Sen nocy letniej Zapalonych.org w Zakładzie Karnym w Opolu Lubelskim

Łukasz Pruchniak

Abstrakt

Kapitan Łukasz Pruchniak, wychowawca z Zakładu Karnego w Opolu Lubelskim opowiada o pracy osadzonych, funkcjonariuszy i artystów z Lublina nad inscenizacją Snu nocy letniej Shakespeare’a w ramach projektu Zapaleni.org., którego był koordynatorem. Przywołuje doświadczenia związane z prezentacją spektaklu w różnych miastach Polski w latach 2012–2013. Próby i warsztaty teatralne stwarzają możliwość budowania relacji międzyludzkich, a aspekt artystyczny, choć istotny, pozostaje drugorzędny. Autor omawia trudności, wynikające zarówno z postawy osadzonych, jak i związane ze stereotypowym antagonizmem między środowiskiem artystów i funkcjonariuszy. Uważa, że odsuwanie pracowników więzień od projektów artystycznych rodzi niebezpieczeństwa. Działalność teatralna w zakładach karnych i aresztach śledczych powinna utwierdzać skazanych w przekonaniu, że kadra penitencjarna nie pełni roli oprawcy. Funkcjonariusze mają być sprzymierzeńcami więźniów w ich pracy nad sobą, zmierzającej do odnalezienia właściwej drogi w życiu. Projekty artystyczne realizowane w więzieniach są także skutecznym sposobem na przełamanie, obecnego w polskim społeczeństwie, stereotypowego myślenia o więźniach i funkcjonariuszach. Praca nad Snem nocy letniej stanowi przykład wielowymiarowego, pozytywnego współdziałania i dowodzi, że wspólnota więźniów, funkcjonariuszy i artystów nie jest utopią, ale może się wydarzyć. Tekst kończy wnikliwa refleksja na temat resocjalizacji, której ważnym narzędziem jest więzienny teatr. Przy czym Pruchniak podkreśla, że jest to właściwie socjalizacja, bo większość osadzonych dotąd nie była zsocjalizowana.