Wczesnonowożytna rezydencja jako „konstelacja” obiektów na przykładzie Szczecina w przededniu wojny trzydziestoletniej

Rafał Makała


Gdańsk, Instytut Historii Sztuki UG (Polska)
https://orcid.org/0000-0001-8083-4766

Abstrakt

Artykuł stanowi próbę ukazania heterogenicznego typu zespołu rezydencjonalnego, dominującego w Europie do połowy XVII w. na przykładzie rezydencji księcia pomorskiego Filipa II. Relacja Filipa Hainhofera z 1617 r. (spisana przy okazji dostarczania księciu zamówionego specjalnie kabinetu) jest podstawą do ustalenia sposób funkcjonowania poszczególnych części zespołu i wyznaczanych ceremoniałem i życiem dworu relacji między nimi.


Słowa kluczowe:

rezydencje nowożytne, nowożytna architektura rezydencjonalna, Szczecin –zamek, Filip II, książę szczeciński (1573-1618), Philip Hainhofer (1578-1647)

Bethe, Hellmuth. Die Kunst am Hofe der pommerschen Herzöge. Berlin: Deutscher Kunstverlag, 1937.
  Google Scholar

Böckler, Heidelore. “Das Handelshaus Loitz. Urteil der Zeitgenossen – Stand der Forschung – Ergänzungen.” Hansische Studien 9 (1998): 203–218.
DOI: https://doi.org/10.1007/978-3-476-02966-9_14   Google Scholar

Cnotliwy, Eugeniusz. Archeologia zamku książąt pomorskich w Szczecinie. Szczecin: Muzeum Narodowe w Szczecinie, 2014.
  Google Scholar

Dworaczyk, Marek. “Historia i wyniki badań archeologicznych na Wzgórzu Zamkowym w Szczecinie.” W Karty z dziejów zamku książęcego w Szczecinie, t. 1, redakcja Barbara Igielska et al., 9–42. Szczecin: Zamek Książąt Pomorskich w Szczecinie, 2020.
  Google Scholar

Essegern, Ute, “Keine Totenruhe für Sophia von Sachsen in Stettin. Pommern, Sachsen und Schweden im Streit um das Erbe.” Pommern. Zeitschrift für Kultur und Geschichte 44, nr 2 (2006): 18–25.
  Google Scholar

Ferdinand II. 450 Jahre Tiroler Landesfürst, redakcja Sabine Haag, Veronika Sandbichler. Innsbruck: Haymon Verlag, 2017.
  Google Scholar

Filipa Hainhofera dziennik podróży zawierający obrazki z Frankonii, Saksonii, Marchii Brandenburskiej i Pomorza w roku 1617, edycja Radosław Skrycki, tłumaczenie Krzysztof Gołda. Szczecin: Uniwersytet Szczeciński, 2020.
  Google Scholar

Frankowska-Makała, Monika. “Książę pomorski Filip II – uczony, kolekcjoner, mecenas.” W Metafora świata. Filip II jako władca i kolekcjoner, redakcja Renata Zdero, Jolanta Rybkiewicz, 12–51. Szczecin: Zamek Książąt Pomorskich, 2015.
  Google Scholar

Fritz, Eberhard. “Monument der Herrschaftssicherung: Dynastische Propaganda am Stuttgarter Lusthaus.” W „Eine der edelsten Schöpfungen deutscher Renaissance”: Das Neue Lusthaus zu Stuttgart, redakcja Nikolai Ziegler, 22–31. Stuttgart: W. Kohlhammer GmbH, 2016.
  Google Scholar

Gwiazdowska, Ewa. Widoki Szczecina. Źródła ikonograficzne do dziejów miasta od XVI w. do 1945 r. Szczecin: Muzeum Narodowe w Szczecinie, 2001.
  Google Scholar

Kościelna, Joanna. “Z dziejów rezydencji myśliwskiej księcia Jana Fryderyka w Podlesiu (Friedrichswalde).” Stargardia. Rocznik Muzeum Archeologiczno-Historycznego w Stargardzie poświęcony przeszłości i kulturze Pomorza oraz innych ziem nadbałtyckich 9 (2014): 127–153.
  Google Scholar

Krasnodębska, Kinga. “Nowożytna rzeźba kamienna na dworach książąt pomorskich w okresie złotego wieku.” W Złoty wiek Pomorza. Sztuka na dworze książąt pomorskich w XVI i XVII w., redakcja Rafał Makała, 61–79. Szczecin: Muzeum Narodowe w Szczecinie. 2013.
  Google Scholar

Kroman, Krystyna. “Dzieje architektury zamku od schyłku średniowiecza po czasy współczesne.” W Zamek książęcy w Szczecinie, redakcja Eugeniusz Cnotliwy, 81–112. Szczecin: Zamek Książąt Pomorskich w Szczecinie, 1992.
  Google Scholar

Lissok, Michael. “Die Rettung der St. Johanniskirche und der Abbruch der ehemaligen Kirche des Zisterzienserinnen-Klosters in Stettin. Zwei eklatante Beispiele für die Möglichkeiten und Grenzen staatlicher Denkmalpflege um 1900.” W Kultura i sztuka Szczecina w latach 1800–1945. Materiały Seminarium Oddziału Szczecińskiego Stowarzyszenia Historyków Sztuki, 16–17 październik 1998, redakcja Maria Glińska et al., 119–128. Szczecin: Stowarzyszenie Historyków Sztuki, 1999.
  Google Scholar

Makała, Rafał. “Das Stettiner Schloss unter Johann Friedrich (1542–1600).” W Unbekannte Wege. Die Residenzen der Pommernherzöge und der verwandten Dynastien als Kunstzentren und Stationen künstlerischen Migration zwischen Reformation und Dreißigjährigen Krieg, redakcja Rafał Makała, 29–52. Schwerin: Thomas Helms Verlag, 2018.
  Google Scholar

Mossakowski, Stanisław. Pałac królewski na Wawelu jako dzieło renesansowe. Warszawa: Instytut Sztuki PAN, 2015.
  Google Scholar

Mundt, Barbara. Der Pommersche Kunstschrank des Augsburger Unternehmers Philipp Hainhofer für den gelehrten Herzog Philipp II von Pommern. München: Hirmer, 2009.
  Google Scholar

Müller, Mathias. Das Schloss als Bild des Fürsten: herrschaftliche Metaphorik in der Residenzarchitektur des Alten Reichs (1470–1618). Göttingen: Vandenhoeck & Ruprecht, 2004.
DOI: https://doi.org/10.13109/9783666367052   Google Scholar

Porada, Haik Thomas. Das pommersche Bergwerk. Die Bodden, Hafen und Stradseen Pommerns in der fürstlichen Herrschaftspraxis vom 15. bis zum frühen 17. Jahrhundert. Schwerin: Thomas Helms Verlag, 2015.
  Google Scholar

Putkowska, Joanna. Warszawskie rezydencje na przedmieściach i pod miastem w XVI–XVIII wieku. Warszawa: Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie, 2016.
  Google Scholar

Radacki, Zbigniew. “Dalszy ciąg dyskusji o autorstwie rozbudowy zamku książęcego w Szczecinie w XVI w.” Materiały Zachodniopomorskie. Nowa Seria 2 (2004): 5–46.
  Google Scholar

Rymar, Edward. Rodowód książąt pomorskich. Szczecin: Książnica Pomorska 2005.
  Google Scholar

Torbus, Tomasz. Das Königsschloss in Krakau und die Residenzarchitektur unter den Jagiellonen in Polen und Litauen (1499–1548) Baugeschichte, Funktion, Rezeption. Ostfliedern, Jan Thorbecke Verlag, 2014.
  Google Scholar

Wenzel, Michael. Philipp Hainhofer: Handeln mit Kunst und Politik. Berlin: Deutscher Kunstverlag, 2020.
  Google Scholar

Wisłocki, Marcin. Sztuka protestancka na Pomorzu 1535–1684. Szczecin: Muzeum Narodowe w Szczecinie, 2005.
  Google Scholar

Władza i architektura. Rezydencje monarchów i siedziby władz państwowych w Europie XV–XXI w. Materiały I Międzynarodowej Konferencji Naukowej PRE w Zamku Królewskim w Warszawie, 9–11 kwietnia 2014, redakcja Anna Czarnecka, Przemysław Deles, Angela Sołtys. Warszawa: Arx Regia, 2016.
  Google Scholar

Wunderwelt. Der pommersche Kunstschrank, redakcja Christoph Mendörffer, Christoph Trepesch. Berlin-München: Deutscher Kunstverlag, 2014.
  Google Scholar

Żuchowski, Tadeusz J. “Zamek myśliwski – formowanie się nowego typu rezydencji monarszej. Geneza – specyfika – odmienności.” W Władza i architektura. Rezydencje monarchów i siedziby władz państwowych w Europie XV–XXI w. Materiały I Międzynarodowej Konferencji Naukowej PRE w Zamku Królewskim w Warszawie, 9–11 kwietnia 2014, redakcja Anna Czarnecka, Przemysław Deles, Angela Sołtys, 313–335. Warszawa: Arx Regia, 2016.
  Google Scholar

Pobierz


Opublikowane
2021-09-30

Cited By / Share

Makała, R. (2021). Wczesnonowożytna rezydencja jako „konstelacja” obiektów na przykładzie Szczecina w przededniu wojny trzydziestoletniej . Biuletyn Historii Sztuki, 83(3), 475–503. https://doi.org/10.36744/bhs.1055

Autorzy

Rafał Makała 

Gdańsk, Instytut Historii Sztuki UG Polska
https://orcid.org/0000-0001-8083-4766

Statystyki

Abstract views: 234
PDF downloads: 329