Elegancja w służbie władzy. Polityka i propaganda na europejskich wachlarzach epoki nowożytnej
Abstrakt
W epoce nowożytnej wykorzystywanie wachlarzy do celów propagandy politycznej było związane z przemianami społecznymi oraz z upowszechnieniem techniki drukarskiej i rozwojem grafiki reprodukcyjnej. W artykule omówione zostały wachlarze wykonane w wiekach XVII i XVIII w Anglii i Francji. We Francji czasów Ludwika XIV propagandowe przesłanie, umieszczone na ręcznie malowanych pokryciach, adresowano do elit, ponieważ to one były znaczącą grupą społeczną. U progu Oświecenia zaczęto wytwarzać mające szeroki zasięg przedmioty o tanich, papierowych pokryciach, z drukowaną, wielonakładową dekoracją. Zleceniodawcom zależało na dotarciu do dużego kręgu odbiorców, mających w obliczu rodzącego się egalitaryzmu coraz większy wpływ na politykę i życie społeczne. Przegląd politycznych motywów ikonograficznych pozwala prześledzić drogę artystyczną, jaką pokonali wytwórcy wachlarzy. Obrazuje też ewolucję ludzkiej mentalności i świadomości: od apoteozy niepodzielnej władzy królewskiej do propagowania demokratycznych idei. Pokazuje, jak zmienił się krąg odbiorców politycznej propagandy.
Instytucje finansujące
Słowa kluczowe:
wachlarz, sztuka i propaganda politycznaBibliografia
Alexander, Hélène. Early Printed Fans. Greenwich-London: The Fan Museum, Greenwich, 2018.
Google Scholar
Bernatowicz, Aleksandra. Malarze w Warszawie czasów Stanisława Augusta. Status – aspiracje – twórczość. Warszawa: Instytut Sztuki PAN, 2016.
Google Scholar
Burke, Peter. Fabrykacja Ludwika XIV, tłumaczenie Robert Pucek, Michał Szczubiałka. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2011.
Google Scholar
Cowen, Pamela. A Fanfare for the Sun King: Unfolding Fans for Louis XIV. Greenwich-London: Fan Museum & Third Millenium Publishing, 2003.
Google Scholar
Dobrowolski, Paweł T. Świat ze słów. Angielskie miesięczniki XVIII wieku. Media, informacja i opinia publiczna. Warszawa: Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie, 2018.
Google Scholar
Dowd, Lloyd David. “L’art comme moyen de propagande pendant la Révolution Française.” W Actes du soixante-dix-septième Congrès des sociétés savantes. Grenoble 1952, 411–423. Paris: Imprimerie Nationale, 1952.
Google Scholar
Hryszko, Barbara. “Sposoby gloryfikacji władcy w malarstwie na przykładzie ikonografii Ludwika XIV.” Estetyka i Krytyka 2 (2013): 79–97.
Google Scholar
Kammerl, Christl. Der Fächer. Kunstobjekt und Billetdoux. München: Hirmer, 1989.
Google Scholar
Mayor, Susan. Fächer. München: Callwey, 1981.
Google Scholar
Sabartier, Gérard. “La gloire du roi. Iconographie de Louis XIV de 1661 à 1672.” Histoire, économie & société 19, nr 4 (2000): 527–560.
DOI: https://doi.org/10.3406/hes.2000.2134
Google Scholar
Sabartier, Gérard. Versailles ou la figure du roi. Paris: Albin Michel, 1999.
Google Scholar
Unfolding Pictures. Fans in The Royal Collection, redakcja Jane Roberts, Prudence Sutcliffe, Susan Mayor. London: Royal Collection Publications, 2005.
Google Scholar
Statystyki
Abstract views: 301PDF downloads: 214
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
