Witraże w kościele Bożego Ciała na Kazimierzu – fundacja jagiellońska?
Dobrosława Horzela
horzela@poczta.fmInstytut Historii Sztuki, Uniwersytet Jagielloński, Kraków (Polska)
http://orcid.org/0000-0002-7040-4030
Abstrakt
Witraże znajdujące się obecnie w oknie sIV chóru kościoła Bożego Ciała na krakowskim Kazimierzu to niewielka pozostałość po przeszkleniach dziewięciu trójdzielnych i pierwotnie 23-szeregowych okien prezbiterium, a także okien korpusu i kaplic kościoła, który został ufundowany zapewne przez Kazimierza Wielkiego jako fara, lokowanego w 1335 r., miasta Kazimierz. Zespół ten nie jest jednorodny pod względem stylu i czasu powstania; dzieli się na sześć grup świadczących o trwającym około 100 lat (ok. 1380-1480) szkleniu kościoła. Z jego pierwszego etapu, wykonanego w latach 80. XIV w., zachowała się jedna kwatera przedstawiająca Chrystusa Męża Boleści i ilustrująca wezwanie kościoła. Pierwotnie była ona osadzona zapewne w oknie wschodnim (I) chóru. Nowe szklenie okna I wykonano na początku XV w., bez wyraźnej praktycznej potrzeby.
Okno wschodnie (I) wypełnił wielokwaterowy cykl poświęcony życiu Chrystusa i Marii, złożony ze scen narracyjnych skomponowanych bądź każda oddzielnie w całym polu prostokątnej kwatery, bądź w większej liczbie kwater: trzech lub nawet sześciu. Elementem łączącym sceny rozgrywające się w górnej partii okna była malowana, fantazyjna architektura, zajmująca kilka górnych rzędów. Kraków nie znał dotąd takich monumentalnych rozwiązań. Rozkwit tego rodzaju przeszkleń wiąże się z Austrią, gdzie takie cykle wykonywał w ostatniej dekadzie XV w. m.in. warsztat zwany Książęcym (Herzogswerkstatt).
W niezbyt obfitej literaturze przedmiotu starano się dowieść czesko-śląskiej genezy artystycznej witraży, datując je na trzecią dekadę XV w. Konstatacje te wynikały z założenia, że artystyczną genezę warsztatów witrażowych warunkowało pochodzenie Kanoników Regularnych, sprowadzonych przez Władysława Jagiełłę w 1405 r. z Kłodzka. Krakowski warsztat faktycznie posługiwał się kanonem postaci oraz konwencją układania szat ukształtowaną w kręgu sztuki praskiej 3. i 4. ćwierci XIV w. Nie wyjaśnia to jednak satysfakcjonująco genezy jego stylu, gdyż na początku XV w. wiele elementów tego języka form było już dobrem wspólnym większości ważnych ośrodków miejskich w Europie Środkowej. Istotniejsze dla określenia kręgu artystycznego, z którego wywodził się witrażysta są te elementy stylu, które wykraczają poza wspólną dla szerokiego obszaru i okresu konwencję. Styl witraży wywodzi się, moim zdaniem, ze sztuki czeskiej, ale w redakcji, jaką nadały mu warsztaty witrażowe działające w pierwszych dwóch dekadach XV w. w Austrii, a przede wszystkim w Styrii. O znajomości przeszkleń z tych terenów świadczy zarówno kompozycja okna, jak i szereg motywów formalno-ikonograficznych. Pod względem stylu małopolskie witraże bliskie są przede wszystkim dziełom powstającym w Styrii w warsztacie (i szerzej kręgu) malarza określonego w źródłach jako pictor Johannes, który w roku 1406 przyjął zapłatę za witraże do kaplicy Św. Krzyża opactwa Benedyktynów w Rein. W wiązanych z nim zespołach można znaleźć źródło kompozycji architektonicznych oraz techniki malarskiej (linearyzm, słabe, niezdecydowane posługiwanie się szrafowaniem, ograniczone lawowanie). Charakterystyczne przerysowanie cech fizjonomicznych i ekspresji postaci odnaleźć można zaś w luźniej z Mistrzem Janem związanych pracach, datowanych na drugą dekadę XV w.
Wybór warsztatu reprezentującego habsburski modus stylowy nie wydaje się przypadkowy. Może on wskazywać, że witraże powstały z fundacji jagiellońskiej, zaś o samym pomyśle ich ufundowania i o sprowadzeniu do Krakowa styryjskiego warsztatu zadecydowały kontakty dworskie. W 1412 r. Cymbarka (córka Siemowita IV i Aleksandry, siostry Władysława Jagiełły) została wydana za władcę Styrii Ernesta Żelaznego. Do mariażu tego doszło w ramach budowania koalicji przeciwko Zygmuntowi Luksemburczykowi. Jagiełło, wobec braku potomka, miał nawet początkowo brać pod uwagę Ernesta, nazywanego przezeń „najdroższym przyjacielem”, jako kandydata do tronu. Działania fundatorskie męża Cymbarki w zakresie malarstwa witrażowego (wspomniane witraże w Rein czy przeszklenia w rezydencji w Wiener Neustadt) mogły być wzorem dla Jagiellonów i ułatwić wybór wykonawców.
Podjęcie inicjatywy wiązało się, jak sądzę, z osobą królowej Anny Cylejskiej, której inne fundacje dla kościoła są udokumentowane. Małżeństwo Władysława Jagiełły z Anną, wnuczką Kazimierza Wielkiego, było elementem planu politycznego, powstałego tuż po niespodziewanej śmierci w 1399 r. Jadwigi Andegaweńskiej – prawowitej dziedziczki piastowskiego tronu. Zmierzał on do umocnienia prawa Jagiełły do korony, toteż przyjazd Anny do Krakowa propagandowo porównywano do powrotu orła do gniazda. Ugruntowaniu pozycji króla jako naturalnego następcy poprzedników z rodu Piastów służyły liczne działania wizerunkowe, także fundacje malowideł bizantyńsko-ruskich w ważnych kościołach i kaplicach, w tym we wzniesionych przez Kazimierza Wielkiego. W tej grupie szczególnie znaczące są malowidła w kolegiacie w Sandomierzu, których elementem jest fryz heraldyczny zawierający herb królowej Anny Cylejskiej. Wprowadzenie tego herbu służyło zaprezentowaniu ponownego zawiązania ciągłości dynastycznej, a być może wskazuje też na rolę królowej w tej fundacji.
Witraże okna I w ufundowanej przez Kazimierza Wielkiego farze kazimierskiej powstały, jak sądzę, z tego samego powodu. Anna jako benefaktorka kościoła Bożego Ciała wpisywała się w dzieło swego dziada, króla Kazimierza Wielkiego, fundatora kościoła i założyciela miasta. Tłumaczyłoby to decyzję o zmianie wykonanego stosunkowo niedawno wystroju okna wschodniego, podjętą w czasie, gdy kanonicy zaangażowani byli w budowę klasztoru, a sam kościół nie był jeszcze ukończony. Decyzja taka nie miała wówczas praktycznego sensu, niosła natomiast znaczne i niekonieczne wydatki oraz uciążliwości organizacyjne. Mogła ona zapaść na wyraźne życzenie fundatora królewskiej rangi, który, nie zadowoliwszy się którymś z okien bocznych, chciał by z jego środków przeszklić okno ideowo najważniejsze, najbardziej prestiżowe i zarazem najlepiej widoczne. Jeśli powstanie przeszkleń okna I w kościele Bożego Ciała wiązać z inicjatywą Anny, to ich wykonanie należałoby datować na lata przed 1416 r., bo w marcu tego roku, Anna zmarła. Zgadza się to w pełni z wynikami analizy stylu.
Instytucje finansujące
Słowa kluczowe:
średniowieczne witraże, kościół Bożego Ciała w Krakowie, kanonicy regularni, Anna Cylejska, Władysław JagiełłoBibliografia
Andergassen Leo, Mumelter Verena, St. Martin in Kampill. Ein Juwel mittelalterlicher Wandmalerei an der Brenneroute, Trient 2012.
Google Scholar
Bacher Ernst, Buchinger Günther, Oberhaidacher-Herzig Elisabeth, Wais-Wolf Christina, Die mittelalterlichen Glasgemälde in Salzburg, Tirol und Vorarlberg, Wien 2007 (Corpus Vitrearum Medii Aevi, Österreich, t. IV).
Google Scholar
Bacher Ernst, Die Glasgemälde der Pfarrkirche St. Erhard in der Breitenau, [w:] Die Breitenau Marktgemeinde am Fuße des Hochantsch, [bez miejsca wydania] 1989.
Google Scholar
Bacher Ernst, Die mittelalterlichen Glasgemälde in der Steiermark, 1. Teil: Graz und Strassengel, Wien 1979 (Corpus Vitrearum Medii Aevi Österreich, t. III).
Google Scholar
Bacher Ernst, Glasmalerei im Kontext der Monumentalmalerei, [w:] Glasmalerei im Kontext. Bildprogramme und Raumfunktionen. Akten des XXII. Internationalen Colloquiums des Corpus Vitrearum, Nürnberg, 29. August – 1. September 2004, red. Rüdiger Becksmann, Nürnberg 2005.
Google Scholar
Bacher Ernst, Gotische Glasmalerei in Steiermark, [w:] Gotik in der Steiermark, kat. wyst. Stift St. Lambrecht 28.Mai bis 8.Oktober 1978, Graz 1978.
Google Scholar
Beeh-Lustenberger Suzanne, Glasmalerei um 800–1900 im Hessischen Landesmuseum in Darmstadt, Frankfurt am Main 1967, Hanau 1973.
Google Scholar
Bilska-Ciećwierz Magdalena, Powstanie i organizacja kapituł kolegiackich metropolii gnieźnieńskiej w średniowieczu, Kraków 2007.
DOI: https://doi.org/10.52204/np.2007.108.183-213
Google Scholar
Brzezina Katarzyna, Kościół Bożego Ciała w Krakowie w latach 1918-1944 w świetle kroniki klasztornej, [w:] Artifex doctus. Studia ofiarowane profesorowi Jerzemu Gadomskiemu w siedemdziesiątą rocznicę urodzin, red. Wojciech Bałus, Wojciech Walanus, Marek Walczak, Kraków 2007, t. 2.
Google Scholar
Buchinger Günther, Oberhaidacher-Herzig Elisabeth, Wais-Wolf Christina, Die mittelalterlichen Glasgemälde in Niederösterreich, 3. Teil: Sammlungsbestände (ohne Stiftsammlungen), Wien 2017 (Corpus Vitrearum Medii Aevi Österreich, t. V,2).
DOI: https://doi.org/10.7767/9783205793847
Google Scholar
Buchinger Günther, Oberhaidacher-Herzig Eva, Wais-Wolf Christina, Die mittelalterlichen Glasgemälde in Niederösterreich, 2. Teil: Krenstetten bis Zwettl (ohne Sammlungen), Wien 2015 (Corpus Vitrearum Medii Aevi Österreich, t. V,1).
DOI: https://doi.org/10.7767/9783205793830
Google Scholar
Caviness Madeline H. (red.), Stained Glass Before 1700 in American Collections: Mid-Atlantic and Southeastern Seaboard States, Washington 1987 (Corpus Vitrearum USA, Checklist, II; Studies in the History of Art, vol. 23).
Google Scholar
Chruszczyńska Jadwiga, Średniowieczne witraże małopolskie, [w:] Polskie szkło do połowy 19 wieku, Wrocław 1974.
Google Scholar
Czapczyńska-Kleszczyńska Danuta, Szybisty Tomasz, Korpus witraży z lat 1800–1945 w kościołach rzymskokatolickich metropolii krakowskiej i przemyskiej, t. 1: Archidiecezja krakowska. Dekanaty krakowskie, red. Wojciech Bałus, Tomasz Szybisty, Kraków 2014.
Google Scholar
Deluga Waldemar, Byzantine Frescoes in Latin Churches of the Jagellonian Age in Poland and Lithuania: History of the Discovery, Arte Cristiana, 96, 2008.
Google Scholar
Die Wiener Hofburg im Mittelalter. Von der Kastellburg bis zu den Anfängen der Kaiserresidenz, red. Michael Schwarz, Wien 2015.
Google Scholar
El Martirologi: Un llibre miniatentorn del 1400, kat. wyst., Gerona 1993.
Google Scholar
Fałkowski Wojciech, Monarchia w poszukiwaniu nowego status quo. Sytuacja polityczna w Koronie przed Unią Horodelską, 1399–1413, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Historyczne, 141, 2014, z. 2.
Google Scholar
Frinta Mojmir, The Master of the Gerona Martyrology and Bohemian Illumination, Art Bulletin, 46, 1964.
DOI: https://doi.org/10.2307/3048182
Google Scholar
Frodl Walter, Glasmalerei in Kärnten 1150–1500, Klagenfurt 1950.
Google Scholar
Frodl Walter, Glasmalerei in Kärnten 1150–1500, Klagenfurt–Wien 1950.
Google Scholar
Frodl-Kraft Eva, Die mittelalterlichen Glasgemälde in Wien, Wienz 1962 (Corpus Vitrearum Medii Aevi Österreich, t. I).
Google Scholar
Frodl-Kraft Eva, Glasgemälde, [w:] Die Gotik in Niederösterreich: Kunst und Kultur eines Landes im Spätmittelalter. Krems 1959.
Google Scholar
Frodl-Kraft Eva, Mittelalterliche Glasmalerei, Forschung – Konservierung, Österreichische Zeitschrift für Kunst und Denkmalpflege, 20, 1966.
Google Scholar
Frodl-Kraft Eva, The Stained Glass from Ebreichsdorf and the Austrian Ducal workshop, [w:] The Cloisters. Studies in Honor of the Fiftieth Anniversary (papers presented at an international symposium, held Oct. 21 - 22, 1988 at the Metropolitan Museum of Art, New York/N.Y.), red. Elisabeth C. Parker, Mary B. Shepard, New York 1992.
Google Scholar
Gadomski Jerzy, Gotyckie malarstwo tablicowe Małopolski 1420–1470, Warszawa 1981.
Google Scholar
Geschichte der Bildenden Kunst in Österreich, t. 2: Gotik, red. Günter Bruchen, München 2000.
Google Scholar
Giergiel Tomisław, Ptak Jan, Fryz heraldyczny odkryty w katedrze sandomierskiej, Rocznik Polskiego Towarzystwa Heraldycznego. Seria Nowa, 10, 2011.
Google Scholar
Girardi Margarete, Wiener Höfe einst und jetzt, Wien 1947 (=Beiträge zur Geschichte, Kultur- und Kunstgeschichte der Stadt Wien, t. 4).
Google Scholar
Gotik in Böhmen: Geschichte, Gesellschaftsgeschichte, Architektur, Plastik und Malerei, red. Karl M. Swoboda, München 1969.
Google Scholar
Gotik in Slovenien, red. Janez Höfler, Ljubljana 1995.
Google Scholar
Grimme Ernst G., Mittelalterliche Scheiben in einer Aachener Privatsammlung, Aachener Kunstblätter, 19/20, 1960/1961.
Google Scholar
Hempel Eberhard, Die Scheiben der Magdalenenkirche in Judenburg, Zeitschrift des Historischen Vereines für Steiermark, 23, 1927.
Google Scholar
Höfler Janez, Die Grafen und Fürsten von Cillials Mäzene und Förderer der Kunst, [w:] Sigismund von Luxemburg. Ein Kaiser in Europa; Tagungsband des internationalen historischen und kunsthistorischen Kongresses in Luxemburg, 8. – 10. Juni 2005, red. Michel Pauly, François Reinert, Mainz am Rhein 2006.
Google Scholar
Horzela Dobrosława, Piętnastowieczny witrażowy cykl maryjny i jego miejsce w wystroju kościoła Dominikanów w Krakowie, [w:] Claritas et consonantia. Funkcje, formy i znaczenia w sztuce średniowiecza. Księga poświęcona pamięci Kingi Szczepkowskiej-Naliwajek w dziesiątą rocznicę śmierci, red. Monika Jakubek-Raczkowska, Juliusz Raczkowski, Toruń-Warszawa 2017.
Google Scholar
Jasiński Kazimierz, Przymierze polsko-austriackie w 1412 r. ze szczególnym uwzględnieniem małżeństwa Cymbarki księżniczki mazowieckiej z Ernestem Żelaznym księciem austriackim, [w:] Prace z dziejów państwa i zakonu krzyżackiego, red. Antoni Czacharowski, Toruń 1984.
Google Scholar
Kalinowski Lech, Małkiewiczówna Helena, Co wiem o średniowiecznych witrażach śląskich?, [w:] Witraże na Śląsku. Materiały z sesji Górnośląskiego Oddziału Stowarzyszenia Historyków Sztuki, Chorzów 2001, red. Teresa Dudek-Bujarek, Katowice 2002.
Google Scholar
Kalinowski Lech, Średniowieczne witraże na wschodnich ziemiach Polski, Roczniki Humanistyczne KUL, 42, 1994, z. 4.
Google Scholar
Karel IV. Císař z Boží Milosti. Kultura a umĕní zavlády Lucemborků 1310–1437, red. Jiří Fajt, Barbara Drake Boehm, Praha 2006.
Google Scholar
Katalog Zabytków Sztuki w Polsce, t. I: Województwo krakowskie, red. Jerzy Szablowski, Warszawa 1953.
Google Scholar
Kieslinger Franz, Die Glasmalereien des österreichischen Herzoghofes aus dem Ende des 14 Jahrhunderts, Belvedere, 1, 1922.
Google Scholar
Kieslinger Franz, Ein gotisches Glasfenster, Burlington Magazin, August 1933.
Google Scholar
Kieslinger Franz, Gotische Glasmalerei in Österreich bis 1450, Zürich 1928.
Google Scholar
Klubówna Anna, Cztery królowe Jagiełłowe, wyd. 2, Warszawa 1990.
Google Scholar
Konieczna Wanda, Początki Kazimierza do roku 1419, [w:] Studia nad przedmieściami Krakowa, 1938 (Biblioteka Krakowska, 94).
Google Scholar
Krása Josef, Ċeské iluminované rukopisy 13./16. století, Praha 1990.
Google Scholar
Krása Josef, Deux dessins du Louvre et la peinture de manuscrits en Bohèmevers 1400, Scriptorium, 23, 1969.
DOI: https://doi.org/10.3406/scrip.1969.3362
Google Scholar
Krása Josef, Na okrajnové studie o Mistru geronského martyrologia, Umění, 14, 1966.
Google Scholar
Krasnowolski Bogusław, Średniowieczne wnętrze kościoła Bożego Ciała w świetle kroniki ks. Stefana Ranatowicza CRL, [w:] Klasztor Bożego Ciała Kanoników Regularnych Laterańskich w Krakowie w okresie przedtrydenckim, red. Kazimierz Łatak, Łomianki 2012.
Google Scholar
Lohr Otto, „Das Martyrologium von Gerona. Ein böhmisches Märtyrerbuch zu Beginn des 15. Jahrhunderts”, Uměni, 44, 1996.
Google Scholar
Łatak Kazimierz CRL, Kanonicy regularni laterańscy na Kazimierzu w Krakowie do końca XVI wieku, Ełk 1999.
Google Scholar
Łatak Kazimierz CRL, Poczet rządców opactwa Bożego Ciała Kanoników Regularnych Laterańskich w Krakowie, Kraków 2005.
Google Scholar
Łepkowski Józef, Przegląd zabytków przeszłości z okolic Krakowa. Okręg dawnej Rzeczpospolitej Krakowskiej i obwód wadowicki [osobne odbicie z Rocznika Towarzystwa Naukowego Krakowskiego, tomu V/ogólnego zbioru tomu XXVIII], Warszawa 1863.
Google Scholar
Małkiewiczówna Helena, Die Glasmalerei im Polen der Jagiellonischen Epoche, [w:] Polen in Zeitalter der Jagiellonen 1386–1572, Schallaburg, 8. Mai – 2. November 1986, Wien 1986.
Google Scholar
Małkiewiczówna Helena, Kościół par. p.w. Bożego Ciała, [w:] Malarstwo gotyckie w Polsce, red. Adam S. Labuda, Krystyna Secomska, Warszawa 2004 (Dzieje Sztuki Polskiej, t. 2,3), t. 2.
Google Scholar
Małkiewiczówna Helena, Stan badań nad średniowiecznym malarstwem witrażowym w Małopolsce, [w:] Dziedzictwo polskiej sztuki witrażowej, Kraków 2000.
Google Scholar
Marsówna Anna M., Freski ruskie w katedrze w Sandomierzu, Prace Komisji Historii Sztuki, 5, 1930–1934.
Google Scholar
Marsówna Anna M., Cykl maryjny we freskach graeco opere fundacji Władysława Jagiełły w katedrze sandomierskiej, Modus. Prace z historii sztuki, 7, 2006.
Google Scholar
Marsówna Anna M., Freski ruskie w katedrze w Sandomierzu, Sprawozdania PAU, 1931.
Google Scholar
Mirror of the Medieval World, kat. wyst. The Metropolitan Museum of Art, red. William D. Wixom, New York 1999.
Google Scholar
Molè Wojsław, Kilka uwag nad malowidłami w Wiślicy, Ochrona Zabytków Sztuki, 1930/1931, z. 1–4, cz. 1.
Google Scholar
Oberhaidacher Jorg, Westliche Elemente in der Ikonographie der österreichischen Malerei um 1400, Wiener Jahrbuch für Kunstgeschichte, 43, 1990.
DOI: https://doi.org/10.7767/wjk.1990.43.1.67
Google Scholar
Oberhaidacher-Herzig Elisabeth, Glasmalerei: Besonderheiten – Auftraggeber – Werkstätten, [w:] Geschichte der Bildenden Kunst in Österreich, t. 2: Gotik, red. G. Bruchen, München 2000.
Google Scholar
Opll Ferdinand, Nachrichten aus dem mittelalterlichen Wien, Wien i in. 1950.
Google Scholar
Osieczkowska Célina, Les peintures byzantines de Lublin, Byzantion, 7, 1932.
Google Scholar
Perger Richard, Brauneis Walter, Die Mittelalterlichen Kirchen und Klöster Wiens, Wien i in. 1977.
Google Scholar
Pieńkowska Hanna, Średniowieczna pracownia miniatorska w Krakowie, Rocznik Krakowski, 32, 1951.
Google Scholar
Pieradzka Krystyna, Anna Cylejska (po 1380–1416), [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. 1, Kraków 1935.
Google Scholar
Piotrowicz Karol, Branicki Wierzbięta, [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. 2, Kraków 1936.
Google Scholar
Piotrowicz Karol, Cymbarka (zm. 1429), [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. 4, Kraków 1938.
Google Scholar
Prague: The Crown of Bohemia, 1347–1437, kat. wyst. Metropolitan Museum of Art, New York, red. Barbara Drake Boehm, Jiří Fajt, New Heaven – London 2005.
Google Scholar
Różycka-Bryzek Anna, Bizantyńsko-ruskie malowidła ścienne w kolegiacie wiślickiej, Folia Historiae Artium, 2, 1965.
Google Scholar
Różycka-Bryzek Anna, Bizantyńsko-ruskie malowidła w kaplicy zamku lubelskiego, Warszawa 1983.
Google Scholar
Rudzki Edward, Anna Cylejska, druga żona Władysława Jagiełły, [w:] id., Polskie królowe, t. 1: Żony Piastów i Jagiellonów, Warszawa 1985.
Google Scholar
Samek Jan, Pozycja kościoła Bożego Ciała w sztuce Krakowa oraz jego rola w poczynaniach artystycznych kanoników regularnych kongregacji krakowskiej, [w:] Studia z dziejów kościoła Bożego Ciała w Krakowie, red. Z. Jakubowski, Kraków 1977.
Google Scholar
Scholz Hartmuth, Die mittelalterlichen Glasmalereien in Mittelfranken und Nürnberg extra muros, Berlin 2002 (Corpus Vitrearum Medii Aevi Deutschland, t. X,1), t. 1-2.
Google Scholar
Sikora Franciszek, W sprawie małżeństwa Władysława Jagiełły z Anną Cylejską, [w:] Personae – Colligationes – Facta, Toruń 1993.
Google Scholar
Smorąg-Różycka Małgorzata, Anna Cylejska – zapomniana patronka bizantyńskich malowideł w prezbiterium katedry pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Sandomierzu, [w:] Patronat artystyczny Jagiellonów, red. Marek Walczak, Piotr Węcowski, Kraków 2015.
Google Scholar
Smorąg-Różycka Małgorzata, Bizantyńskie freski w sandomierskiej katedrze: królewski dar na chwałę Bożą czy odblask idei unii horodelskiej?, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Historyczne, 141, 2014, z. 2.
Google Scholar
Smorąg-Różycka Małgorzata, Bizantyńskie malowidła w prezbiterium katedry pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Sandomierzu – odkrycia niespodziewane i doniosłe, Modus. Prace z Historii Sztuki, 12–13, 2013.
Google Scholar
Stejskal Karel, K situaci českého malířství po roce 1400, Uměni, 38, 1990.
Google Scholar
Studničková Milada, Novépoznatky k rukopisu Martyrologia z Gerony, [w:] Problematika historických a vzácných knižních fondů Čech, Moravy a Slezska, Brno 1998.
Google Scholar
Studničková Milada, Las iluminaciones del Martirologio de Usuardo, [w:] Martirologio de Usuardo. Fascymile of manuscript Inv. MD 273 owned by the Museu Diocesà de Girona. Commentary volume, with transcription and translation into Spanish, by Maria Rosa Ferrer I Dalgà et al., Barcelona 1997–1998.
Google Scholar
Sulikowska-Gąska Aleksandra, At the Crossroads of Traditions: Orthodox Church Painting in the Reign of the Jagiellons, Ikonotheka, 22, 2009.
Google Scholar
Supruniuk Anna, Cymbarka, księżniczka mazowiecka i księżna austriacka (1393/1394–1429). Przyczynek do biografii, [w:] Narodziny Rzeczypospolitej. Studia z dziejów średniowiecza i czasów wczesnonowożytnych, red. Waldemar Bukowski, Tomasz Jurek, Kraków 2012, t. 1.
Google Scholar
Szyma Marcin, Kaplica Kazimierza Wielkiego przy krakowskim kościele Dominikanów, [w:] Narodziny Rzeczypospolitej: studia z dziejów średniowiecza i czasów wczesnonowożytnych, t. 2, Kraków 2012.
Google Scholar
Tomkowicz Stanisław, Powiat krakowski, Teka Grona Konserwatorów Galicyi Zachodniej, 2, 1906.
Google Scholar
Walanus Wojciech, Na marginesie edycji pamiętników Martina Grunewega, Modus. Prace z historii sztuki,, 10/11, 2011.
Google Scholar
Walicki Michał, Polichromia kościoła św. Trójcy na Zamku w Lublinie, Ochrona Zabytków, 1954, nr 7.
Google Scholar
Walicki Michał, Malowidła ścienne kościoła św. Trójcy na Zamku w Lublinie, [w:] Studia do dziejów sztuki w Polsce, Warszawa 1930, t. 3.
Google Scholar
Węcławowicz Tomasz, Cocto latere nobilitavit. O ceglanych murach kościołów średniowiecznego Krakowa, Kraków 2012.
Google Scholar
Węcławowicz Tomasz, Fazy budowy kościoła Bożego Ciała na Kazimierzu (wiek XIV i XV), Rocznik Krakowski, 39, 1968
Google Scholar
Wentzel Hans, Meisterwerke der Glasmalerei, Berlin 1954.
Google Scholar
Widacka Hanna, Polonika portretowe w augsburskim druku Gerarda de Roo z 1621 roku, Kronika Zamkowa, 47-48, 2004.
Google Scholar
Włodarek Andrzej, Ruszcza. Kościół par. p.w. Św. Grzegorza, [w:] Architektura gotycka w Polsce, red. Teresa Mroczko, Marian Arszyński, („Dzieje sztuki polskiej”, t. 2), Warszawa 1995, t. 2.
Google Scholar
Wyrobisz Andrzej, Szkło w Polsce od XIV do XVII wieku, Wrocław 1968.
Google Scholar
Autorzy
Dobrosława Horzelahorzela@poczta.fm
Instytut Historii Sztuki, Uniwersytet Jagielloński, Kraków Polska
http://orcid.org/0000-0002-7040-4030
Statystyki
Abstract views: 635PDF downloads: 417
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Autor bądź autorka udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Biuletynie Historii Sztuki”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Czasopismo jest wydawane na licencji CC BY 4.0. Zgłaszając artykuł do publikacji, autor bądź autorka wyraża zgodę na jego udostępnianie na tej licencji.
W numerach od 1/2019 do 4/2022 wszystkie artykuły były publikowane na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy i autorki udzielali(-ły) wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Biuletynie Historii Sztuki”, zachowywali(-ły) nieograniczone prawa autorskie i zobowiązywali(-ły) się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.
Inne teksty tego samego autora
- Dobrosława Horzela, Marek Walczak, Jerzy Gadomski (1934-2015) , Biuletyn Historii Sztuki: Tom 81 Nr 1 (2019): Numer zwykły
