Teatr wobec wojny

O praktykowaniu wdzięczności

Katarzyna Kręglewska

katarzyna.kreglewska@ug.edu.pl
Uniwersytet Gdański (Polska)
https://orcid.org/0000-0001-7762-6499

Abstrakt

Tekst został poświęcony formom obecności w Polsce ukraińskich twórców teatralnych i ukraińskiej kultury po 24 lutego 2022 roku. Poddano analizie sposoby, na jakie przedstawiciele środowisk teatralnych zareagowali na sytuację katastrofy oraz zmiany, które zaszły w obszarze ukraińskiego i polskiego życia teatralnego, a także ich związek z wydarzeniami w przestrzeni społecznej.

Obszar działań scenicznych został potraktowany jako swoista strefa kontaktu, czyli przestrzeń do opartego na wzajemności spotkania z Innym, które postrzegane jest w odniesieniu do zagadnień mobilności kulturowej. Ogląd wybranych wydarzeń scenicznych (które miały miejsce przede wszystkim w Trójmieście), stanowi punkt wyjścia do namysłu nad rolą praktykowania wdzięczności w konstytuowaniu wspólnoty.


Słowa kluczowe:

teatr, wojna, antropologia

Adamiecka, Agata, Błasińska, Małgorzata, Dutkiewicz, Jagoda, Dziekan, Monika, Kowalkowska, Dorota, Strzępka, Monika. Polskie Orędzie na Międzynarodowy Dzień Teatru. „e-teatr.pl”, 26.03.2022. https://e-teatr.pl/oredzie-na-miedzynarodowy-dzien-teatru-23599 .
  Google Scholar

Apczel, Olena. „…pamiętam, że zapytano mnie o ukraiński teatr i o to, jak został zmieniony przez wojnę”, przeł. Andrij Saweneć. „e-teatr.pl”, 23.02.2023. https://e-teatr.pl/pamietam-ze-zapytano-mnie-o-ukrainski-teatr-i-o-to-jak-zostal-zmieniony-przez-wojne-34581 .
  Google Scholar

Artystyczny egzorcyzm przy Długiej 35. „Trójmiasto.pl – Kultura”, 3.11.2022. https://kultura.trojmiasto.pl/Artystyczny-egzorcyzm-przy-Dlugiej-35-n172158.html.
  Google Scholar

Axe, David. “Russia Lost A Third Of Its Forces In Ukraine. Now It’s Losing The War”. Forbes, 15.05.2022. https://www.forbes.com/sites/davidaxe/2022/05/15/russia-lost-a-third-of-its-forces-in-ukraine-now-its-losing-the-war/?sh=fd786a3352e9.
  Google Scholar

Bal, Ewa. Wojnowski, Konrad, Strefy kontaktu jako propozycja usytuowanego poznania, [w:]
  Google Scholar

Bądźmy w kontakcie! Strefy kontaktu jako narzędzie rozpoznawania współczesności, red. Ewa Bal, Konrad Wojnowski, (Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2020).
  Google Scholar

Baran, Mirosław. Dramaturgia w cieniu wojny. „Teatr” 2022, nr 12. https://teatr-pismo.pl/19548-dramaturgia-w-cieniu-wojny/.
  Google Scholar

Berendt, Zuzanna. Lekcja cudzego języka. „e-teatr.pl”, 7.03.2019, https://e-teatr.pl/lekcja-cudzego-jezyka-a267074 .
  Google Scholar

Centkowski, Michał. Ukraińskie artystki: Krzyczymy o wojnie. „Vogue (Polska)”, 7.03.2022. https://www.vogue.pl/a/ukrainskie-artystki-mc .
  Google Scholar

„Didaskalia. Gazeta Teatralna” 2022, nr 169-170. https://didaskalia.pl/pl/numer/didaskalia-169170 .
  Google Scholar

Gdańsk Miasto Literatury – kalendarium na stronie internetowej projektu, https://miastoliteratury.com/kalendarium/ .
  Google Scholar

Głosy z Ukrainy. Zapiski z wojny. „Teatr” 2022, nr 4. https://teatr-pismo.pl/17985-glosy-z-ukrainy-zapiski-z-wojny/.
  Google Scholar

Gulda, Przemysław. Reżyserka Olena Apczel: Najważniejsze, żeby Ukraina w ogóle przetrwała. Rozmowa z Oleną Apczel i Jarosławem Murawskim. „Gazeta Wyborcza –Trójmiasto”, 6.01.2019. https://trojmiasto.wyborcza.pl/trojmiasto/7,35635,24329170,najwazniejsze-zeby-ukraina-w-ogole-przetrwala.html.
  Google Scholar

Hajszeneć, Anastasija. Teatr w czasie wojny: normalność jako bohaterstwo, przeł. Andrij Saweneć. „e-teatr.pl”, 6.12.2022. https://e-teatr.pl/teatr-w-czasie-wojny-normalnosc-jako-bohaterstwo-32224.
  Google Scholar

Ilnycka, Luba. Teatr na służbie, przeł. Katarzyna Kotyńska. „Dwutygodnik” 2022, nr 4 (332). https://www.dwutygodnik.com/artykul/10034-teatr-na-sluzbie.html.
  Google Scholar

Karwowska, Anita. Czego dowiedzieliśmy się o sobie dzięki ukraińskim uchodźcom. „Gazeta Wyborcza”, 24.12.2022. https://wyborcza.pl/7,75398,29296302,czego-dowiedzielismy-sie-o-sobie-dzieki-ukrainskim-uchodzcom.html.
  Google Scholar

Kwaśniewski, Tomasz. Co skrycie myślimy o Ukraińcach w Polsce? Polaków trzeba edukować. Rozmowa z dr Marią Baran. „Gazeta Wyborcza”, 7.11.2022. https://wyborcza.pl/duzyformat/7,127290,29105359,kwasniewski-pyta-o-skrywane-mysli-wobec-ukraincow-nie-obudzimy.html.
  Google Scholar

Lech, Kasia. “Theatre as Shelter: on Artists’ in Ukraine (And Beyond) Response to the Russian Invasion”. The Theatre Times, 29.03.2022. https://thetheatretimes.com/theatre-as-shelter-on-artists-in-ukraine-response-to-the-russian-invasion/.
  Google Scholar

Lubka, Andrij. Wojna, nie czas na literaturę, przeł. Katarzyna Kotyńska. „Dwutygodnik” 2022, nr 3 (330). https://www.dwutygodnik.com/artykul/9996-wojna-nie-czas-na-literature.html.
  Google Scholar

Ludzie kultury wobec wojny w Ukrainie. „e-teatr.pl”. https://e-teatr.pl/ludzie-kultury-wobec-wojny-w-ukrainie-i386.
  Google Scholar

Łazar, Anna. Odzyskiwanie przestrzeni. „Tygodnik Powszechny” 2022, nr 51-42.
  Google Scholar

Matić, Borisav. “ProEnglish Theatre in Kyiv: It’s Important that Art Doesn’t Stop during War”. The Theatre Times, 19.03.2022. https://thetheatretimes.com/proenglish-theatre-in-kyiv-its-important-that-art-doesnt-stop-during-war/ .
  Google Scholar

Matusiak, Agnieszka. Nowa historia. Skok kwantowy w teatrze ukraińskim. „Notatnik Teatralny” 2022, nr 88-89.
  Google Scholar

Migaszko, Ołena. Strategie przetrwania teatru, przeł. Marta Kacwin-Duman. „Notatnik Teatralny” 2022, nr 88-89.
  Google Scholar

Miłkowski, Tomasz. Obca jak ty. „Dziennikteatralny.pl”, 12.09.2019. http://www.dziennikteatralny.pl/artykuly/obca-jak-ty.html.
  Google Scholar

Mój sztandar zasikał kotek. Informacje na temat spektaklu na stronie internetowej TR Warszawa https://trwarszawa.pl/program/moj-sztandar-zasikal-kotek-kroniki-z-donbasu/ .
  Google Scholar

Neda Neżdana apeluje o pomoc, przeł. Marta Orczykowska. „e-teatr.pl”, 1.03.2022. https://e-teatr.pl/neda-nezdana-apeluje-o-pomoc-22579.
  Google Scholar

Obca. Iinformacje na temat spektaklu na portalu e-teatr: https://e-teatr.pl/obca-s23180.
  Google Scholar

Olena Apczel, ukraińska artystka: „Oczywiście, że Rosjanie odejdą. Zwyciężymy, tylko jakim strasznym kosztem”. Sławomir Zagórski rozmawia z O. Apczel. „OKO.press”, 15.05.2022, https://oko.press/olena-apczel-ukrainska-artystka-rosjanie-odejda-jakim-kosztem.
  Google Scholar

Oleszko, Switłana. Orędzie Polskiego Ośrodka Międzynarodowego Instytutu Teatralnego ITI na 61. Międzynarodowy Dzień Teatru. Strona internetowa Instytutu Teatralnego im. Zbigniewa Raszewskiego w Warszawie. https://www.instytut-teatralny.pl/2023/03/27/oredzie-polskiego-osrodka-miedzynarodowego-instytutu-teatralnego-iti-na-61-miedzynarodowy-dzien-teatru/.
  Google Scholar

Pacewicz, Piotr. Ilu jest uchodźców z Ukrainy?. „Oko.press”, 28.02.2023. Ilu jest uchodźców z Ukrainy w Polsce? Liczymy tak dokładnie, jak się da - OKO.press.
  Google Scholar

Palanyczka, Ołeksij, Dziennik lwowski, przeł. Ryszard Kupidura, „Notatnik Teatralny” 2022, nr 88-89.
  Google Scholar

Piekarska, Magda. Wojna to nie czas na teatr. Rozmowa z Oleną Apczel, „Teatralny.pl”, 11.03.2022. https://teatralny.pl/rozmowy/wojna-to-nie-czas-na-teatr,3503.html.
  Google Scholar

Prot-Klinger, Katarzyna. Uchodźcy, a brzydkie emocje, które są w nas. „Krytyka Polityczna”, 16.03.2022. https://krytykapolityczna.pl/kraj/uchodzcy-a-brzydkie-emocje-ktora-sa-w-nas/.
  Google Scholar

Rezydencje Artystyczne Instytutu Teatralnego dla twórczyń i twórców z Białorusi i Ukrainy, 31.01.2023. https://www.instytut-teatralny.pl/2023/01/31/rezydencje-artystyczne-instytutu-teatralnego-dla-tworczyn-i-tworcow-z-bialorusi-i-ukrainy/.
  Google Scholar

Rezydentka Teatru Polskiego z prestiżową nagrodą dla dramaturgów. „Gazeta Wyborcza – Bydgoszcz”, 23.11.2022. https://bydgoszcz.wyborcza.pl/bydgoszcz/7,48722,29171713,rezydentka-teatru-polskiego-z-prestizowa-nagroda-dla-dramaturgow.html.
  Google Scholar

Sadura, Przemysław, Sierakowski, Sławomir. Polacy za Ukrainą ale przeciw Ukraińcom. Raport z badań socjologicznych. (Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej, 2022).
  Google Scholar

Słownik języka polskiego PWN, hasła: „więzi”, „więzy”; „wdzięczność”; „wdzięczny”, https://sjp.pwn.pl/sjp/wiez;2536356.html i https://sjp.pwn.pl/sjp/wiezy;2536355.html.
  Google Scholar

Sobczak, Kornelia. Wojna, іди нахуй. „Dwutygodnik” 2022, nr 2 (328). https://www.dwutygodnik.com/artykul/9971-wojna-%D1%96%D0%B4%D0%B8-%D0%BD%D0%B0%D1%85%D1%83%D0%B9.html.
  Google Scholar

Sroczyńska, Katarzyna. Dziecko uchodźcze będzie w przedszkolu, a moje nie? Pozwólmy sobie na „brzydkie emocje”. Rozmowa z prof. Katarzyną Prot-Klinger. „Więź.pl”, 5.04.2022. https://wiez.pl/2022/04/05/uchodzcy-brzydkie-emocje/.
  Google Scholar

Teatr w Blokowisku i Windowisko Od Nowa: OBCA – spektakl grany przez ukraińską aktorkę. Strona internetowa Gdańskiego Archipelagu Kultury, [bd]. https://gak.gda.pl/teatr-w-blokowisku-i-windowisko-od-nowa-obca-spektakl-grany-przez-ukrainska-aktorke/.
  Google Scholar

„UKRAINA/УКРАЇНА” – blok tekstów. „Dwutygodnik.com”. https://www.dwutygodnik.com/cykl/81-ukraina%D0%A3%D0%9A%D0%A0%D0%90%D0%87%D0%9D%D0%90.html.
  Google Scholar

Ukraina, [w:] Rozproszenie. Almanach Between.Pomiędzy 2023. red. Katarzyna Kręglewska i Tomasz Wiśniewski. (Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Wydawnictwo White Dot, 2023), s. 233-242.
  Google Scholar

We will win! Glory to Ukraine. Dakha Brakha– oficjalna strona internetowa zespołu. https://www.dakhabrakha.com.ua/en/news/2022/02/24/stop-putin-en/.
  Google Scholar

Więzi. Opis przedstawienia na stronie internetowej Teatru Wybrzeże. https://www.teatrwybrzeze.pl/spektakle/wiezi.
  Google Scholar

Zamknąć niebo. Z Oksaną Czerkaszyną rozmawia Szymon Kazimierczak. „Teatr” 2022, nr 4. https://teatr-pismo.pl/18000-zamknac-niebo/.
  Google Scholar

Nagrania:
  Google Scholar

Deputinizacja – czytanie performatywne. Rejestracja na kanale Vimeo Festiwalu Between.Pomiędzy. https://vimeo.com/695068143/7acf43da38?share=copy.
  Google Scholar

Switlana Oleshko - Orędzie Polskiego Ośrodka Międzynarodowego Instytutu
  Google Scholar

Teatralnego ITI. Nagranie na kanale YouTube Teatru Polskiego im. Arnolda Szyfmana w Warszawie. https://youtu.be/WDYjm_S1f2E.
  Google Scholar

Pobierz


Opublikowane
2023-10-25

Cited By / Share

Kręglewska, K. (2023) „Teatr wobec wojny: O praktykowaniu wdzięczności”, Konteksty. Polska Sztuka Ludowa, 340(1-2), s. 80–92. doi: 10.36744/k.1675.

Autorzy

Katarzyna Kręglewska 
katarzyna.kreglewska@ug.edu.pl
Uniwersytet Gdański Polska
https://orcid.org/0000-0001-7762-6499

Katarzyna Kręglewska-Powązka – teatrolożka i tłumaczka, adiunktka w Zakładzie Dramatu, Teatru i Widowisk na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Gdańskiego. Zainteresowania badawcze skupia wokół problematyki współczesnego teatru i literatury oraz zagadnień związanych z autobiografizmem. Od 2016 roku związana z Festiwalem Literatury i Teatru Between.Pomiędzy jako zastępczyni dyrektora ds. nauki.



Statystyki

Abstract views: 148
PDF downloads: 47