Dramat imaginacyjny Wyspiańskiego: O niedrukowanej pracy Ireny Sławińskiej
Wojciech Kaczmarek
wojciech.kaczmarek@kul.plKatolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II (Polska)
https://orcid.org/0000-0001-5176-8755
Abstrakt
Artykuł prezentuje nieopublikowany tekst Ireny Sławińskiej Dramat imaginacyjny Stanisława Wyspiańskiego, pochodzący prawdopodobnie z roku 1938. Przywołane zostały możliwe źródła inspiracji oraz najważniejsze kroki badawcze, jakie wykonała Sławińska, rekonstruując imaginacyjną poetykę dramatów Wyspiańskiego (Protesilas i Laodamia, Legion, Wesele, Noc listopadowa, Wyzwolenie, Akropolis, Sędziowie). Jej analiza objęła
koncepcję przestrzeni, konstrukcję postaci, dialogi, funkcję chórów i didaskaliów, by pokazać, że cechą konstytutywną poetyki imaginacyjnej Wyspiańskiego jest zasada zacierania granicy między światem wizyjnym i realnym poprzez ich strukturalne powiązanie, przy jednoczesnym podkreślaniu ich zasadniczej odrębności. Sławińska przesunęła też moment ukształtowania się wizji nowego teatru Wyspiańskiego na rok 1895. W artykule zasygnalizowano, które wątki jej niepublikowanego tekstu mogą stanowić dziś inspirację dla dalszych badań nad twórczością Wyspiańskiego.
Słowa kluczowe:
Stanisław Wyspiański, dramat poetycki, wizja teatralna w dramacie, Irena SławińskaBibliografia
Balk, Henryk. Z badań nad wyobraźnią artystyczną Stanisława Wyspiańskiego. Lwów: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1927.
Google Scholar
Barbasz, Wilhelm. Wyspiański na tle romantyzmu. Lwów: Przegląd Humanistyczny, 1932.
Google Scholar
Brumer, Wiktor. Teatr Wyspiańskiego. Warszawa: F. Hoesick, 1933.
Google Scholar
Bukowska-Schielmann, Miłosława. „ja w śnie narodu przeklętym, uśpiony”: Stanisława Wyspiańskiego dramaty-sny, Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, 1994.
Google Scholar
Kolbuszewski, Stanisław. Stanisław Wyspiański a romantyzm polski. Poznań: Fiszer i Majewski, 1928.
Google Scholar
Kołaczkowski, Stefan. Stanisław Wyspiański: Rzecz o tragediach i tragizmie. Poznań: Fiszer i Majewski, 1922.
Google Scholar
Łempicka, Aniela. Wyspiański: Pisarz dramatyczny: Idee i formy. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1973.
Google Scholar
Makowiecki, Tadeusz. Poeta – Malarz: Studium o Stanisławie Wyspiańskim. Warszawa: Towarzystwo Literackie im. Adama Mickiewicza, 1935.
Google Scholar
Marković, Zdenka. Pojęcie dramatu u Wyspiańskiego. Tłumaczenie Stanisław Kolbuszewski. Poznań: Księgarnia św. Wojciecha, 1924.
Google Scholar
Miodońska-Brookes, Ewa. „Imaginacja, fantazja, wyobraźnia, inteligencja (w kręgu myśli Wyspiańskiego)”. W: Stanisław Wyspiański: W labiryncie świata, myśli i sztuki, redakcja Anna Czabanowska-Wróbel, 15–24. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2009.
Google Scholar
Miodońska-Brookes, Ewa. „Mam ten dar bowiem: patrzę inaczej”: Szkice o twórczości Stanisława Wyspiańskiego. Kraków: Universitas, 1997.
Google Scholar
Miodońska-Brookes, Ewa. Studia o kompozycji dramatów Stanisława Wyspiańskiego. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1972.
Google Scholar
Miodońska-Brookes, Ewa. Wawel – „Akropolis”: Studium o dramacie Stanisława Wyspiańskiego. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1980.
Google Scholar
Ostrowski, Wincenty Jan. Wyobraźnia ejdetyczna Stanisława Wyspiańskiego. Poznań: Poznańskie Towarzystwo Filozoficzne, 1934.
Google Scholar
Prussak, Maria. Wyspiański w labiryncie teatru. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Badań Literackich PAN, 2005.
Google Scholar
Raszewski, Zbigniew. „Paradoks Wyspiańskiego”. Pamiętnik Teatralny 6, z. 3–4 (1957): 343–460.
DOI: https://doi.org/10.36744/pt.1522
Google Scholar
Sinko, Tadeusz. Antyk Wyspiańskiego. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Bibljoteka Polska”, 1922.
Google Scholar
Sławińska, Irena. „Nowy teatr Wyspiańskiego”. Zeszyty Naukowe KUL 13, nr 2 ( 1970): 27–32.
Google Scholar
Sławińska, Irena. „O badaniu wizji teatralnej Wyspiańskiego”. Pamiętnik Literacki 7, z. 3 (1958): 403–423.
Google Scholar
Sławińska, Irena. Sceniczny gest poety: Zbiór studiów o dramacie. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1960.
Google Scholar
Sławińska, Irena. Tragedia w epoce Młodej Polski: Z zagadnień struktury dramatu. Toruń: Towarzystwo Naukowe, 1948.
Google Scholar
Autorzy
Wojciech Kaczmarekwojciech.kaczmarek@kul.pl
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II Polska
https://orcid.org/0000-0001-5176-8755
Prof. dr hab., kierownik Katedry Dramatu i Teatru Wydziału Nauk Humanistycznych Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. Główne obszary badań: różne przejawy dramatu i teatru religijnego w Polsce i w Europie w XIX i XX wieku. Autor m.in.: Złamane pieczęcie Księgi. Inspiracje biblijne w dramaturgii Młodej Polski (Lublin: 1999, RW KUL).
Statystyki
Abstract views: 429PDF downloads: 576
Licencja
Prawa autorskie (c) 2021 Wojciech Kaczmarek
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Autor/ka udziela niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w "Pamiętniku Teatralnym", zachowuje nieograniczone prawa autorskie, ale zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Zgłaszając artykuł do publikacji, autor/ka wyraża zgodę na jego udostępnianie na licencji CC BY 4.0.
Od zeszytu 1/2018 do zeszytu 3/2022 artykuły publikowane były na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy/ki udzielali niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w "Pamiętniku Teatralnym", zachowywali nieograniczone prawa autorskie, ale zobowiązywali się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.
