Jakiego «Sokratesa» nie wystawili Lenartowiczowi aktorzy warszawscy w 1884 roku?
Marek Dybizbański
andante186@gmail.comUniwersytet Opolski, Polska (Polska)
https://orcid.org/0000-0003-4629-6890
Abstrakt
„Poemat dramatyczny” Teofila Lenartowicza Sędziowie ateńscy (1895), wydany dopiero po śmierci autora, nie tylko powstawał przez kilka lat, lecz także był prawdopodobnie kilka razy pisany od nowa pod różnymi tytułami (m.in. Sokrates). Z niektórych jego wersji zachowały się drukowane fragmenty, inne pozostały w rękopisach. Jedną z redakcji wcześniejszych, nietożsamą z tekstem wydanym na podstawie ostatniego autografu, była wersja przygotowana dla teatru w 1884 roku. Powody rezygnacji z wystawienia nie są dokładnie znane. Egzemplarz odebrany z teatru zachował się w stanie mocno niekompletnym (obejmuje tylko jeden z pięciu aktów), ale tekst dramatu w nim zapisany pokrywa się z innym odpisem, na którego podstawie w artykule podjęto próbę rekonstrukcji projektowanego przez autora przedstawienia. Zwrócono uwagę na projekty scenograficzne, chwyty metateatralne, niestabilny porządek aktów oraz relację słowa i gestu. Podkreślono też całkowitą odmienność zarówno teatralnego projektu, jak i dramatycznego tekstu od wersji znanej z pośmiertnego wydania.
Słowa kluczowe:
Teofil Lenartowicz, «Sokrates», dramat polski 1800–1900, teatr polski 1800–1900, rękopisBibliografia
Bartnikowska-Biernat, Magdalena. Teka florencka Lenartowicza: Wokół twórczości literackiej i rzeźbiarskiej. Kraków: Księgarnia Akademicka, 2020.
DOI: https://doi.org/10.12797/9788381383127
Google Scholar
Beys, Kostas E. „Prawny, polityczny, filozoficzny i religijny wymiar procesu i stracenia Sokratesa”. Tłumaczenie Ewa Różalska, uzupełnienie Marian Wesoły. Peitho / Examina Antiqua 1, nr 1 (2010): 45–54. https://pressto.amu.edu.pl/index.php/peitho/article/view/7821/12588.
Google Scholar
Biegeleisen, Henryk. Lirnik mazowiecki: Jego życie i dzieła w świetle nieznanej korespondencyi poety. Warszawa: Nakład Gebethnera i Wolffa, 1913.
Google Scholar
Bojko, Monika. „Antyk jako obraz współczesności w pismach Teofila Lenartowicza”. In Antyk romantyków – model europejski i wariant polski: Rekonesans, redakcja Maria Kalinowska i Bogna Paprocka-Podlasiak, 547–556. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Grado, 2003.
Google Scholar
Dybizbański, Marek, i Włodzimierz Szturc. Mitoznawstwo porównawcze. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2006.
Google Scholar
Graves, Robert. Mity greckie. Tłumaczenie Henryk Krzeczkowski, wstęp Aleksander Krawczuk. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1967.
Google Scholar
Kelessidou, Anna. „Oskarżyciele Sokratesa”. Peitho / Examina Antiqua 2, nr 1 (2011): 159–168. https://pressto.amu.edu.pl/index.php/peitho/article/view/7843.
Google Scholar
Kraszewski, Ignacy Józef, i Teofil Lenartowicz. Korespondencja. Opracowanie Wincenty Danek. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1963.
Google Scholar
Królikiewicz, Grażyna. „Symbol i mit w dziele Creuzera”. In Inspiracje Grecji antycznej w dramacie doby romantyzmu: Rekonesans, redakcja Maria Kalinowska, 33–47. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2001.
Google Scholar
Lenartowicz, Teofil, i Julia Jabłonowska. Korespondencja. Opracowanie Józef Fert. Lublin: Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2003.
Google Scholar
Lenartowicz, Teofil. „Sędziowie ateńscy: Poemat dramatyczny”. In Poezye, t. 2 (Lwów: Księgarnia Gubrynowicza i Schmidta, 1895).
Google Scholar
Lenartowicz, Teofil. Sędziowie ateńscy (Lwów: Księgarnia Gubrynowicza i Schmidta, 1895).
Google Scholar
Raszewski, Zbigniew. „Zasada NiG”. In Trudny rebus: Studia i szkice z historii teatru, 103–108. Wrocław: Wiedza o kulturze, 1990.
Google Scholar
Ratajczak, Dobrochna. „Projekt scenicznego ukształtowania słowa w komedii czasów stanisławowskich”. In Kultura żywego słowa w dawnej Polsce, redakcja Hanna Dziechcińska, 218–243. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1989.
Google Scholar
Sinko, Tadeusz. Hellada i Roma w Polsce: Przegląd utworów na tematy klasyczne w literaturze polskiej ostatniego stulecia. Lwów: Państwowe Wydawnictwo Książek Szkolnych, 1933.
Google Scholar
Szturc, Wodzimierz. Ironia romantyczna: Pojęcie, granice i poetyka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1992.
Google Scholar
Śmiechowicz, Olga. Arystofanes. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Sub Lupa, 2015.
Google Scholar
Wróbel-Best, Jolanta. „Motyw tańca w wierszu Migocą złote pomarańcze Tadeusza Micińskiego”. In Poezja Tadeusza Micińskiego: Interpretacje, redakcja Anna Czabanowska-Wróbel, Paweł Próchniak i Marian Stala, 371–391. Kraków: Księgarnia Akademicka, 2004.
Google Scholar
Autorzy
Marek Dybizbańskiandante186@gmail.com
Uniwersytet Opolski, Polska Polska
https://orcid.org/0000-0003-4629-6890
Marek Dybizbański - dr hab., profesor w Instytucie Nauk o Literaturze Uniwersytetu Opolskiego. Zajmuje się literaturą romantyzmu oraz dramatem i teatrem tej epoki, genetyką tekstów drmatycznych, krytyką teatralną XIX wieku, kulturą popularną XIX wieku. Autor monografii Romantyczna futurologia (2005), Tragedia polska drugiej połowy XIX wieku - wzorce i odstępstwa (2009), Od epiki romantycznej do teatru science fiction (2016) oraz studiów o literaturze i teatrze XIX i XX wieku publikowanych m.in. w „Pamiętniku Literackim”, „Przestrzeniach Teorii”, „Pracach Literackich”, „Wieku XIX”, „Studiach z Kultury Popularnej”, a także w tomach zbiorowych i specjalistycznych słownikach; współautor książki Mitoznawstwo porównawcze (2006) i opracowania antologii Myśl teatralna doby postyczniowej (2016); współredagował monografie zbiorowe Światy melancholii. W 500-lecie Melancolii Albrechta Dürera (1514-2014) (2016) i Mity założycielskie w literaturze XIX wieku (2018).
Statystyki
Abstract views: 261PDF downloads: 144
Licencja
Prawa autorskie (c) 2022 Marek Dybizbański
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Autor/ka udziela niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w "Pamiętniku Teatralnym", zachowuje nieograniczone prawa autorskie, ale zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Zgłaszając artykuł do publikacji, autor/ka wyraża zgodę na jego udostępnianie na licencji CC BY 4.0.
Od zeszytu 1/2018 do zeszytu 3/2022 artykuły publikowane były na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy/ki udzielali niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w "Pamiętniku Teatralnym", zachowywali nieograniczone prawa autorskie, ale zobowiązywali się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.
Inne teksty tego samego autora
- Marek Dybizbański, Kształt «Zbójców» Schillera na scenach polskich XIX wieku – przekład Jana Nepomucena Kamińskiego , Pamiętnik Teatralny: Tom 69 Nr 4 (2020)
- Marek Dybizbański, Wokół dramaturgicznego debiutu Felicjana Faleńskiego , Pamiętnik Teatralny: Tom 70 Nr 2 (2021)
