„Myślę sobie przyjemnie o wierszach”: Poetyckie fascynacje Marii Wiercińskiej
Katarzyna Flader-Rzeszowska
katarzyna.flader@wp.plUniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego (Polska)
https://orcid.org/0000-0002-4110-9788
Abstrakt
Artykuł poświęcony jest działalności poetyckiej i recytatorskiej Marii Wiercińskiej w latach 1934–1939. Wybrano okres przedwojenny, w którym aktorka i reżyserka podejmowała własne próby poetyckie – w Muzeum Teatralnym w Warszawie zachowało się pięć jej wierszy. Do tej pory nie były one analizowane i publikowane. Tekst podzielony został na dwie części. W pierwszej przedstawiono tematykę i budowę wierszy aktorki, dowiedziono, że odwoływała się do młodopolskiej tradycji oraz poruszała tematy ważne dla poezji dwudziestolecia. Drugą część poświęcono programom recytatorskim. Źródłem był zeszyt Marii Wiercińskiej zatytułowany Spis koncertów i utworów recytowanych 1934–1954, w którym dokumentowała własną działalność recytatorską. Dotychczas nikt nie przeprowadził analizy tych koncertów. W badanym okresie Wiercińska przygotowała 114 programów poetyckich (mówionych na żywo i nagrywanych w radio). Analiza archiwaliów pokazuje, że Wiercińska recytowała utwory ponad stu autorów, głównie polskich poetów z okresu dwudziestolecia międzywojennego. Jej celem było propagowanie poezji współczesnej zarówno wśród inteligencji, jak i w środowisku robotniczym, edukowanie dorosłych, młodzieży i dzieci. W artykule zastosowano metodę krytycznej interpretacji źródeł, w tym analizę kontekstową.
Słowa kluczowe:
Maria Wiercińska, sztuka żywego słowa, koncerty poetyckie, Julian Tuwim, Elżbieta SzemplińskaBibliografia
Dłuski, Stanisław. „Wyobraźnia tanatologiczna Władysława Sebyły”. W: Dwudziestolecie międzywojenne: Nowe spojrzenia, redakcja Janusz Pasterski, 153–165. Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2019.
Google Scholar
Faryna-Paszkiewicz, Hanna. Opium życia: Niezwykła historia Marii Morskiej, muzy skamandrytów. Warszawa: Wydawnictwo Jeden Świat, 2008.
Google Scholar
Flader-Rzeszowska, Katarzyna. „«Ja do radia wejdę»: Radiowe realizacje Marii Wiercińskiej w latach 1946–1952”. Pamiętnik Teatralny 69, z. 3 (2020): 133–150. https://doi.org/10.36744/pt.234.
DOI: https://doi.org/10.36744/pt.234
Google Scholar
Franaszek, Andrzej. Miłosz. Kraków: Wydawnictwo Znak, 2011.
Google Scholar
Hutnikiewicz, Artur. Młoda Polska. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994.
Google Scholar
Kostrzewska, Ewelina. „Aktywność organizacyjna ziemianek w Królestwie Polskim na początku XX wieku: Wybrane zagadnienia”. W: Działaczki społeczne, feministki, obywatelki… Samoorganizowanie się kobiet na ziemiach polskich do 1918 roku (na tle porównawczym), redakcja Agnieszka Janiak-Jasińska et al., 389–405. Warszawa: Wydawnictwo Neriton, 2008.
Google Scholar
Krasiński, Edward. „Maria Wiercińska: Przyjaźnie artystyczne”. Teatr, nr 9 (1977): 22–24.
Google Scholar
Kuciel-Frydryszak, Joanna. Iłła: Opowieść o Kazimierze Iłłakowiczównie. Warszawa: Wydawnictwo Marginesy, 2017.
Google Scholar
Kwiatkowski, Jerzy. Dwudziestolecie międzywojenne. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2001.
Google Scholar
Miłosz, Czesław. Rodzinna Europa. Paryż: Instytut Literacki, 1980.
Google Scholar
Mazur, Elżbieta. „Działalność Stowarzyszenia Lokatorów «Szklane Domy» przy Warszawskiej Spółdzielni Mieszkaniowej latach 1927–1939”. Przegląd Historyczny 81, z. 1/2 (1990): 151–166.
Google Scholar
Osiński, Zbigniew. Pamięć Reduty. Gdańsk: słowo/obraz terytoria, 2004.
Google Scholar
Próchnicki, Włodzimierz. „Tuwim i śmierć”. W: Julian Tuwim: Tradycja, recepcja, perspektywy badawcze, redakcja Ewa Gorlewska et al., 285–312. Białystok: Uniwersytet w Białymstoku, 2017. http://hdl.handle.net/11320/8380.
Google Scholar
Putrament, Jerzy. „Pisarze na Zaolziu”. Sygnały, nr 65 (1939): 5.
Google Scholar
Szyk, Agnieszka. „«Aż do fanatyzmu» – biografia zaangażowana Elżbiety Szemplińskiej-Sobolewskiej”. W: Dwudziestolecie mniej znane: O kobietach piszących w latach 1918–1939, redakcja Ewa Graczyk et al., 51–60. Kraków: Libron, 2011.
Google Scholar
Urbanek, Mariusz. Tuwim. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie, 2004.
Google Scholar
Urbanek, Mariusz. Tuwim: Wylękniony bluźnierca. Warszawa: Wydawnictwo Iskry, 2013.
Google Scholar
Wiercinska, Maria, i Edmund Wierciński. Korespondencja. Redakcja Marek Piekut. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Teatralnego im. Zbigniewa Raszewskiego, 2013.
Google Scholar
Wierciński, Edmund. Notatki i teksty z lat 1921–1955. Redakcja Anna Chojnacka. Wrocław: Wiedza o Kulturze, 1991.
Google Scholar
Wilkoń, Teresa. Katastrofizm w poezji polskiej w latach 1930–1939: Szkice literackie. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2016.
Google Scholar
Woźniakowski, Krzysztof. „Łańcuch Elżbiety Szemplinskiej (1941): Zapomniany epizod z dziejów książki i literatury Lwowa czasów II wojny światowej”. W: Kraków – Lwów: Książki, czasopisma, biblioteki XIX i XX wieku. Tom 7, redakcja Halina Kosętka, 307– 328. Kraków: Wydawnictwo Naukowe WSP, 2005.
Google Scholar
Wróbel, Elżbieta. „«Ta gorsza» – czyli o kilku wierszach Elżbiety Szemplińskiej”. Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka, nr 32 (2018): 95–111. https:// doi.org/10.14746/pspsl.2018.32.5.
DOI: https://doi.org/10.14746/pspsl.2018.32.5
Google Scholar
Autorzy
Katarzyna Flader-Rzeszowskakatarzyna.flader@wp.pl
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego Polska
https://orcid.org/0000-0002-4110-9788
Katarzyna Flader-Rzeszewska - profesorka w Katedrze Komunikacji Kulturowej i Artystycznej Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego. Historyczka teatru, wykładowczyni na kierunku Dziennikarstwo i Komunikacja Społeczna UKSW, zastępczyni redaktora naczelnego miesięcznika Teatr. Zajmuje się historią teatru polskiego XX wieku i bieżącym życiem teatralnym.
Statystyki
Abstract views: 30PDF downloads: 29
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Katarzyna Flader-Rzeszowska
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autor/ka udziela niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w "Pamiętniku Teatralnym", zachowuje nieograniczone prawa autorskie, ale zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Zgłaszając artykuł do publikacji, autor/ka wyraża zgodę na jego udostępnianie na licencji CC BY 4.0.
Od zeszytu 1/2018 do zeszytu 3/2022 artykuły publikowane były na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy/ki udzielali niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w "Pamiętniku Teatralnym", zachowywali nieograniczone prawa autorskie, ale zobowiązywali się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.
Inne teksty tego samego autora
- Katarzyna Flader-Rzeszowska, «Ja do radia wejdę»: Radiowe realizacje Marii Wiercińskiej w latach 1946–1952 , Pamiętnik Teatralny: Tom 69 Nr 3 (2020)
