Wczesnonowożytna rezydencja jako „konstelacja” obiektów na przykładzie Szczecina w przededniu wojny trzydziestoletniej
Abstrakt
Artykuł stanowi próbę ukazania heterogenicznego typu zespołu rezydencjonalnego, dominującego w Europie do połowy XVII w. na przykładzie rezydencji księcia pomorskiego Filipa II. Relacja Filipa Hainhofera z 1617 r. (spisana przy okazji dostarczania księciu zamówionego specjalnie kabinetu) jest podstawą do ustalenia sposób funkcjonowania poszczególnych części zespołu i wyznaczanych ceremoniałem i życiem dworu relacji między nimi.
Słowa kluczowe:
rezydencje nowożytne, nowożytna architektura rezydencjonalna, Szczecin –zamek, Filip II, książę szczeciński (1573-1618), Philip Hainhofer (1578-1647)Bibliografia
Bethe, Hellmuth. Die Kunst am Hofe der pommerschen Herzöge. Berlin: Deutscher Kunstverlag, 1937.
Google Scholar
Böckler, Heidelore. “Das Handelshaus Loitz. Urteil der Zeitgenossen – Stand der Forschung – Ergänzungen.” Hansische Studien 9 (1998): 203–218.
DOI: https://doi.org/10.1007/978-3-476-02966-9_14
Google Scholar
Cnotliwy, Eugeniusz. Archeologia zamku książąt pomorskich w Szczecinie. Szczecin: Muzeum Narodowe w Szczecinie, 2014.
Google Scholar
Dworaczyk, Marek. “Historia i wyniki badań archeologicznych na Wzgórzu Zamkowym w Szczecinie.” W Karty z dziejów zamku książęcego w Szczecinie, t. 1, redakcja Barbara Igielska et al., 9–42. Szczecin: Zamek Książąt Pomorskich w Szczecinie, 2020.
Google Scholar
Essegern, Ute, “Keine Totenruhe für Sophia von Sachsen in Stettin. Pommern, Sachsen und Schweden im Streit um das Erbe.” Pommern. Zeitschrift für Kultur und Geschichte 44, nr 2 (2006): 18–25.
Google Scholar
Ferdinand II. 450 Jahre Tiroler Landesfürst, redakcja Sabine Haag, Veronika Sandbichler. Innsbruck: Haymon Verlag, 2017.
Google Scholar
Filipa Hainhofera dziennik podróży zawierający obrazki z Frankonii, Saksonii, Marchii Brandenburskiej i Pomorza w roku 1617, edycja Radosław Skrycki, tłumaczenie Krzysztof Gołda. Szczecin: Uniwersytet Szczeciński, 2020.
Google Scholar
Frankowska-Makała, Monika. “Książę pomorski Filip II – uczony, kolekcjoner, mecenas.” W Metafora świata. Filip II jako władca i kolekcjoner, redakcja Renata Zdero, Jolanta Rybkiewicz, 12–51. Szczecin: Zamek Książąt Pomorskich, 2015.
Google Scholar
Fritz, Eberhard. “Monument der Herrschaftssicherung: Dynastische Propaganda am Stuttgarter Lusthaus.” W „Eine der edelsten Schöpfungen deutscher Renaissance”: Das Neue Lusthaus zu Stuttgart, redakcja Nikolai Ziegler, 22–31. Stuttgart: W. Kohlhammer GmbH, 2016.
Google Scholar
Gwiazdowska, Ewa. Widoki Szczecina. Źródła ikonograficzne do dziejów miasta od XVI w. do 1945 r. Szczecin: Muzeum Narodowe w Szczecinie, 2001.
Google Scholar
Kościelna, Joanna. “Z dziejów rezydencji myśliwskiej księcia Jana Fryderyka w Podlesiu (Friedrichswalde).” Stargardia. Rocznik Muzeum Archeologiczno-Historycznego w Stargardzie poświęcony przeszłości i kulturze Pomorza oraz innych ziem nadbałtyckich 9 (2014): 127–153.
Google Scholar
Krasnodębska, Kinga. “Nowożytna rzeźba kamienna na dworach książąt pomorskich w okresie złotego wieku.” W Złoty wiek Pomorza. Sztuka na dworze książąt pomorskich w XVI i XVII w., redakcja Rafał Makała, 61–79. Szczecin: Muzeum Narodowe w Szczecinie. 2013.
Google Scholar
Kroman, Krystyna. “Dzieje architektury zamku od schyłku średniowiecza po czasy współczesne.” W Zamek książęcy w Szczecinie, redakcja Eugeniusz Cnotliwy, 81–112. Szczecin: Zamek Książąt Pomorskich w Szczecinie, 1992.
Google Scholar
Lissok, Michael. “Die Rettung der St. Johanniskirche und der Abbruch der ehemaligen Kirche des Zisterzienserinnen-Klosters in Stettin. Zwei eklatante Beispiele für die Möglichkeiten und Grenzen staatlicher Denkmalpflege um 1900.” W Kultura i sztuka Szczecina w latach 1800–1945. Materiały Seminarium Oddziału Szczecińskiego Stowarzyszenia Historyków Sztuki, 16–17 październik 1998, redakcja Maria Glińska et al., 119–128. Szczecin: Stowarzyszenie Historyków Sztuki, 1999.
Google Scholar
Makała, Rafał. “Das Stettiner Schloss unter Johann Friedrich (1542–1600).” W Unbekannte Wege. Die Residenzen der Pommernherzöge und der verwandten Dynastien als Kunstzentren und Stationen künstlerischen Migration zwischen Reformation und Dreißigjährigen Krieg, redakcja Rafał Makała, 29–52. Schwerin: Thomas Helms Verlag, 2018.
Google Scholar
Mossakowski, Stanisław. Pałac królewski na Wawelu jako dzieło renesansowe. Warszawa: Instytut Sztuki PAN, 2015.
Google Scholar
Mundt, Barbara. Der Pommersche Kunstschrank des Augsburger Unternehmers Philipp Hainhofer für den gelehrten Herzog Philipp II von Pommern. München: Hirmer, 2009.
Google Scholar
Müller, Mathias. Das Schloss als Bild des Fürsten: herrschaftliche Metaphorik in der Residenzarchitektur des Alten Reichs (1470–1618). Göttingen: Vandenhoeck & Ruprecht, 2004.
DOI: https://doi.org/10.13109/9783666367052
Google Scholar
Porada, Haik Thomas. Das pommersche Bergwerk. Die Bodden, Hafen und Stradseen Pommerns in der fürstlichen Herrschaftspraxis vom 15. bis zum frühen 17. Jahrhundert. Schwerin: Thomas Helms Verlag, 2015.
Google Scholar
Putkowska, Joanna. Warszawskie rezydencje na przedmieściach i pod miastem w XVI–XVIII wieku. Warszawa: Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie, 2016.
Google Scholar
Radacki, Zbigniew. “Dalszy ciąg dyskusji o autorstwie rozbudowy zamku książęcego w Szczecinie w XVI w.” Materiały Zachodniopomorskie. Nowa Seria 2 (2004): 5–46.
Google Scholar
Rymar, Edward. Rodowód książąt pomorskich. Szczecin: Książnica Pomorska 2005.
Google Scholar
Torbus, Tomasz. Das Königsschloss in Krakau und die Residenzarchitektur unter den Jagiellonen in Polen und Litauen (1499–1548) Baugeschichte, Funktion, Rezeption. Ostfliedern, Jan Thorbecke Verlag, 2014.
Google Scholar
Wenzel, Michael. Philipp Hainhofer: Handeln mit Kunst und Politik. Berlin: Deutscher Kunstverlag, 2020.
Google Scholar
Wisłocki, Marcin. Sztuka protestancka na Pomorzu 1535–1684. Szczecin: Muzeum Narodowe w Szczecinie, 2005.
Google Scholar
Władza i architektura. Rezydencje monarchów i siedziby władz państwowych w Europie XV–XXI w. Materiały I Międzynarodowej Konferencji Naukowej PRE w Zamku Królewskim w Warszawie, 9–11 kwietnia 2014, redakcja Anna Czarnecka, Przemysław Deles, Angela Sołtys. Warszawa: Arx Regia, 2016.
Google Scholar
Wunderwelt. Der pommersche Kunstschrank, redakcja Christoph Mendörffer, Christoph Trepesch. Berlin-München: Deutscher Kunstverlag, 2014.
Google Scholar
Żuchowski, Tadeusz J. “Zamek myśliwski – formowanie się nowego typu rezydencji monarszej. Geneza – specyfika – odmienności.” W Władza i architektura. Rezydencje monarchów i siedziby władz państwowych w Europie XV–XXI w. Materiały I Międzynarodowej Konferencji Naukowej PRE w Zamku Królewskim w Warszawie, 9–11 kwietnia 2014, redakcja Anna Czarnecka, Przemysław Deles, Angela Sołtys, 313–335. Warszawa: Arx Regia, 2016.
Google Scholar
Autorzy
Rafał MakałaGdańsk, Instytut Historii Sztuki UG Polska
https://orcid.org/0000-0001-8083-4766
Statystyki
Abstract views: 310PDF downloads: 352
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.