Od analizy dramatu do filozofii teatru: O pracach teatrologicznych Ireny Sławińskiej

artykuł recenzowany

Wojciech Kaczmarek

wojciech.kaczmarek@kul.pl
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II (Polska)
https://orcid.org/0000-0001-5176-8755

Abstrakt

Artykuł koncentruje się na przedstawieniu prac teatrologicznych Ireny Sławińskiej (1913–2004), wybitnej humanistki przez ponad pół wieku związanej z Katolickim Uniwersytetem Lubelskim, współtwórczyni polskich badań nad dramatem i teatrem. Omówiono jej badania nad językiem dramatu, dramatem poetyckim i religijnym oraz propozycje metodologiczne dotyczące analizy, antropologii i filozofii dramatu i teatru. Scharakteryzowano rolę Sławińskiej w budowaniu relacji między polską teatrologią a badaniami prowadzonymi na Zachodzie, zwłaszcza w kręgu języka angielskiego i francuskiego. Podkreślono oryginalny wkład uczonej w analizę antropologicznych podstaw wizji teatru odwołującej się do filozofii klasycznej i do chrześcijaństwa.


Słowa kluczowe:

dramat poetycki, dramat religijny, antropologia teatru, filozofia teatru

Allévy-Viala, Marie-Antoinette. Inscenizacja romantyczna we Francji. Tłumaczenie Wojciech Natanson. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1958.
  Google Scholar

Brandstaetter, Roman. „Szpada i kij: Głos o dramacie poetyckim”. Teatr, nr 7 (1956): 4–6.
  Google Scholar

Braun, Kazimierz. Druga reforma teatru? Szkice. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1979.
  Google Scholar

Degler, Janusz, red. Problemy teorii dramatu i teatru. T. 1–2. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 2003.
  Google Scholar

Degler, Janusz, red. Wprowadzenie do nauki o teatrze. T. 1–3. Wrocław: Wydawnictwa Uniwersytetu Wrocławskiego, 1976–1978.
  Google Scholar

Eustachiewicz, Lesław. „Teoria i praktyka teatralna Młodej Polski”. Dialog, nr 7 (1966): 97–101.
  Google Scholar

Fischer-Lichte, Erika. Performatywność: Wprowadzenie. Tłumaczenie Mateusz Borowski i Małgorzata Sugiera. Kraków: Księgarnia Akademicka, 2018.
  Google Scholar

Ingarden, Roman. O dziele literackim: Badania z pogranicza ontologii, teorii języka i filozofii literatury. Tłumaczenie Maria Turowicz. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1960.
  Google Scholar

Kaczmarek, Wojciech. Człowiek w teatrze świata: Cztery inspiracje Ireny Sławińskiej; Wyspiański – Norwid – Mickiewicz – Claudel. Lublin: Wydawnictwo KUL, 2021.
  Google Scholar

Kaczmarek, Wojciech. „Dramat imaginacyjny Wyspiańskiego: O niedrukowanej pracy Ireny Sławińskiej”. Pamiętnik Teatralny 70, z. 1 (2021): 113–129. https://doi.org/10.36744/pt.703.
DOI: https://doi.org/10.36744/pt.703   Google Scholar

Kaczmarek, Wojciech, oprac. „Listy Romana Ingardena do Ireny Sławińskiej”. Teksty Drugie, nr 1/2 (2005): 303–312.
  Google Scholar

Leszek Kolankiewicz. „Czym jest antropologia teatru?”. Przegląd Humanistyczny, nr 8 (1979): 170–174.
  Google Scholar

Kuchtówna, Lidia, i Jan Ciechowicz, red. W kręgu teatru monumentalnego. Warszawa: Instytut Sztuki PAN, 2000.
  Google Scholar

Łempicka, Aniela. Wyspiański, pisarz dramatyczny: Idee i formy. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1973.
  Google Scholar

Markiewicz, Henryk. „Dramat a teatr w polskich dyskusjach teoretycznych”. Dialog, nr 2 (1982): 110–120.
  Google Scholar

Mayenowa, Maria Renata. Poetyka opisowa: Opis utworu literackiego. Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych, 1949.
  Google Scholar

Miodońska-Brookes, Ewa. Studia o kompozycji dramatów Wyspiańskiego. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1972.
  Google Scholar

Paluchowski, Andrzej, i Wojciech Kaczmarek, oprac. Bibliografia prac Ireny Sławińskiej (1933–2002). W: Świat jako spektakl: Irenie Sławińskiej na dziewięćdziesiąte urodziny, redakcja Wojciech Kaczmarek, 307–353. Lublin: Wydawnictwo KUL, 2003.
  Google Scholar

Pavis, Patrice. Dictionnaire du théâtre. Paris: Messidor, 1987.
  Google Scholar

Puzyna, Konstanty. „Szkoła dramaturgów: Szansa poezji”. Dialog, nr 7 (1956): 97–106.
  Google Scholar

Raszewski, Zbigniew. „O teatralnym kształcie Balladyny”. Pamiętnik Teatralny 8, z. 1/3 (1959): 153–186.
  Google Scholar

Raszewski, Zbigniew. „Słowacki i Mickiewicz wobec teatru romantycznego”. Pamiętnik Teatralny 8, z. 1/3 (1959): 5–46.
  Google Scholar

Skwarczyńska, Stefania. „Struktura świata poetyckiego w Dziadach Mickiewicza”. Prace Polonistyczne 5 (1947): 81–102.
  Google Scholar

Skwarczyńska, Stefania. „U źródła nowatorskiego tematu Nie–Boskiej komedii”. W: Zygmunt Krasiński: W stulecie śmierci, redakcja Julian Krzyżanowski et al., 7–31. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1960.
  Google Scholar

Skwarczyńska, Stefania. „Zagadnienie dramatu”. Przegląd Filozoficzny, z. 1/2 (1949): 102–126.
  Google Scholar

Sławińska, Irena. „Badania literackie w Ameryce: Rozwój dyskusji metodologicznej”. Kwartalnik Neofilologiczny, nr 3 (1960): 181–201.
  Google Scholar

Sławińska, Irena. Dramat imaginacyjny Wyspiańskiego. Wstęp i opracowanie Wojciech Kaczmarek. Lublin: Wydawnictwo KUL, 2021.
  Google Scholar

Sławińska, Irena. „Dramaty T.S. Eliota”. Dialog, nr 5 (1958): 87–98.
  Google Scholar

Sławińska, Irena. „Filozofia teatru”. Dialog, nr 5 (1961): 119–124.
  Google Scholar

Sławińska, Irena. Filozofia teatru: Wykłady uniwersyteckie. Opracowanie Wojciech Kaczmarek. Lublin: Wydawnictwo KUL, 2014.
  Google Scholar

Sławińska, Irena. „Główne problemy struktury dramatu”. Pamiętnik Teatralny 7, z. 3/4 (1958): 367–379.
  Google Scholar

Sławińska, Irena. „Ku definicji dramatu poetyckiego”. Dialog, nr 11 (1958): 71–87.
  Google Scholar

Sławińska, Irena. „Nowy teatr Wyspiańskiego”. Zeszyty Naukowe KUL 13, nr 2 (1970): 27–32.
  Google Scholar

Sławińska, Irena. „O badaniu wizji teatralnej Wyspiańskiego”. Pamiętnik Literacki 49, z. 2 (1958): 403–424.
  Google Scholar

Sławińska, Irena. O rozmowach w III części „Dziadów”. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL, 1957.
  Google Scholar

Sławińska, Irena. „O strukturze słownej III cz. Dziadów: Zarys problematyki”. Roczniki Humanistyczne 5, z. 1 (1954/1955): 141–156.
  Google Scholar

Sławińska, Irena. Odczytywanie dramatu. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1988.
  Google Scholar

Sławińska, Irena. „Problematyka badań nad językiem dramatu”. Roczniki Humanistyczne 4, z. 1 (1953): 25–60.
  Google Scholar

Sławińska, Irena. „Problematyka dramatu w pracach Stefanii Skwarczyńskiej”. W: Stefania Skwarczyńska: Uczony, nauczyciel, wychowawca, redakcja Marek Bielacki i Jan Trznadlowski, 26–33. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 1992.
  Google Scholar

Sławińska, Irena. Recenzja książki O „Weselu” Wyspiańskiego. Pamiętnik Teatralny 6, z. 3/4 (1957): 649–657.
  Google Scholar

Sławińska, Irena. Recenzja książki Theorie des modernen Dramas. Dialog, nr 3 (1958): 115–118.
  Google Scholar

Sławińska, Irena. Sceniczny gest poety: Zbiór studiów o dramacie. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1960.
  Google Scholar

Sławińska, Irena. „Siedem demonów Claudela”. Dialog, nr 8 (1963): 73–83.
  Google Scholar

Sławińska, Irena. „Spór o mythos w amerykańskiej krytyce literackiej”. Zeszyty Naukowe KUL, nr 4 (1960): 61–70.
  Google Scholar

Sławińska, Irena. „Świat jako spektakl”. Summarium, nr 25 (1976): 3–13.
  Google Scholar

Sławińska, Irena. Teatr Claudela. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, 1971.
  Google Scholar

Sławińska, Irena. Teatr w myśli współczesnej: Ku antropologii teatru. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1990.
  Google Scholar

Sławińska, Irena. „Teoria dramatu na Zachodzie (1945–1960): 1”. Pamiętnik Literacki 52, z. 3 (1961): 290–316.
  Google Scholar

Sławińska, Irena. „Teoria dramatu na Zachodzie (1945–1960): 2”. Pamiętnik Literacki 53, z. 1 (1962): 283–309.
  Google Scholar

Sławińska, Irena. Tragedia w epoce Młodej Polski: Z zagadnień struktury dramatu. Toruń: Towarzystwo Naukowe, 1948.
  Google Scholar

Sławińska, Irena. Współczesna refleksja o teatrze: Ku antropologii teatru. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1979.
  Google Scholar

Sławińska, Irena. „Współczesny dramat poetycki w Anglii”. Sprawozdania z Prac Naukowych Wydziału Nauk Społecznych PAN, z. 7 (1958): 58–61.
  Google Scholar

Sławińska, Irena, i Maria Barbara Stykowa, red. Wśród mitów teatralnych Młodej Polski. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1983.
  Google Scholar

Sławińska, Irena, et al., red. Dramat i teatr sakralny. Lublin: Redakcja Wydawnictw Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 1988.
  Google Scholar

Sławińska, Irena, i Stefan Kruk, red. Myśl teatralna Młodej Polski: Antologia. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, 1966.
  Google Scholar

Stefanowska, Zofia. Recenzja Roczników Humanistycznych 5 (1954/1955). Pamiętnik Literacki 49, z. 1 (1958): 269–282.
  Google Scholar

Strzelecki, Ryszard. „Antropologia współczesnego teatru”. Ethos, nr 77/78 (2007): 147–157.
  Google Scholar

Wyka, Kazimierz. Modernizm polski. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1968.
  Google Scholar

Zgorzelski, Czesław. „Manfred Kridl (1882–1957): «Odwaga poszukiwań nowych dróg»”. W: Mistrzowie i ich dzieła, 57–70. Kraków: Społeczny Instytut Wydawniczy Znak, 1983.
  Google Scholar

Pobierz


Opublikowane
2023-09-01

Cited By / Share

Kaczmarek, W. (2023) „Od analizy dramatu do filozofii teatru: O pracach teatrologicznych Ireny Sławińskiej”, Pamiętnik Teatralny, 72(3), s. 99–123. doi: 10.36744/pt.1392.

Autorzy

Wojciech Kaczmarek 
wojciech.kaczmarek@kul.pl
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II Polska
https://orcid.org/0000-0001-5176-8755

Wojciech Kaczmarek - prof. dr hab., kierownik Katedry Dramatu i Teatru Wydziału Nauk Humanistycznych Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. W swoich badaniach skupia się na różnych przejawach dramatu i teatru religijnego w Polsce i w Europie w XIX i XX wieku.



Statystyki

Abstract views: 195
PDF downloads: 123


Licencja

Prawa autorskie (c) 2023 Wojciech Kaczmarek

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.

Autor/ka udziela niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w "Pamiętniku Teatralnym", zachowuje nieograniczone prawa autorskie, ale zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Zgłaszając artykuł do publikacji, autor/ka wyraża zgodę na jego udostępnianie na licencji CC BY 4.0.

Od zeszytu 1/2018 do zeszytu 3/2022 artykuły publikowane były na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy/ki udzielali niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w "Pamiętniku Teatralnym", zachowywali nieograniczone prawa autorskie, ale zobowiązywali się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.