Aleksander Tansman o muzyce nowoczesnej w czasopiśmie awangardy artystycznej „Blok”

artykuł recenzowany

Jolanta Guzy-Pasiak

jolanta.guzy-pasiak@ispan.pl
Instytut Sztuki, Polska Akademia Nauk (Polska)
https://orcid.org/0000-0001-5603-8831

Abstrakt

Aleksander Tansman (1897–1986), polski kompozytor i pianista mieszkający od 1919 r. we Francji, zaliczany do kierunku neoklasycznego, napisał wiele tekstów o muzyce do paryskiego miesięcznika „La Revue musicale”, które zostały wyczerpująco omówione w literaturze. Nieznana jest szerzej jego spuścizna publicystyczna w języku polskim (poza dwoma artykułami w „Muzyce”), zawierająca cenne przemyślenia na temat estetyki i problemów techniki kompozytorskiej w okresie intensywnych dyskusji i przemian stylistycznych w muzyce lat 20. XX w. Materiały zamieszczone w latach 1923–1924 w periodykach artystycznych stały się przedmiotem rozważań w niniejszym artykule. Warto dodać, że oprócz kilku tekstów kompozytor opublikował w „Bloku” nuty dwóch Nokturnów z 1922 r. uważanych dotąd za zaginione.


Słowa kluczowe:

Aleksander Tansman, „Blok. Czasopismo awangardy artystycznej”, muzyka XX w., neoklasycyzm, Igor Strawiński, Claude Debussy, krytyka muzyczna, czasopisma artystyczne, Paryż, Warszawa

Aleksander Tansman (1897–1986). Redakcja Marta Szoka. Łódź: Akademia Muzyczna, 1997.
  Google Scholar

Cegiełła, Janusz. Dziecko szczęścia. Aleksander Tansman i jego czasy. Łódź: Press, 1996.
  Google Scholar

Ciesielski, Rafał. Refleksja estetyczna w polskiej krytyce muzycznej dwudziestolecia międzywojennego. Poznań: Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk, 2005.
  Google Scholar

Gamrat, Małgorzata. „Aleksander Tansman w Paryżu (1919–1940) w świetle wspomnień i dzienników kompozytora”. W: Między Warszawą a Paryżem (1918–1939), redakcja Beata Bolesławska-Lewandowska, Jolanta Guzy-Pasiak, 57–83. Warszawa: Instytut Sztuki PAN, 2019.
  Google Scholar

Gamrat, Małgorzata. „Karol Szymanowski w refleksji Aleksandra Tansmana”. Polski Rocznik Muzykologiczny 18 (2020): 292–315.
  Google Scholar

Gamrat, Małgorzata. „Muzyka polska w refleksji Aleksandra Tansmana”. W: W hołdzie Aleksandrowi Tansmanowi (1897–1986), redakcja Anna Granat-Janki, 265–284. Wrocław: Akademia Muzyczna, 2018.
  Google Scholar

Granat-Janki, Anna. Forma w twórczości instrumentalnej Aleksandra Tansmana. Wrocław: Akademia Muzyczna, 1995.
  Google Scholar

Granat-Janki, Anna. „Semiotics in the Study of Aleksander Tansman᾽s Cultural Identity”. Athens Journal of Humanities & Arts, nr 1 (2019): 45–62. https://doi.org/10.30958/ajha.7-1-2.
DOI: https://doi.org/10.30958/ajha.7-1-2   Google Scholar

Helman, Zofia. Neoklasycyzm w muzyce polskiej XX wieku. Kraków: Państwowe Wydawnictwo Muzyczne, 1985.
  Google Scholar

Henry Prunieres (1886–1942). Un musicologue engagé dans la vie musicale de l’entre-deux guerres. Redakcja Myriam Chimenes, Florence Grétreau, Catherine Massip. Paris: Société française de musicologie, 2015.
  Google Scholar

Hugon, Gérald. Alexandre Tansman (1897–1986). Catalogue de l’oeuvre. Paris: Edition Max Eschig, 1995.
  Google Scholar

Hugon, Gérald. L’oeuvre d’Alexandre Tansman. Catalogue pratique. Dostęp 23 lipca 2024. http://www.musimem.com/Tansman_Catalogue_pratique.pdf.
  Google Scholar

Jarociński, Stefan. Debussy a impresjonizm i symbolizm. Kraków: Państwowe Wydawnictwo Muzyczne, 1965.
  Google Scholar

Sieradz, Małgorzata. „Kwartalnik Muzyczny” (1928–1950) a początki muzykologii polskiej. Warszawa: Instytut Sztuki PAN, 2015.
  Google Scholar

Suchowiejko, Renata. Muzyczny Paryż a la polonaise w okresie międzywojennym. Artyści – wydarzenia – konteksty. Kraków: Księgarnia Akademicka, 2020.
DOI: https://doi.org/10.12797/9788381382434   Google Scholar

Suchowiejko, Renata. „Recepcja muzyki polskiej w Paryżu w latach 1919–1939. Analiza krytyczna źródeł prasowych”. W: Między Warszawą a Paryżem (1918–1939), redakcja Beata Bolesławska-Lewandowska, Jolanta Guzy-Pasiak, 9–29. Warszawa: Instytut Sztuki PAN, 2019.
  Google Scholar

Tansman, Alexandre. Regards en arriere. Itinéraire d’un musicien cosmopolite au XXe siecle. Redakcja Cédric Segond-Genovesi, Marianne Tansman Martinozzi, Mireille Tansman Zanuttini. Paris: Aedam Musicae, 2013.
  Google Scholar

Tansman, Alexandre. Une voie lyrique dans un siècle bouleversé. Redakcja Mireille Tansman-Zanuttini. Paris: L’Harmattan, 2005.
  Google Scholar

W hołdzie Aleksandrowi Tansmanowi (1897–1986). Redakcja Anna Granat-Janki. Wrocław: Akademia Muzyczna, 2018.
  Google Scholar

Pobierz


Opublikowane
2024-10-11

Cited By / Share

Guzy-Pasiak, J. (2024). Aleksander Tansman o muzyce nowoczesnej w czasopiśmie awangardy artystycznej „Blok”. Biuletyn Historii Sztuki, 86(3), 137–150. https://doi.org/10.36744/bhs.2849

Autorzy

Jolanta Guzy-Pasiak 
jolanta.guzy-pasiak@ispan.pl
Instytut Sztuki, Polska Akademia Nauk Polska
https://orcid.org/0000-0001-5603-8831

Dr hab. Jolanta Guzy-Pasiak pracuje w Zakładzie Muzykologii IS PAN; jest członkiem redakcji kwartalnika „Muzyka” oraz Rady Redakcyjnej półrocznika „Arti musices” (Zagrzeb) i rocznika „Lithuanian Musicology” (Wilno). Jest także współredaktorem (wraz z Beatą Bolesławską-Lewandowską) serii wydawniczej „Muzyka polska za zagranicą”. Jej zainteresowania badawcze koncentrują się wokół problemów muzyki 1. połowy XX w., twórczości polskich kompozytorów emigracyjnych oraz ideologii panslawizmu w muzyce.



Statystyki

Abstract views: 82
PDF downloads: 49


Licencja

Prawa autorskie (c) 2024 Biuletyn Historii Sztuki

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.