Rzeźbiarze i stolarze pracujący  dla opactwa cysterskiego w Krzeszowie w 2. połowie XVII i na początku  XVIII wieku. Mit przyklasztornego warsztatu Georga Schröttera

Artur Kolbiarz

doi:10.36744/bhs.1555

Rzeźbiarze i stolarze pracujący dla opactwa cysterskiego w Krzeszowie w 2. połowie XVII i na początku XVIII wieku. Mit przyklasztornego warsztatu Georga Schröttera

artykuł recenzowany

Artur Kolbiarz

artur.kolbiarz@us.edu.pl
Uniwersytet Śląski w Katowicach (Polska)
https://orcid.org/0000-0003-2823-432X

DOI: https://doi.org/10.36744/bhs.1555

Abstrakt

Realizacje artystyczne powstałe w ramach mecenatu cystersów w Krzeszowie zaliczane są do najważniejszych osiągnięć architektury i plastyki barokowej na Śląsku. Niniejszy artykuł stanowi próbę gruntownej weryfikacji dotychczasowej wiedzy na temat modernizacji wyposażenia i wystroju średniowiecznej świątyni opackiej w Krzeszowie, przeprowadzonej w 2. połowie XVII i na początku XVIII w., oraz namysłu nad praktykami cechowymi rzeźbiarzy i stolarzy pracujących w tym czasie dla cystersów. Na podstawie źródeł archiwalnych i starodruków autor artykułu stwierdził, wbrew dotychczasowym ustaleniom, że rzemieślnicy czynni w Krzeszowie nie pracowali w jednej pracowni kierowanej przez rzeźbiarza Georga Schröttera, ale w osobnych współpracujących ze sobą warsztatach, co może mieć wpływ na kwestie atrybucji oraz datowania aktywności poszczególnych grup artystów. Schrötter był jedynie wykonawcą rzeźby figuralnej, natomiast ołtarze i inne sprzęty wraz z ornamentyką projektowali i realizowali stolarze: Stephan Kose oraz Christoph Hoffmann, który nie rozpoczął współpracy z opactwem krzeszowskim po śmierci Kosego w 1698 r., jak dotychczas sądzono, lecz już w połowie lat 70. XVII w.

Słowa kluczowe:

Krzeszów, Georg Schrötter, rzeźba barokowa, rzeźba barokowa na Śląsku, stolarka artystyczna, sztuka śląska, sztuka monarchii habsburskiej

Bibliografia

Czechowicz, Bogusław, i Arkadiusz Dobrzyniecki. „Kolumna maryjna w Kochanowie – nieznane dzieło Jerzego Leonarda Webera”. W: Krzeszów uświęcony łaską, redakcja Henryk Dziurla, 331–336. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 1997.
Google Scholar

Dehio. Zabytki sztuki w Polsce. Śląsk. Redakcja Sławomir Brzezicki et al. Warszawa: Krajowy Ośrodek Badań i Dokumentacji Zabytków, 2006.
Google Scholar

Dziurla, Henryk. Krzeszów. Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1974.
Google Scholar

Dziurla, Henryk. „Ogólne warunki rozwoju wrocławskiego baroku”. W: Sztuka Wrocławia, redakcja Tadeusz Broniewski, Mieczysław Zlat, 264–268. Wrocław–Warszawa–Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1967.
Google Scholar

Grodecka, Katarzyna. „Kościół parafialny w Cieplicach”. Karkonosz. Studenckie materiały krajoznawcze 10–11, nr 3–4 (1993): 134–161.
Google Scholar

Grundmann, Günther. Die Architekten im Dienste der Herrschaft Schaffgotsch und der Probstei Warmbrunn. Strassburg: J. H. Ed. Heitz, 1930.
Google Scholar

Harasimowicz, Jan. „Funkcje katolickiego mecenatu artystycznego na Śląsku w dobie Reformacji i odnowy trydenckiej Kościoła”. Sobótka 4 (1986): 561–581.
Google Scholar

Heyer, Karl Johann. Das barocke Chorgestühl in Schlesien. Eine Darstellung der Chorgestühle und ein Beitrag zur Geschichte von Kunst und Kunsthandwerk. Frankfurt am Main: Weidlich Verlag, 1977.
Google Scholar

Jungnitz, Joseph. Visitationsberichte der Diözese Breslau, t. 1, Archidiakonat Breslau. Breslau: G. P. Aderholz’ Buchhandlung, 1902.
Google Scholar

Kalinowski, Konstanty. „Die Barockskulptur in Schlesien in der 2. Hälfte des 17. Jahrhunderts”. W: Barockskulptur in Mittel- -und Osteuropa, redakcja Konstanty Kalinowski, 53–79. Poznań: Wydawnictwo UAM, 1981.
Google Scholar

Kalinowski, Konstanty. Rzeźba barokowa na Śląsku. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1986.
Google Scholar

Kloster Grüssau. Beschreibung der Stiftskirche und Erklärung sämtlicher Malereien. Nach alten Quellen bearbeitet. Landeshut: Armin Werner’s Buchdruckerei, 1903.
Google Scholar

Kolbiarz, Artur. „Ambony typu lubiąskiego i lubiąsko-głogowskiego w sztuce barokowej Śląska oraz Wielkopolski. Geneza, ewolucja i migracja form”. Liturgia Sacra 26, nr 2 (2020): 301–334.
DOI: https://doi.org/10.25167/ls.2000 Google Scholar

Kolbiarz, Artur. Między Pragą a Legnicą. Matthäus (Matthias) Knote. Śląski rzeźbiarz epoki baroku i jego warsztat. Legnica: Wydawnictwo Muzeum Miedzi, 2017
Google Scholar

Kolbiarz, Artur. „Problem istnienia rzeźbiarskiego warsztatu henrykowskiego w 4. ćw. XVII wieku”. Dzieła i Interpretacje 9 (2008): 65–79.
Google Scholar

Kolbiarz, Artur, i Andrzej Kozieł. „Barokizacja wystroju i wyposażenia kościoła klasztornego Wniebowzięcia NMP w Lubiążu”. W: Kościół klasztorny Wniebowzięcia NMP w Lubiążu. Historia – stan zachowania – koncepcja rewitalizacji, redakcja Andrzej Kozieł, 83–116. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 2010.
Google Scholar

Kolbiarz, Artur, i Adam Organisty. „Georg Schrötter.” W: Śląsk perła w Koronie Czeskiej. Trzy okresy świetności w relacjach artystycznych Śląska i Czech, redakcja Andrzej Niedzielenko, Vit Vlnas, 498. Praha: Národní galerie, 2006.
Google Scholar

Kozieł, Andrzej. Angelus Silesius, Bernhard Rosa i Michael Willmann, czyli sztuka i mistyka na Śląsku w czasach baroku. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 2006.
Google Scholar

Kozieł, Andrzej. Michael Willmann i jego malarska pracownia. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 2013.
Google Scholar

Kozieł, Andrzej. Rysunki Michaela Willmanna (1630–1706). Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 2000.
Google Scholar

Lutterotti, Nicolaus. Abt Bernardus Rosa von Grüssau, redakcja Ambrosius Rose. Stuttgart: Brentanoverlag, 1960.
Google Scholar

Lutterotti, Nicolaus. „Abt Dominicus Geyer von Grüssau (1696–1726) zu seinem 200. Todestag am 5. Dezember 1926”. Schlesische Pastoralblatt 46, nr 9 (1926): 129–132.
Google Scholar

Lutterotti, Nicolaus. „Abt Dominicus Geyer von Grüssau (1696–1726) zu seinem 200. Todestag am 5. Dezember 1926”. Schlesische Pastoralblatt 46, nr 10 (1926): 145–50.
Google Scholar

Lutterotti, Nicolaus. „Abt Dominicus Geyer von Grüssau (1696–1726) zu seinem 200. Todestag am 5. Dezember 1926”. Schlesische Pastoralblatt 46, nr 11 (1926): 161–165.
Google Scholar

Lutterotti, Nicolaus. Abt Innozenz Fritsch (1727–1734). Der Erbauer der Grüssauer Abteikirche. Schweidnitz: Bergland Verlag, 1935.
Google Scholar

Lutterotti, Nicolaus. Abtei Grüssau. Ein Führer. Grüssau: Buch- und Kunsthandlung, 1941.
Google Scholar

Lutterotti, Nicolaus. „Burg Bolkenhain zu Beginn des 18. Jahrhunderts”. Der Wanderer im Riesengebirge 48, nr 7 (1928): 95–99.
Google Scholar

Lutterotti, Nicolaus. „Die Pfarrkirche zu Schömberg”. Der Wanderer im Riesengebirge 45, nr 10 (1926): 171–175.
Google Scholar

Lutterotti, Nicolaus. „Kloster Grüssau in den Zeitaltern des Barock, Rokoko und Klassizismus”. W: Heimatbuch des Kreises Landeshut i. Schlesien, t. 2, 399–415. Landeshut: Armin Werner’s Buchdruckerei, 1929.
Google Scholar

Lutterotti, Nicolaus. „Ullersdorf bei Liebau”. Der Wanderer im Riesengebirge 47, nr 7 (1927): 96–98.
Google Scholar

Lutterotti, Nicolaus. Vom unbekannten Grüssau. Altgrüssauer Klostergeschichten, redakcja Ambrosius Rose. Wolfenbüttel: Grenzland-Verlag Rock & Co., 1962.
Google Scholar

Nowak, Romuald. Rzeźba śląska XVI–XVIII wieku. Katalog zbiorów. Wrocław: Wydawnictwo Muzeum Narodowego we Wrocławiu, 1994.
Google Scholar

Ostowska, Danuta. Krzeszów. Wrocław: Drukarnia Dziełowa, 1973.
Google Scholar

Ostowska, Danuta. „Ze studiów nad rzeźbą krzeszowską XVII i XVIII wieku. Jerzy Schrötter i tzw. stara szkoła krzeszowska”. Biuletyn Historii Sztuki 30, nr 2 (1968): 248–251.
Google Scholar

Patzak, Bernhard. „Des schlesische Baumeister Felix Anton Hammerschmidt und sein Bau des Grüssauer Prälatenhauses zu Schweidnitz”. Der Wanderer im Riesengebirge 50, nr 5 (1930): 70–72.
Google Scholar

Rzeźba śląska 1650–1770. Opracowanie Danuta Ostowska. Wrocław: Muzeum Śląskie, 1969.
Google Scholar

Sachs, Rainer, i Berthold Kandora. Leksykon artystów plastyków i twórców rzemiosła artystycznego Śląska, t. 1, Powiat zielonogórski. Wrocław: Oficyna Wydawnicza Atut, 2018.
Google Scholar

Wattenbach, Wilhelm. „Necrologium des Stifts Kamenz”. Zeitschrift des Vereins für Geschichte und Altertums Schlesiens 4 (1862): 278–337.
Google Scholar

Wiese, Erich. „Thomas Weisfeldt, ein nordischer Barockbildhauer in Schlesien”. Jahrbuch der Preussischen Kunstsammlungen 55 (1934): 57–88.
Google Scholar

Wiszewski, Przemysław. Świat na pograniczu. Dzieje Lubawki i okolic do 1810 r. Wrocław: Wydawnictwo eBooki.com.pl, 2015.
Google Scholar

Pobierz

Opublikowane

2023-10-18

Cited By / Share

Kolbiarz, A. (2023). Rzeźbiarze i stolarze pracujący dla opactwa cysterskiego w Krzeszowie w 2. połowie XVII i na początku XVIII wieku. Mit przyklasztornego warsztatu Georga Schröttera. Biuletyn Historii Sztuki, 85(3), 83–108. https://doi.org/10.36744/bhs.1555

Autorzy

Artur Kolbiarz
artur.kolbiarz@us.edu.pl
Uniwersytet Śląski w Katowicach Polska
https://orcid.org/0000-0003-2823-432X

Dr Artur Kolbiarz, prof. UŚ. Absolwent Historii Sztuki UAM w Poznaniu. W latach 2009–2016 pracownik Instytutu Polonistyki i Kulturoznawstwa Uniwersytetu Szczecińskiego, a od 2016 r. Zakładu Historii Sztuki (w 2019 r. przekształconego w Instytut Nauk o Sztuce) Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Stypendysta Herder Institut w Marburgu oraz Fundacji Lanckorońskich. Swoje zainteresowania badawcze koncentruje wokół tematyki związanej z rzeźbą barokową na Śląsku i jej ponadregionalnymi kontekstami.