Przyczynki do historii fotografii na Litwie do końca okresu mokrego kolodionu (1839–ok. 1890)
Dainius Junevičius
d.junevicius@gmail.comInstytut Historii Sztuki, Wileńska Akademia Sztuki (Litwa)
https://orcid.org/0009-0003-1044-6989
Abstrakt
Badania historii fotografii na Litwie, prowadzone w ostatnich dziesięcioleciach, znacznie wzbogaciły naszą wiedzę o początkach tego medium. Pojawiły się nowe nazwiska, odnaleziono nieznane dotąd zdjęcia. W artykule podjęto próbę przedstawienia polskim czytelnikom nowo odkrytych faktów, które miały wpływ na rozwój fotografii na Litwie od roku 1839 do końca okresu mokrego kolodionu.
Słowa kluczowe:
fotografia XIX w., historia fotografii, LitwaBibliografia
Andruszkiewicz, Janusz. „Józef Czechowicz – fotograf XIX-wiecznego Wilna”. W: Ludomir Sleńdziński. Pamiętnik wystawy, redakcja Irena Kołoszyńska, 269–281. Warszawa: Muzeum Narodowe, 1977.
Google Scholar
Dagerotipai, ambrotipai, ferotipai Lietuvos muziejuose / Daguerreotypes, ambrotypes, tintypes in Lithuanian museums. Redakcja Margarita Matulytė. Vilnius: Lietuvos nacionalinis muziejus, 2000.
Google Scholar
Fedorowicz-Jackowska, Aleksandra. Nieuznana rewolucja? Polskie książki i fotografia (1856–1883). Warszawa: Instytut Sztuki PAN, 2023.
Google Scholar
Fotografia polska do 1914 r. Wystawa ze zbiorów Biblioteki Narodowej. Opracowanie Jadwiga Ihnatowiczowa. Warszawa: Biblioteka Narodowa, 1981.
Google Scholar
Frizot, Michel. A New History of Photography. Köln: Könemann, 1998.
Google Scholar
Hryszko, Katarzyna. „Józef Czechowicz – pierwszy wileński fotograf – pejzażysta”. Ananke, nr 3 (2002): 3–15.
Google Scholar
Jan Bułhak. Vilnius, t. 1–3. Redakcja Jūratė Gudaitė. Vilnius: Lietuvos nacionalinis muziejus, 2011–2013.
Google Scholar
Johanas Hiksa. Verkių dvaro fotografas. Opracowanie Jūratė Gudaitė. Vilnius: Lietuvos nacionalinis muziejus, 2021.
Google Scholar
Junevičius, Dainius. Abdon Korzon – pierwszy fotograf widoków Wilna. Tłumaczenie Jan Sienkiewicz. Warszawa: DiG, 2021.
Google Scholar
Junevičius, Dainius. Abdonas Korzonas – pirmasis Vilniaus vaizdų fotografas. Vilnius: Vilniaus dailės akademijos leidykla, 2018.
Google Scholar
Junevičius, Dainius. Antalis Rohrbach. 1861 fotografijos. Vilnius: Versus Aureus, 2013.
Google Scholar
Junevičius, Dainius. „Dvi figūros iš fotografijos Lietuvoje kūdikystės laikų”. Krantai, nr 3 (2017): 5–10.
Google Scholar
Junevičius, Dainius. Iškilioji Lietuva, 1861–1918. Stereoskopinių vaizdų albumas / Stereoscopic Lithuania 1861–1918. An album of stereosscopic images. Vilnius: Artprint, 2019.
Google Scholar
Junevičius, Dainius. K. Brandelio 1875 metų Vilniaus fotografijos. Klaipėda: Libra Memelensis, 2024.
Google Scholar
Junevičius, Dainius. „XIX amžiaus VI–IX dešimtmečio (šlapiojo kolodijaus laikotarpio). Lietuvos fotografija ir ją determinuojantys socialiniai faktoriai”. Rozprawa doktorska, Lietuvos kultūros tyrimų institutas, 2023. Dostęp 5 marca 2025. https://talpykla.elaba.lt/elabafedora/objects/elaba:177272685/datastreams/MAIN/content.
Google Scholar
Juodakis, Virgilijus. Fotografijos istorijos Lietuvoje bruožai iki 1940 metų. Disertacija istorijos mokslų kandidato laipsniui įgyti. Vilnius: Vilniaus valstybinis V. Kapsuko universitetas, 1973.
Google Scholar
Juodakis, Virgilijus. Lietuvos fotografijos istorija, 1854–1940. Vilnius: Austėja, 1995.
Google Scholar
Juozapas Čechavičius 1818–1888. Fotografijos / Photographs. Redakcja Jūratė Gudaitė. Vilnius: Lietuvos nacionalinis muziejus, 2016.
Google Scholar
Juozapas Čechavičius ir jo epocha fotografijoje / Józef Czechowicz and His Age in Photography. Opracowanie Dainius Junevičius. Vilnius: Lietuvos dailės muziejus, 2018.
Google Scholar
Juozapo Čechavičiaus Vilnius. Opracowanie Dainius Junevičius. Vilnius: Lietuvos dailės muziejus, 2015.
Google Scholar
Lejko, Krystyna. Warszawa w obiektywie Konrada Brandla. Warszawa: PWN, 1985.
Google Scholar
Lietuvos fotografų darbai XIX a. – 1915. Redakcja Zofija Budrytė. Vilnius: Lietuvos istorijos ir etnografijos muziejus, 1985.
Google Scholar
Litwa. Dwa stulecia fotografii / Lithuania. Two Centuries of Photography. Redakcja Adam Mazur, Vilma Samulionytė, Natalia Żak. Kraków: Międzynarodowe Centrum Kultury, 2023.
Google Scholar
Lukaševičiūtė, Eglė. Grafų Kosakovskių albumas. Kaunas: Nacionalinis M.K. Čiurlionio dailės muziejus, 2004.
Google Scholar
Maciesza, Aleksander. Historia fotografii polskiej w latach 1839–1889. Płock: Towarzystwo Naukowe Płockie, 1972.
Google Scholar
Manikowska, Ewa. Photography and Cultural Heritage in the Age of Nationalisms. Europe’s Eastern Borderlands (1867–1945). London–New York: Bloomsbury Visual Arts, 2018.
Google Scholar
Matulytė, Margarita. Photography of Vilnius 1858–1915. Tłumaczenie Aušra Simanavičiūtė. Vilnius: National Museum of Lithuania, 2001.
Google Scholar
Matulytė, Margarita. Vilniaus fotografija 1858–1915. Vilnius: Lietuvos nacionalinis muziejus, 2001.
Google Scholar
Matulytė, Margarita, i Agnė Narušytė. Camera obscura. Lietuvos fotografijos istorija 1839–1945. Vilnius: Vilniaus dailės akademijos leidykla, 2016.
Google Scholar
Mazur, Adam. „Brief Glimpses of Beauty. Thinking about the History of Lithuanian Photography”. Acta Academiae Artium Vilnensis 99 (2020): 342–361. https://doi.org/10.37522/aaav.99.2020.21.
DOI: https://doi.org/10.37522/aaav.99.2020.21
Google Scholar
Mazur, Adam. „Mała historia fotografii litewskiej”. W: Litwa. Dwa stulecia fotografii. Lithuania. Two Centuries of Photography, redakcja Adam Mazur, Vilma Samulionytė, Natalia Żak, 15–48. Kraków: Międzynarodowe Centrum Kultury, 2023.
Google Scholar
Miasta polskie w fotografii dawnej i współczesnej. Wystawa ze zbiorów Biblioteki Narodowej. Opracowanie Jadwiga Ihnatowiczowa. Warszawa: Biblioteka Narodowa, 1990.
Google Scholar
Mossakowska, Wanda. Początki fotografii w Warszawie (1839–1863), t. 1. Warszawa: Instytut Archeologii i Etnologii, 1994.
Google Scholar
Mulevičiūtė, Jolita. „Vaitkuškis”. Grafas Stanislovas Kazimieras Kosakovskis (1837–1905) ir XIX a. mėgėjų fotografija. Vilnius: Lietuvos kultūros tyrimų institutas, Kaunas: Nacionalinis M. K. Čiurlionio dailės muziejus, 2015.
Google Scholar
Popov, Anatoliy P. Rossiyskiye fotografy, 1839–1930. Slovar’-spravochnik, t. 1–3. Moskva: Muzey organicheskoy kul’tury, 2013.
Google Scholar
Širkaitė, Jolanta. Vilniaus piešimo mokykla. 1866–1915. Vilnius: Lietuvos kultūros tyrimų institutas, 2018.
Google Scholar
Spojrzenia na Wilno. Fotografia wileńska 1839–1939. Redakcja Małgorzata Plater-Zyberk. Warszawa: Muzeum Narodowe w Warszawie, 1999.
Google Scholar
Stanisław Filibert Fleury, 1858–1915. Fotografijos. Redakcja Jūratė Gudaitė. Vilnius: Lietuvos nacionalinis muziejus, 2007.
Google Scholar
Steen, Uwe. „Carl Neupert (1803–1857). Schauspieler, Kunstblumenfabrikant und Daguerreotypist”. Nordelbingen. Beiträge zur Kunst- und Kulturgeschichte Schleswig-Holstein 71 (2002): 65–73.
Google Scholar
Strzałkowski, Jacek. Słownik fotografów. Łódź: J. Strzałkowski, 2010.
Google Scholar
Sugrįžimas. The Homecoming. Grafas Benediktas Henrikas Tiškevičius (1852–1935). 1891–1898 metų nuotraukos iš Gražinos ir Gedimino Petraičių rinkinio. Redakcja Dainius Junevičius. Vilnius: Dailės galerija „Klasika”, 2021.
Google Scholar
Vilniaus fotografai. Tarptautinė Lietuvos fotografijos istorijos konferencija. Redakcja Vitalija Jočytė. Vilnius: Lietuvos nacionalinis muziejus, 2005.
Google Scholar
Vilniaus fotografijos mokykla. Tęstinumo ir naujų strategijų problemos. Redakcja Margarita Matulytė. Vilnius: Lietuvos dailės muziejus, 2008.
Google Scholar
Autorzy
Dainius Junevičiusd.junevicius@gmail.com
Instytut Historii Sztuki, Wileńska Akademia Sztuki Litwa
https://orcid.org/0009-0003-1044-6989
Dainius Junevičius (ur. 1958) jest litewskim historykiem fotografii, autorem książek i kuratorem wystaw fotograficznych. Specjalizuje się w historii fotografii na Litwie w XIX w.
Statystyki
Abstract views: 43PDF downloads: 44
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Dainius Junevičius
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autor bądź autorka udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Biuletynie Historii Sztuki”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Czasopismo jest wydawane na licencji CC BY 4.0. Zgłaszając artykuł do publikacji, autor bądź autorka wyraża zgodę na jego udostępnianie na tej licencji.
W numerach od 1/2019 do 4/2022 wszystkie artykuły były publikowane na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy i autorki udzielali(-ły) wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Biuletynie Historii Sztuki”, zachowywali(-ły) nieograniczone prawa autorskie i zobowiązywali(-ły) się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.
