From Drama Analysis to Theater Philosophy: The Theater Scholarship of Irena Sławińska
Wojciech Kaczmarek
wojciech.kaczmarek@kul.plThe John Paul II Catholic University of Lublin (Poland)
https://orcid.org/0000-0001-5176-8755
Abstract
This article presents the theater scholarship of Irena Sławińska (1913–2004), an eminent humanist affiliated with the Catholic University of Lublin for more than five decades, co-founder of Polish drama and theater studies. The author discusses Sławińska’s research on the language of drama, poetic and religious drama, as well as her methodological proposals for drama and theater analysis, anthropology, and philosophy. The article also describes the scholar’s role in developing relations between Polish and Western theatre studies, especially with regard to Anglo- and Francophone research, and highlights her original contribution to the analysis of anthropological foundations of the idea of theater that refers to classical philosophy and Christianity.
Keywords:
poetic drama, religious drama, theater anthropology, theater philosophyReferences
Allévy-Viala, Marie-Antoinette. Inscenizacja romantyczna we Francji. Tłumaczenie Wojciech Natanson. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1958.
Google Scholar
Brandstaetter, Roman. „Szpada i kij: Głos o dramacie poetyckim”. Teatr, nr 7 (1956): 4–6.
Google Scholar
Braun, Kazimierz. Druga reforma teatru? Szkice. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1979.
Google Scholar
Degler, Janusz, red. Problemy teorii dramatu i teatru. T. 1–2. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 2003.
Google Scholar
Degler, Janusz, red. Wprowadzenie do nauki o teatrze. T. 1–3. Wrocław: Wydawnictwa Uniwersytetu Wrocławskiego, 1976–1978.
Google Scholar
Eustachiewicz, Lesław. „Teoria i praktyka teatralna Młodej Polski”. Dialog, nr 7 (1966): 97–101.
Google Scholar
Fischer-Lichte, Erika. Performatywność: Wprowadzenie. Tłumaczenie Mateusz Borowski i Małgorzata Sugiera. Kraków: Księgarnia Akademicka, 2018.
Google Scholar
Ingarden, Roman. O dziele literackim: Badania z pogranicza ontologii, teorii języka i filozofii literatury. Tłumaczenie Maria Turowicz. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1960.
Google Scholar
Kaczmarek, Wojciech. Człowiek w teatrze świata: Cztery inspiracje Ireny Sławińskiej; Wyspiański – Norwid – Mickiewicz – Claudel. Lublin: Wydawnictwo KUL, 2021.
Google Scholar
Kaczmarek, Wojciech. „Dramat imaginacyjny Wyspiańskiego: O niedrukowanej pracy Ireny Sławińskiej”. Pamiętnik Teatralny 70, z. 1 (2021): 113–129. https://doi.org/10.36744/pt.703.
DOI: https://doi.org/10.36744/pt.703
Google Scholar
Kaczmarek, Wojciech, oprac. „Listy Romana Ingardena do Ireny Sławińskiej”. Teksty Drugie, nr 1/2 (2005): 303–312.
Google Scholar
Leszek Kolankiewicz. „Czym jest antropologia teatru?”. Przegląd Humanistyczny, nr 8 (1979): 170–174.
Google Scholar
Kuchtówna, Lidia, i Jan Ciechowicz, red. W kręgu teatru monumentalnego. Warszawa: Instytut Sztuki PAN, 2000.
Google Scholar
Łempicka, Aniela. Wyspiański, pisarz dramatyczny: Idee i formy. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1973.
Google Scholar
Markiewicz, Henryk. „Dramat a teatr w polskich dyskusjach teoretycznych”. Dialog, nr 2 (1982): 110–120.
Google Scholar
Mayenowa, Maria Renata. Poetyka opisowa: Opis utworu literackiego. Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych, 1949.
Google Scholar
Miodońska-Brookes, Ewa. Studia o kompozycji dramatów Wyspiańskiego. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1972.
Google Scholar
Paluchowski, Andrzej, i Wojciech Kaczmarek, oprac. Bibliografia prac Ireny Sławińskiej (1933–2002). W: Świat jako spektakl: Irenie Sławińskiej na dziewięćdziesiąte urodziny, redakcja Wojciech Kaczmarek, 307–353. Lublin: Wydawnictwo KUL, 2003.
Google Scholar
Pavis, Patrice. Dictionnaire du théâtre. Paris: Messidor, 1987.
Google Scholar
Puzyna, Konstanty. „Szkoła dramaturgów: Szansa poezji”. Dialog, nr 7 (1956): 97–106.
Google Scholar
Raszewski, Zbigniew. „O teatralnym kształcie Balladyny”. Pamiętnik Teatralny 8, z. 1/3 (1959): 153–186.
Google Scholar
Raszewski, Zbigniew. „Słowacki i Mickiewicz wobec teatru romantycznego”. Pamiętnik Teatralny 8, z. 1/3 (1959): 5–46.
Google Scholar
Skwarczyńska, Stefania. „Struktura świata poetyckiego w Dziadach Mickiewicza”. Prace Polonistyczne 5 (1947): 81–102.
Google Scholar
Skwarczyńska, Stefania. „U źródła nowatorskiego tematu Nie–Boskiej komedii”. W: Zygmunt Krasiński: W stulecie śmierci, redakcja Julian Krzyżanowski et al., 7–31. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1960.
Google Scholar
Skwarczyńska, Stefania. „Zagadnienie dramatu”. Przegląd Filozoficzny, z. 1/2 (1949): 102–126.
Google Scholar
Sławińska, Irena. „Badania literackie w Ameryce: Rozwój dyskusji metodologicznej”. Kwartalnik Neofilologiczny, nr 3 (1960): 181–201.
Google Scholar
Sławińska, Irena. Dramat imaginacyjny Wyspiańskiego. Wstęp i opracowanie Wojciech Kaczmarek. Lublin: Wydawnictwo KUL, 2021.
Google Scholar
Sławińska, Irena. „Dramaty T.S. Eliota”. Dialog, nr 5 (1958): 87–98.
Google Scholar
Sławińska, Irena. „Filozofia teatru”. Dialog, nr 5 (1961): 119–124.
Google Scholar
Sławińska, Irena. Filozofia teatru: Wykłady uniwersyteckie. Opracowanie Wojciech Kaczmarek. Lublin: Wydawnictwo KUL, 2014.
Google Scholar
Sławińska, Irena. „Główne problemy struktury dramatu”. Pamiętnik Teatralny 7, z. 3/4 (1958): 367–379.
Google Scholar
Sławińska, Irena. „Ku definicji dramatu poetyckiego”. Dialog, nr 11 (1958): 71–87.
Google Scholar
Sławińska, Irena. „Nowy teatr Wyspiańskiego”. Zeszyty Naukowe KUL 13, nr 2 (1970): 27–32.
Google Scholar
Sławińska, Irena. „O badaniu wizji teatralnej Wyspiańskiego”. Pamiętnik Literacki 49, z. 2 (1958): 403–424.
Google Scholar
Sławińska, Irena. O rozmowach w III części „Dziadów”. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL, 1957.
Google Scholar
Sławińska, Irena. „O strukturze słownej III cz. Dziadów: Zarys problematyki”. Roczniki Humanistyczne 5, z. 1 (1954/1955): 141–156.
Google Scholar
Sławińska, Irena. Odczytywanie dramatu. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1988.
Google Scholar
Sławińska, Irena. „Problematyka badań nad językiem dramatu”. Roczniki Humanistyczne 4, z. 1 (1953): 25–60.
Google Scholar
Sławińska, Irena. „Problematyka dramatu w pracach Stefanii Skwarczyńskiej”. W: Stefania Skwarczyńska: Uczony, nauczyciel, wychowawca, redakcja Marek Bielacki i Jan Trznadlowski, 26–33. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 1992.
Google Scholar
Sławińska, Irena. Recenzja książki O „Weselu” Wyspiańskiego. Pamiętnik Teatralny 6, z. 3/4 (1957): 649–657.
Google Scholar
Sławińska, Irena. Recenzja książki Theorie des modernen Dramas. Dialog, nr 3 (1958): 115–118.
Google Scholar
Sławińska, Irena. Sceniczny gest poety: Zbiór studiów o dramacie. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1960.
Google Scholar
Sławińska, Irena. „Siedem demonów Claudela”. Dialog, nr 8 (1963): 73–83.
Google Scholar
Sławińska, Irena. „Spór o mythos w amerykańskiej krytyce literackiej”. Zeszyty Naukowe KUL, nr 4 (1960): 61–70.
Google Scholar
Sławińska, Irena. „Świat jako spektakl”. Summarium, nr 25 (1976): 3–13.
Google Scholar
Sławińska, Irena. Teatr Claudela. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, 1971.
Google Scholar
Sławińska, Irena. Teatr w myśli współczesnej: Ku antropologii teatru. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1990.
Google Scholar
Sławińska, Irena. „Teoria dramatu na Zachodzie (1945–1960): 1”. Pamiętnik Literacki 52, z. 3 (1961): 290–316.
Google Scholar
Sławińska, Irena. „Teoria dramatu na Zachodzie (1945–1960): 2”. Pamiętnik Literacki 53, z. 1 (1962): 283–309.
Google Scholar
Sławińska, Irena. Tragedia w epoce Młodej Polski: Z zagadnień struktury dramatu. Toruń: Towarzystwo Naukowe, 1948.
Google Scholar
Sławińska, Irena. Współczesna refleksja o teatrze: Ku antropologii teatru. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1979.
Google Scholar
Sławińska, Irena. „Współczesny dramat poetycki w Anglii”. Sprawozdania z Prac Naukowych Wydziału Nauk Społecznych PAN, z. 7 (1958): 58–61.
Google Scholar
Sławińska, Irena, i Maria Barbara Stykowa, red. Wśród mitów teatralnych Młodej Polski. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1983.
Google Scholar
Sławińska, Irena, et al., red. Dramat i teatr sakralny. Lublin: Redakcja Wydawnictw Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 1988.
Google Scholar
Sławińska, Irena, i Stefan Kruk, red. Myśl teatralna Młodej Polski: Antologia. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, 1966.
Google Scholar
Stefanowska, Zofia. Recenzja Roczników Humanistycznych 5 (1954/1955). Pamiętnik Literacki 49, z. 1 (1958): 269–282.
Google Scholar
Strzelecki, Ryszard. „Antropologia współczesnego teatru”. Ethos, nr 77/78 (2007): 147–157.
Google Scholar
Wyka, Kazimierz. Modernizm polski. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1968.
Google Scholar
Zgorzelski, Czesław. „Manfred Kridl (1882–1957): «Odwaga poszukiwań nowych dróg»”. W: Mistrzowie i ich dzieła, 57–70. Kraków: Społeczny Instytut Wydawniczy Znak, 1983.
Google Scholar
Authors
Wojciech Kaczmarekwojciech.kaczmarek@kul.pl
The John Paul II Catholic University of Lublin Poland
https://orcid.org/0000-0001-5176-8755
Wojciech Kaczmarek - Professor, PhD, Head of the Department of Drama and Theater at the Faculty of Humanities of The John Paul II Catholic University of Lublin. His research focuses on various manifestations of drama and religious theater in Poland and Europe in the 19th and 20th centuries.
Statistics
Abstract views: 233PDF downloads: 139
License
Copyright (c) 2023 Wojciech Kaczmarek

This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
The author grants a royalty-free nonexclusive license (CC BY 4.0) to use the article in Pamiętnik Teatralny, retains full copyright, and agrees to identify the work as first having been published in Pamiętnik Teatralny should it be published or used again (download licence agreement). By submitting an article the author agrees to make it available under CC BY 4.0 license.
From issue 1/2018 to 3/2022 all articles were published under a Creative Commons license CC BY-NC-ND 4.0. During this period the authors granted a royalty-free nonexclusive license (CC BY-ND 4.0) to use their article in Pamiętnik Teatralny, retained full copyright, and agreed to identify the work as first having been published in our journal should it be published or used again.
Most read articles by the same author(s)
- Wojciech Kaczmarek, Wyspiański’s Drama of Imagination: An Unpublished Work by Irena Sławińska , Pamiętnik Teatralny: Vol. 70 No. 1 (2021)