The Last Being First, namely on the Ship Pulpit in the Church of SS Peter and Paul in Antakalnis in Vilnius
Anna Sylwia Czyż
Warsaw, Cardinal Stefan Wyszynski University (Poland)
https://orcid.org/0000-0001-7923-1204
Abstract
The ship pulpit from the Church of SS Peter and Paul in Antakalnis in Vilnius is regarded in the literature on the subject as a woodcarving project executed in 1803 by Giovanni Boretti and Niccolo Piano, who were supposed to have been brought specially from Milan to renovate the church and furnish it. Meanwhile, they were both simple masons who arrived in Vilnius in the late 18th century, and Piano died in 1802. Formally, the pulpit features show that it was executed in the 1720s after the design of Pietro Perti, co-author of the excellent stucco décor of the Antakalnis church. The actual executors were local woodcarvers already after the death of he stuccoist in 1714. The initiator of the works was the Antakalnis Provost Piotr Procewicz, doctor of philosophy and an appreciated preacher, who in 1737 took over the congregation of the Corpus Christi. The fact that the pulpit is earlier is confirmed by the inventory of the Antakalnis Church of SS Peter and Paul from 1766.
The shape of the pulpit of the navis Ecclesiae type stemming from ecclesiological content fits in with the ideological programme of the church dedicated to Saints Peter and Paul. It is also particularly connected with the Order of Canons Regular of the Lateran who, as was assumed, came from the community of Apostles called by Christ. The second ship pulpit in the Polish-Lithuanian Commonwealth, actually quite faithfully replicating the Vilnius one, was created for the Church of Canons Regular of Corpus Christi in Kazimierz (1740-1745). This one, too, was raised as commissioned by Piotr Procewicz. The pulpit from Vilnius was created at the time when the navis Ecclesiae type pulpits were built throughout Europe.
Keywords:
Ship pulpits, Church of SS Peter and Paul in Antakalnis in Vilnius, Church of Corpus Christi in Kazimierz in Cracow, Canons Regular of the LateranReferences
Czyż, Anna Sylwia. „Niezrealizowane wileńskie zamówienie warszawskiej firmy «J. Szpetkowski i spółka». Dokument z archiwum antokolskiego.” Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne 101 (2014): 121-128.
DOI: https://doi.org/10.31743/abmk.11981
Google Scholar
Czyż, Anna Sylwia. „Z biblioteki proboszcza antokolskiego ks. Benedykta Szamotulskiego.” Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne 96 (2011): 23-37.
DOI: https://doi.org/10.31743/abmk.11686
Google Scholar
Czyż, Anna Sylwia. Fundacje artystyczne rodziny Paców: Stefana, Krzysztofa Zygmunta i Mikołaja Stefana Paców. „Lilium bonae spei ab antiquitate consecratum.” Warszawa: Wydawnictwo UKSW, 2016.
Google Scholar
Czyż, Anna Sylwia. Kościół świętych Piotra i Pawła na Antokolu w Wilnie. Wrocław: Ossolineum, 2008.
Google Scholar
Drėma, Vladas. Vilniaus amatininkai XVI-XIX a. Vilnius: Versus Aureus, 2015.
Google Scholar
Jakubowski, Tomasz. Wilno w grafice. Katalog rycin z Zakładu Zbiorów Ikonograficznych Biblioteki Narodowej. Warszawa: Biblioteka Narodowa, 2012.
Google Scholar
Jamski, Piotr, „Dekoracja rzeźbiarska kościoła Trynitarzy na Antokolu w Wilnie.” W Sztuka Kresów Wschodnich, redakcja Jan K. Ostrowski, t. 3, 243-274. Kraków: Instytut Historii Sztuki UJ, 1998.
Google Scholar
Jamski, Piotr. „Pałace niedoszłego króla. Artystyczne przygotowania Kazimierza Jana Sapiehy do sejmu grodzieńskiego w roku 1693.” W Studia nad sztuką renesansu i baroku, redakcja Jerzy Lileyko, Irena Rolska-Boruch, t. 6, 53-92. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL, 2005.
Google Scholar
Jurkowlaniec, Grażyna. Sprawczość rycin. Rzymska twórczość graficzna Tomasza Tretera i jej europejskie oddziaływanie. Kraków: Universitas, 2017.
Google Scholar
Karpowicz, Mariusz. „Kościół świętych Piotra i Pawła na Antokolu. Kilka uzupełnień.” Biuletyn Historii Sztuki 76, nr 3 (2014): 475-496.
Google Scholar
Karpowicz, Mariusz. Piękne nieznajome. Warszawskie zabytki XVII i XVIII wieku. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1986.
Google Scholar
Kawa, Katarzyna. „Ambony łodziowe w Polsce. Studium ikonograficzno-ikonologiczne.” Roczniki Humanistyczne 60, z. 4 (2012): 4, 287-324.
Google Scholar
Kościoły i klasztory rzymskokatolickie dawnego województwa nowogródzkiego, redakcja Maria Kałamajska-Saed, t. 3. Kraków: Międzynarodowe Centrum Kultury, 2013.
Google Scholar
Kowalski, Tomasz. „Ambona łodziowa w Sierpcu – geneza zjawiska artystycznego i jego sierpeckie echa.” Notatki Płockie. Kwartalnik Towarzystwa Naukowego Płockiego 60, nr 1 (2015): 16-21.
Google Scholar
Krasny, Piotr. Visibilia signa ad pietatem excitantes. Teoria sztuki sakralnej w pismach Roberta Bellarmina, Cezarego Baroniusza, Rudolfa Hospiniana, Fryderyka Boromeusza i innych pisarzy kościelnych epoki nowożytnej. Kraków: Universitas, 2010.
Google Scholar
Kształcenie artystyczne w Wilnie i jego tradycje, redakcja Jerzy Malinowski, Michał Woźniak, Rūta Janonienė. Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 1996.
Google Scholar
Kułagin, Anatolij N. „Ambony rokokowe w kościołach Białorusi”, Biuletyn Historii Sztuki 50, nr 1-2 (1988): 121-126.
Google Scholar
Leibfried, Stephan i Winter, Wolfgang. Ships of Church and State in the Sixteenth-Century Reformation and Counterreformation: Setting Sail for the Modern State. Fiesole: Badia Fiesolana, 2004.
Google Scholar
Łatak, Kazimierz i Stanisław Nalbach. Ze studiów nad kulturą umysłową kanoników regularnych laterańskich krakowskiej prepozytury Bożego Ciała w XV i XVI wieku. Kraków: Zakon Kanoników Regularnych Laterańskich, 2009.
Google Scholar
Łatak, Kazimierz. Kongregacja krakowska kanoników regularnych laterańskich na przestrzeni dziejów. Ełk: Kuria Biskupia Diecezji Ełckiej, 2002.
Google Scholar
Mączewska, Katarzyna. „Kościół parafialny p.w. św. Andrzeja Apostoła.” W Kościoły i klasztory rzymskokatolickie dawnego województwa nowogródzkiego województwa nowogródzkiego, redakcja Maria Kałamajska-Saed, t. 3, 37-44. Kraków: Międzynarodowe Centrum Kultury, 2013.
Google Scholar
Moisan-Jablonski, Christine. Pułtusk. Warszawa: Sarmatia Artistica, 2004.
Google Scholar
Ostrowska, Danuta. „Ambony łodziowe na Śląsku.” W Rokoko. Studia nad sztuką pierwszej połowy XVIII wieku, 247-250. Warszawa: PWN, 1970.
Google Scholar
Pasierb, Janusz St. „Problematyka sztuki w postanowieniach soborów.” Znak 16, nr 12 (1964): 1460-1482.
DOI: https://doi.org/10.1515/dzph-1964-1205
Google Scholar
Pułtusk i okolice, redakcja Małgorzata Omilanowska, Jakub Sito. Warszawa: Instytut Sztuki PAN, 1999.
Google Scholar
Rożek, Michał. Przewodnik po zabytkach i kulturze Krakowa. Warszawa: PWN, 2000.
Google Scholar
Samalavičius, Stasys. Baroko šedevras. Vilnius: Mintis, 1976.
Google Scholar
Samek, Jan. „Ambony naves et naviculae w Polsce.” W Rokoko. Studia nad sztuką pierwszej połowy XVIII wieku, 219-246. Warszawa: PWN, 1970.
Google Scholar
Samek, Jan. „Res- imagines. Ze studiów nad rzemiosłem artystycznym czasów nowożytnych w Polsce (lata 1600-1800).” Rocznik Historii Sztuki 8 (1970): 177-248.
Google Scholar
Sito, Jakub. Wielkie warsztaty rzeźbiarskie Warszawy doby saskiej. Modele kariery – formacja artystyczna – organizacja produkcji. Warszawa: Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie, 2013.
Google Scholar
Vitkauskienė, Birutė Rūta. Złotnictwo wileńskie. Ludzie i dzieła XV-XVIII wieku. Warszawa: Neriton, 2006.
Google Scholar
Zarys dziejów Kłobucka, parafii św. Marcina i okolic. Kłobuck: Parafia św. Marcina, 2017.
Google Scholar
Authors
Anna Sylwia CzyżWarsaw, Cardinal Stefan Wyszynski University Poland
https://orcid.org/0000-0001-7923-1204
Statistics
Abstract views: 268PDF downloads: 311
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
