Architekt Maksymilian Goldberg (1895–1942)

artykuł recenzowany

Emilia Kiecko

emilia.kiecko@uwr.edu.pl
Instytut Historii Sztuki, Uniwersytet Wrocławski (Polska)
https://orcid.org/0000-0003-4612-3068

Abstrakt

Maksymilian Goldberg był jednym z najważniejszych międzywojennych architektów warszawskich. Wraz z Hipolitem Rutkowskim brał udział w licznych konkursach architektonicznych i realizował głównie projekty budynków mieszkalnych oraz wnętrz. Angażował się w działalność organizacyjną i społeczną środowiska architektów jako współorganizator i aktywny członek SAP i SARP oraz założonej przez architektów związanych z miesięcznikiem „Dom – Osiedle – Mieszkanie” Poradni Budowlanej świadczącej usługi mniej zamożnym klientom. Był również teoretykiem architektury, którego w większości nieopublikowane koncepcje teoretyczne stanowiły inspirację dla idei zawartych w traktacie Bohdana Lacherta Rozważania o niektórych cechach twórczości architektonicznej (1960). Artykuł zarysowuje obraz bogatej twórczości, przede wszystkim projektowej, ale też teoretycznej Goldberga, która wciąż jeszcze czeka na monograficzne opracowanie i właściwą ocenę.


Słowa kluczowe:

Maksymilian Goldberg, Hipolit Rutkowski, architektura polska, architektura modernistyczna, architektura II Rzeczypospolitej, architektura Warszawy, modernizm, teoria architektury, historia architektury

Ackermann, Felix. „Grüsse aus Wronke. Zakład karny we Wronkach jako miastotwórcza infrastruktura państwowa”. W: Architektura w mieście, architektura dla miasta. Przestrzeń publiczna w miastach ziem polskich w „długim” dziewiętnastym wieku, redakcja Aleksander Łupienko, Agnieszka Zabłocka-Kos, 141–161. Warszawa: Instytut Historii PAN, 2019.
  Google Scholar

Archipelag CIAM. Listy Heleny Syrkus. Redakcja Aleksandra Kędziorek, Katarzyna Uchowicz, Maja Wirkus. Warszawa: Narodowy Instytut Architektury i Urbanistyki, 2019.
  Google Scholar

Awangarda polska. Urbanistyka, architektura 1918–1939. Avant-garde polonaise. Urbanisme, architecture. The Polish Avant-garde. Architecture, Town-planning. Opracowanie Olgierd Czerner et al. Warszawa: Interpress, 1981.
  Google Scholar

Biegański, Piotr. „Działo się to 40 lat temu…”. Ochrona Zabytków 37, nr 2 (1984): 84–85.
  Google Scholar

Chomątowska, Beata. Lachert i Szanajca. Architekci awangardy. Wołowiec: Wydawnictwo Czarne, 2014.
  Google Scholar

Dybczyńska-Bułyszko, Anna. Architektura Warszawy II Rzeczypospolitej. Warszawska szkoła architektury na tle przemian kulturowych okresu międzywojennego. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, 2010.
  Google Scholar

Dzidowski, Adam. „Architektura organizacyjna. Pomiędzy strukturą a przestrzenią organizacji”. Rocznik Lubuski 41, nr 1 (2015): 157–169.
  Google Scholar

Faryna-Paszkiewicz, Hanna. Saska Kępa. Warszawa: Wydawnictwo Murator, 2001.
  Google Scholar

Kodym-Kozaczko, Grażyna. „Metamorfozy funkcji i kompozycji placu Wolności w Poznaniu”. Czasopismo Techniczne 105, z. 8, 3-A (2008): 91–98.
  Google Scholar

Konstantynów, Dariusz. „Żydzi i architektura (z perspektywy polskiego nacjonalizmu lat trzydziestych XX wieku)”. Kwartalnik Historii Żydów 9, nr 4 (2009): 411–425.
  Google Scholar

Leśniakowska, Marta. „Modulor a sprawa polska. Kanon Le Corbusiera w warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych”. Miejsce 2, nr 2 (2016): 174–200.
  Google Scholar

Łoza, Stanisław. Architekci i budowniczowie w Polsce. Warszawa: Budownictwo i Architektura, 1954.
  Google Scholar

Minorski, Jan. Polska nowatorska myśl architektoniczna w latach 1918–1939. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1970.
  Google Scholar

Paciorkowski, Jerzy. „90 lat temu”. Policja 997 13, nr 1 (2017): 37.
  Google Scholar

Piotrowski, Roman. „Życie zawodowe, towarzyskie i stowarzyszeniowe architektów”. W: Fragmenty stuletniej historii 1899–1999. Relacje, wspomnienia, refleksje. W stulecie organizacji warszawskich architektów, redakcja Tadeusz Barucki et al., 39–44. Warszawa: Oddział Warszawski SARP, 2000.
  Google Scholar

Pszczółkowski, Michał. Architektura Włocławka w latach 1918–1939. Włocławek: Włocławskie Towarzystwo Naukowe; Łódź: Księży Młyn Dom Wydawniczy, 2019.
  Google Scholar

Pszczółkowski, Michał. Kresy nowoczesne. Architektura na ziemiach wschodnich II Rzeczypospolitej 1921–1939. Łódź: Księży Młyn Dom Wydawniczy, 2016.
  Google Scholar

Pustoła-Kozłowska, Ewa. „Dwór prymasa czy kwatera dyktatora”. Stolica 31, nr 26 (1976): 7.
  Google Scholar

Rosiejka, Karolina. „Tkanie historii sztuki. Strategie prezentowania syntez dziejów sztuki kobiet w polskiej literaturze naukowej”. Rocznik Historii Sztuki 47 (2022): 175–185.
DOI: https://doi.org/10.24425/rhs.2022.142504   Google Scholar

Rybicka, Elżbieta. „Projektowanie miasta (O dyskursie urbanistycznym dwudziestolecia)”. Teksty Drugie 11, nr 4 (2000): 57–72.
  Google Scholar

Syska, Anna, i Agnieszka Woźniakowska. „Gmach Urzędu Wojewódzkiego i Sejmu Śląskiego w Katowicach. Architektura narodowa w formie i treści”. Estetyka i Krytyka 9, nr 2 (2012): 163–182.
DOI: https://doi.org/10.5604/16431243.1036293   Google Scholar

Szczerski, Andrzej. „4 × nowoczesność. Nowy początek. Modernizm w II RP”. W: Nowy początek. Modernizm w II RP. A New Beginning. Modernism in the Second Polish Republic, redakcja Piotr Juszkiewicz, Andrzej Szczerski, 17–38. Kraków: Muzeum Narodowe w Krakowie, 2022.
  Google Scholar

Trybuś, Jarosław. Warszawa niezaistniała. Niezrealizowane projekty urbanistyczne i architektoniczne Warszawy dwudziestolecia międzywojennego. Warszawa: Muzeum Powstania Warszawskiego, Muzeum Narodowe w Warszawie, Fundacja Bęc Zmiana, Łódź: Księży Młyn Dom Wydawniczy, 2019.
  Google Scholar

Uchowicz, Katarzyna. Awers/rewers. Architekt Bohdan Lachert. Wrocław: Muzeum Architektury we Wrocławiu, 2018.
  Google Scholar

Wąs, Cezary. „Traktat architektoniczny Bohdana Lacherta. Summa mitów awangardy czy zapis doświadczeń?”. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Philosophica. Ethica – Aesthetica – Practica, nr 35 (2020): 97–112.
DOI: https://doi.org/10.18778/0208-6107.35.06   Google Scholar

Wisłocka, Izabella. Awangardowa architektura polska 1918–1939. Warszawa: Arkady, 1968.
  Google Scholar

Zagacki, Dymitr. „Architekt Maksymilian Goldberg i jego projekt urzędu pocztowego w Baranowiczach”. Echa Polesia 62, nr 2 (2019): 29–30.
  Google Scholar

Zieliński, Jarosław. Atlas dawnej architektury ulic i placów Warszawy. Śródmieście historyczne, t. 10. Warszawa: Towarzystwo Opieki nad Zabytkami, 2004.
  Google Scholar

Pobierz


Opublikowane
2024-03-29

Cited By / Share

Kiecko, E. (2024). Architekt Maksymilian Goldberg (1895–1942). Biuletyn Historii Sztuki, 86(1), 97–126. https://doi.org/10.36744/bhs.1763

Autorzy

Emilia Kiecko 
emilia.kiecko@uwr.edu.pl
Instytut Historii Sztuki, Uniwersytet Wrocławski Polska
https://orcid.org/0000-0003-4612-3068

Emilia Kiecko – historyk sztuki, adiunkt w Instytucie Historii Sztuki Uniwersytetu Wrocławskiego. Autorka książki Przyszłość do zbudowania. Futurologia i architektura w PRL (2018), współredaktorka opracowania Czuły modernizm. Społeczna historia Mistera Warszawy. 50 lat razem (2019). Opublikowała kilkanaście artykułów naukowych poświęconych przede wszystkim polskiej architekturze i urbanistyce XX w. Jej zainteresowania badawcze skupiają się wokół historii i teorii architektury i urbanistyki nowoczesnej, teorii konserwacji zabytków, a także historii i teorii gier wideo.



Statystyki

Abstract views: 89
PDF downloads: 74


Licencja

Prawa autorskie (c) 2023 Biuletyn Historii Sztuki

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.