Paradoks o konwencji: «Refleksje krytyczne» Jean-Baptiste’a Dubosa
Piotr Olkusz
piotr.olkusz@uni.lodz.plUniwersytet Łódzki (Polska)
https://orcid.org/0000-0002-7618-7014
Abstrakt
W 1719 roku Jean-Baptiste Dubos opublikował olbrzymią rozprawę o sztuce Réflexions critiques sur la poésie et sur la peinture, w której zaproponował nowy rodzaj refleksji o tym, co artystyczne. Choć czerpał z teorii starożytników, to na szeroką skalę wprowadził do swojego dzieła nowoczesną, zwiastującą sensualizm perspektywę osobistego odbioru i indywidualnego zachwytu. Polskim teatrologom Dubos znany jest niemal wyłącznie dzięki artykułowi Zbigniewa Raszewskiego Partytura teatralna, przez co sprowadza się jego idee głównie do rozważań o możliwości stworzenia zapisu gry scenicznej. Tymczasem osiemnastowieczny teoretyk fascynował się istnieniem takiej partytury o tyle, o ile widział w niej narzędzie do wskazania aktorowi kierunku poszukiwań, której celem nie była utopijna wierność autorskiemu zamierzeniu, ale szansa na analizę wolności własnej i poszukiwania prawdy sztuki. Artykuł omawia główne strategie narracyjne zastosowane przez Jean-Baptiste’a Dubosa w traktacie, prezentuje główny obszar teatralnych zainteresowań autora i jego wyobrażenie o zastosowaniu maski w teatrze antycznym i w komedii dell’arte. Szkicuje związki koncepcji księdza Dubosa z osiemnastowieczną teorią i praktyką paryskiego teatru.
Słowa kluczowe:
teatr francuski, teatr XVIII wieku, dramat XVIII wieku, poetyka dramatu, Jean-Baptiste Dubos, Jean-Baptiste Du Bos, Comédie-ItalienneBibliografia
Du Bos, J. B. (1719). Réflexions critiques sur la poésie et sur la peinture (Vol. 1-3). Amsterdam: George Conrad Walther. [Reprint. 1993. Genève: Éditions Slatkine].
Google Scholar
Di Bella, S. (2009). L’expérience théâtrale dans l'oeuvre théorique de Luigi Riccoboni: Contribution à l'histoire du théâtre au XVIIIe siècle. Paris: Honoré Champion.
Google Scholar
Dumouchel, D.,& Dauvois D. (eds.). (2015). Vers l’Esthétique: Penser avec les «Réflexions critiques sur la poésie et sur la peinture» (1719) de Jean-Baptiste Du Bos. Paris: Hermann.
Google Scholar
Fumaroli, M. (2006). L’art du théâtre à Paris. In M. Fumaroli, Exercices de lecture: De Rabelais à Paul Valéry. Paris: Gallimard.
Google Scholar
O’Neal, J. C. (1999). Esthétique et épistémologie sensualiste. Dix-Huitième Siècle, 31, 77-91. https://www.persee.fr/doc/dhs_0070-6760_1999_num_31_1_2283
DOI: https://doi.org/10.3406/dhs.1999.2283
Google Scholar
Riccoboni, A. F. (2005). Sztuka teatru (M. Dębowski, tłum., oprac.). Gdańsk: słowo/obraz terytoria.
Google Scholar
Sainte-Albine, P. R. de. (2001). Le Comédien. In S. Chaouche (ed.), Sept Traités sur le jeu du comédien et autres textes: De l’action oratoire à l’art dramatique, 1657-1750. Paris: Honoré Champion.
Google Scholar
Autorzy
Piotr Olkuszpiotr.olkusz@uni.lodz.pl
Uniwersytet Łódzki Polska
https://orcid.org/0000-0002-7618-7014
Statystyki
Abstract views: 462PDF downloads: 295
Licencja
Prawa autorskie (c) 2020 Piotr Olkusz
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Autor/ka udziela niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w "Pamiętniku Teatralnym", zachowuje nieograniczone prawa autorskie, ale zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Zgłaszając artykuł do publikacji, autor/ka wyraża zgodę na jego udostępnianie na licencji CC BY 4.0.
Od zeszytu 1/2018 do zeszytu 3/2022 artykuły publikowane były na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy/ki udzielali niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w "Pamiętniku Teatralnym", zachowywali nieograniczone prawa autorskie, ale zobowiązywali się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.
Inne teksty tego samego autora
- Piotr Olkusz, Od zespołu do przedsiębiorstwa teatralnego: Oficjalne sceny Paryża XVIII wieku – rozwój i kontrola , Pamiętnik Teatralny: Tom 67 Nr 1/2 (2018)
- Piotr Olkusz, «Pocieszne wykwintnisie» Molière’a: Farsa na kobiety? , Pamiętnik Teatralny: Tom 72 Nr 1 (2023): Molière: Powroty (z blokiem tematycznym według koncepcji Patryka Kenckiego)
- Piotr Olkusz, Théâtres de société we Francji: salonowy eksperyment i laboratorium nowych reguł , Pamiętnik Teatralny: Tom 67 Nr 4 (2018)
- Piotr Olkusz, Archipelag Marivaux: «Wyspa niewolników» – «Wyspa Rozumu» – «Kolonia» , Pamiętnik Teatralny: Tom 66 Nr 3 (2017)
