sztuki, 83(4), 947–988. https://doi.org/10.36744/bhs.1094

Autorzy

Marta Boberska 

Warszawa, Instytut Sztuki PAN Polska
https://orcid.org/0000-0001-9870-1275

Autorzy

Wojciech Boberski 

Warszawa, Instytut Sztuki PAN Polska
https://orcid.org/0000-0002-3337-6149

Statystyki

Abstract views: 203
PDF downloads: 162