„Ekonomiczna kultura znaków”. Sztuka drukarska na łamach „Bloku”

artykuł recenzowany

Agnieszka Karpowicz

a.karpowicz@uw.edu.pl
Instytut Kultury Polskiej, Uniwersytet Warszawski (Polska)
https://orcid.org/0000-0001-9593-2350

Abstrakt

W artykule skupiono się na projektach związanych ze sztuką drukarską, publikowanych w czasopiśmie „Blok” (1924–1926). Prześledzono przyczyny, dla których typografia stanowiła jedną z głównych i najważniejszych dziedzin sztuki konstruktywistycznej, rozważając przede wszystkim problem ekonomii i ekonomiczności sztuki podejmowany przez artystów. Projekty awangardowe zostały zanalizowane pod kątem produkcji, dystrybucji, towaru i konsumpcji, z uwzględnieniem historycznokulturowych uwarunkowań idei grupy Blok: materialnych i technicznych ograniczeń, w kontekście innych nowoczesnych eksperymentów typograficznych.

 


Słowa kluczowe:

„Blok. Czasopismo awangardy artystycznej”, „Grafika Polska”, sztuka drukarska, ekonomia, typografia, kapitalizm

Czekalski, Stanisław. Awangarda i mit racjonalizacji. Fotomontaż polski okresu dwudziestolecia międzywojennego. Poznań: Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, 2000.
  Google Scholar

Dunn, Elizabeth. Prywatyzując Polskę. O bobofrutach, wielkim biznesie i restrukturyzacji pracy. Tłumaczenie Przemysław Sadura. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej, 2008.
  Google Scholar

Golka, Bartłomiej. „Rozwój drukarstwa prasowego i układu graficznego prasy polskiej do roku 1939”. Rocznik Historii Czasopiśmiennictwa Polskiego 10, nr 3 (1971): 277–302.
  Google Scholar

Golka, Bartłomiej, Mieczysław Kafel, i Zbigniew Kłos. Z dziejów drukarstwa polskiego. Warszawa: Wydawnictwo Przemysłu Lekkiego i Spożywczego, 1957.
  Google Scholar

Jakubowicz, Rafał. „Bezrobocie, głód, więzienie (część druga)”. Nowa Krytyka, nr 39 (2017): 161–188.
DOI: https://doi.org/10.18276/nk.2017.39-09   Google Scholar

Kałuża, Anna. „Szczuka, Strzemiński, Themersonowie i polska poezja XX wieku”. Teksty Drugie 32, nr 1 (2022): 12–27.
DOI: https://doi.org/10.18318/td.2022.1.2   Google Scholar

Karasińska, Barbara. „Główne idee polskiej typografii funkcjonalnej lat 20. XX wieku na wybranych przykładach”. Toruńskie Studia Bibliologiczne 9, nr 2 (2017): 9–29.
DOI: https://doi.org/10.12775/TSB.2016.017   Google Scholar

Karpik, Lucien. Ekonomia jednostkowości. Tłumaczenie Agnieszka Karpowicz. Warszawa: Oficyna Naukowa, 2022.
  Google Scholar

Lewandowska, Bożena. „U źródeł grafiki funkcjonalnej w Polsce”. W: Ze studiów nad genezą plastyki nowoczesnej w Polsce, redakcja Juliusz Starzyński, 192–316. Wrocław–Warszawa–Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1966.
  Google Scholar

Maffesoli, Michel. Czas plemion. Schyłek indywidualizmu w społeczeństwach ponowoczesnych. Tłumaczenie Marta Bucholc. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2008.
  Google Scholar

Maszyna do komunikacji. Wokół awangardowej idei Nowej Typografii. Redakcja Paulina Kurc-Maj, Daniel Muzyczuk. Łódź: Muzeum Sztuki w Łodzi, 2015.
  Google Scholar

Mrowczyk, Jacek, i Zdeno Kolesár. Historia projektowania graficznego. Tłumaczenie Joanna Goszczyńska. Kraków: Karakter, 2018.
  Google Scholar

Nowakowska-Sito, Katarzyna. „Artyści i sztuka w nowym państwie (1918–1939)”. W: Wyprawa w dwudziestolecie, redakcja Katarzyna Nowakowska-Sito, 42–55. Warszawa: Muzeum Narodowe w Warszawie, 2008.
  Google Scholar

Ong, Walter J. Oralność i piśmienność. Słowo poddane technologii. Tłumaczenie Józef Japola. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2011.
DOI: https://doi.org/10.31338/uw.9788323559405   Google Scholar

Rudziński, Piotr. „Konstruktywistyczna typografia wobec poezji. Dwa przykłady”. Biuletyn Historii Sztuki 46, nr 1 (1984): 43–51.
  Google Scholar

Rypson, Piotr. Książki i strony. Polska książka awangardowa i artystyczna 1919–1992. Warszawa: CSW Zamek Ujazdowski, 2000.
  Google Scholar

Rypson, Piotr. Nie gęsi. Polskie projektowanie graficzne 1919–1949. Kraków: Karakter, 2011.
  Google Scholar

Sobieraj, Sławomir. „Edmunda Millera poezja eksperymentu. Między futuryzmem i konstruktywizmem”. Teksty Drugie 30, nr 5 (2020): 295–310.
DOI: https://doi.org/10.18318/td.2020.5.18   Google Scholar

Szydłowska, Agata. Od solidarycy do TypoPolo. Typografia a tożsamości zbiorowe w Polsce po roku 1989. Wrocław: Ossolineum, 2018.
  Google Scholar

Zagrodzki, Janusz. „Drukarstwo nowoczesne w kręgu Władysława Strzemińskiego”. W: Druk funkcjonalny. Wystawa zorganizowana przez Muzeum Sztuki w Łodzi i Łódzkie Towarzystwo Przyjaciół Książki, wrzesień 1975, redakcja Janusz Zagrodzki, 8–33. Łódź: Muzeum Sztuki w Łodzi, 1975.
  Google Scholar

Zagrodzki, Janusz. „Władysław Strzemiński – obrazy słów”. Sztuka Europy Wschodniej 2 (2014): 81–91.
  Google Scholar

Załuski, Tomasz. „Futerał na ciało. Tayloryzm i biopolityka w koncepcji architektury funkcjonalistycznej Katarzyny Kobro i Władysława Strzemińskiego”. W: Architektura przymusu, redakcja Tomasz Ferenc, Marek Domański, 21–37. Łódź: Akademia Sztuk Pięknych im. Władysława Strzemińskiego, 2013.
  Google Scholar

Pobierz


Opublikowane
2024-10-11

Cited By / Share

Karpowicz, A. (2024). „Ekonomiczna kultura znaków”. Sztuka drukarska na łamach „Bloku”. Biuletyn Historii Sztuki, 86(3), 79–98. https://doi.org/10.36744/bhs.2602

Autorzy

Agnieszka Karpowicz 
a.karpowicz@uw.edu.pl
Instytut Kultury Polskiej, Uniwersytet Warszawski Polska
https://orcid.org/0000-0001-9593-2350

Dr hab. Agnieszka Karpowicz, prof. UW – literaturoznawczyni, kulturoznawczyni, członkini Ośrodka Badań nad Awangardą Uniwersytetu Jagiellońskiego i ośrodka Modernitas przy Université Libre w Brukseli. Autorka książek Kolaż. Awangardowy gest kreacji. Themerson – Buczkowski – Białoszewski (2007), Białoszewski temporalny (czerwiec 1975 – czerwiec 1976) (2023). Współautorka i współredaktorka książek w serii „awangarda/rewizje”: Awangarda/Underground (2018), Polityki/Awangardy (2021).



Statystyki

Abstract views: 65
PDF downloads: 42


Licencja

Prawa autorskie (c) 2024 Biuletyn Historii Sztuki

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.