Sztuka w epoce kwantowej

Artykuł nierecenzowany, Nadesłano 30.11.2024, Decyzja redakcji 30.07.2025

Anna Maj

anna.maj@us.edu.pl
Unwersytet Śląski (Polska)
https://orcid.org/0000-0003-3958-267X

Derrick de Kerckhove


University of Toronto (Kanada)

Abstrakt

Sztuka kwantowa to rozwijająca się dziedzina, w której artyści próbują wyrażać i badać koncepcje fizyki kwantowej za pomocą różnych mediów. Jest to prawdziwe wyzwanie dla artystów, z których wielu nie jest fizykami kwantowymi. W ogólnych kategoriach funkcje kwantowe w sztuce i nauce można uznać za narzędzia poznawcze, które przedstawiają nowe modele umysłowe mające na celu przezwyciężenie ograniczeń poznawczych i przyspieszenie adaptacji. Artysta lub naukowiec – albo po prostu Ty sam decydujący o swojej przyszłości – wszyscy znajdują się w procesie myślowym.

Myślenie polega na tworzeniu modeli w umyśle. Artysta tworzy modele w swoim umyśle tego, co chce wyrazić, niezależnie od tego, czy jest to obiekt, uczucie, szczęście, strach, sens życia, sekwencja czy opowieść. Artysta to kreatywny umysł w pracy. Artyści i naukowcy stają się zatem wolnymi myślicielami, którzy dzięki krytycznej aktywacji przeciwnych czynników, wywołanej z jednej strony nieokreśloną naturą funkcji kwantowych, a z drugiej strony wyobraźnią, budzą ciekawość, katalizują empatię społeczną i promują nowe idee w nauce lub sztuce, które kwestionują konwencjonalną domenę poznawczą.

Instytucje finansujące

Projekt „Cyfrowy umysł i konektywna inteligencja: czego możemy się dowiedzieć dzięki eksperymentom z zakresu sztuki nowych mediów”. Projekt we współpracy z prof. Derrickiem de Kerckhovem (University of Toronto, Kanada) został sfinansowany przez Górnośląsko-Zagłębiowską Metropolię w ramach programu „Metropolitalny Fundusz Wspierania Nauki” w latach 2022–2024.


Słowa kluczowe:

sztuka kwantowa, fizyka kwantowa, percpecja, procesy myślowe

Arnheim, Rudolf. Visual Thinking. Berkeley: University of California Press, 1969.
  Google Scholar

Atmanspacher, Harald, and Wolfgang Frach. “A Structural-Phenomenological Typology of Mind-Matter Correlations.” Journal of Analytical Psychology 2013, 58: 219–44.
DOI: https://doi.org/10.1111/1468-5922.12005   Google Scholar

Ball, Philip. “Is Photosynthesis quantum-ish?”, Physics world, April 2018.
DOI: https://doi.org/10.1088/2058-7058/31/4/39   Google Scholar

Barad, Karen. Meeting the Universe Halfway: Quantum Physics and the Entanglement of Matter and Meaning. Durham NC: Duke University Press, 2007.
DOI: https://doi.org/10.2307/j.ctv12101zq   Google Scholar

_______ “Posthumanist Performativity: Toward an Understanding of How Matter Comes to Matter” 2003.
  Google Scholar

Bohr, Neils. “Quantum and Physical Reality.” Physical Review 1935, 48, s. 696–702.
DOI: https://doi.org/10.1103/PhysRev.48.696   Google Scholar

Chalmers, David. The Conscious Mind: In Search of a Fundamental Theory. New York: Oxford University Press, 1996.
  Google Scholar

d’Espagnat, Bernard. “Quantum Physics and Reality.” Foundations of Physics 2011, 41 (11):, s. 1703–16.
DOI: https://doi.org/10.1007/s10701-011-9582-z   Google Scholar

Deutsch, David. The Fabric of Reality. New York: Penguin Books, 1997.
  Google Scholar

Frentz, Thomas “Creative Metaphors, Synchronicity, and Quantum Physics.” Philosophy and Rhetoric 2011, 44 (2), s. 101–28.
DOI: https://doi.org/10.1353/par.2011.0012   Google Scholar

Goswami, Amit. “Physics within Nondual Consciousness.” Philosophy East & West 2001, 51 (4), s. 535–44.
DOI: https://doi.org/10.1353/pew.2001.0056   Google Scholar

Hamerof, Stuart, and Roger Penrose. “Orchestrated Reduction of Quantum Coherence in Brain Microtubules: A Model for Consciousness.” Mathematics and Computers in Simulation 1996, 40, s. 453–80.
DOI: https://doi.org/10.1016/0378-4754(96)80476-9   Google Scholar

Heisenberg, Werner. “The Representation of Nature in Contemporary Physics.” Daedalus 1958, 87 (3), s. 95–108.
  Google Scholar

Manzelli, Paolo. “Il Cervello Quantistico e i Processi di Memoria”, Scienze Conoscenze, January 2016.
  Google Scholar

______“Cervello, arte e scienza quantistica”, Edscuola, 2013.
  Google Scholar

Radin, Dean. Entangled Minds: Extrasensory Experiences in a Quantum Reality: Extrasensory Experiences in a Quantum Reality. New York: Paraview Pocket Books, 2006.
  Google Scholar

Rosen, Steven. “Quantum Gravity and Phenomenological Philosophy.” Foundations of Physics 2008, 38 (6), s. 556–82.
DOI: https://doi.org/10.1007/s10701-008-9221-5   Google Scholar

Rosenblum, Bruce and Fred Kuttner. “The Observer in the Quantum Experiment.” Foundations of Physics 2002, 32 (8), s. 1273–93.
DOI: https://doi.org/10.1023/A:1019723420678   Google Scholar

Stapp, Henry. “Attention, Intention and Will in Quantum Physics.” Cornell University Library online, 1999, arXiv:quant-ph/9905054.
  Google Scholar

———. “Quantum Theory and the Role of Mind in Nature.” Foundations of Physics 2001, 31 (10), s. 1465–99.
DOI: https://doi.org/10.1023/A:1012682413597   Google Scholar

———. “Quantum Interactive Dualism: An Alternative to Materialism.” Zygon 2006, 41(3), s. 599–615. doi: 10.1111/j.1467-9744.2005.00762.x.
DOI: https://doi.org/10.1111/j.1467-9744.2005.00762.x   Google Scholar

———. “Quantum Interactive Dualism: II: The Libet and Einstein-Podolsky-Rosen Causal Anomalies.” Erkenntnis 2006, 65, s. 117–42. doi: 10.1007/s10670006-9017-y.
DOI: https://doi.org/10.1007/s10670-006-9017-y   Google Scholar

Stone, Lynden. “Metaphors for Abstract Concepts: Visual Art and Quantum Mechanics”, Studio Research 2014, issue July #2.
  Google Scholar

von Neumann, John. Mathematical Foundations of Quantum Mechanics. Translated by Robert T. Beyer. Princeton, New Jersey: Princeton University Press, (1936) 1955.
  Google Scholar

Walker, Evan Harris. The Physics of Consciousness: The Quantum Mind and the Meaning of Life. Cambridge: Perseus, 2000.
  Google Scholar

Wendt, Alexander. Quantum Mind and Social Science: Unifying Physical and Social Ontology, Cambridge University Press, 2015.
DOI: https://doi.org/10.1017/CBO9781316005163   Google Scholar

Wheeler, John Archibald. “The ‘Past’ and the ‘Delayed-Choice’ Double-Slit Experiment.” In Mathematical Foundations of Quantum Theory, edited by A. R. Marlow, 9–48. New York: Academic Press, 1978.
DOI: https://doi.org/10.1016/B978-0-12-473250-6.50006-6   Google Scholar

———. “Law without Law.” In Quantum Theory and Measurement, edited by John Archibald Wheeler and Wojciech Hubert Zurek, 182–213. Princeton, New Jersey: Princeton University Press, 1983.
  Google Scholar

Wigner, Eugene. “Remarks on the Mind-Body Question.” In Quantum Theory and Measurement, edited by John Archibald Wheeler and Wojciech Hubert Zurek, 168–81. Princeton, New Jersey: Princeton University Press, (1961) 1983.
  Google Scholar

Pobierz


Opublikowane
2025-09-10

Cited By / Share

Maj, A. i de Kerckhove, D. (2025) „Sztuka w epoce kwantowej”, Konteksty. Polska Sztuka Ludowa, 349(2), s. 173–183. doi: 10.36744/k.3989.

Autorzy

Anna Maj 
anna.maj@us.edu.pl
Unwersytet Śląski Polska
https://orcid.org/0000-0003-3958-267X

Dr, kulturoznawca, medioznawca, komunikolog; adiunkt w Instytucie Nauk o Kulturze Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Główne zainteresowania badawcze: nowe media, cybersztuka, antropologia mediów, zachowania komunikacyjne, doświadczenie użytkownika, narracje podróżnicze, pamięć cyfrowa. Autorka dwóch monografii: Media w podróży [Katowice 2008, 2010] oraz Przemiany wiedzy w cyberkulturze [Katowice 2021], redaktor naukowy 9 monografii wieloautorskich z zakresu nowych mediów, komunikacji kulturowej i sztuki cyfrowej.


Autorzy

Derrick de Kerckhove 

University of Toronto Kanada

Derrick de Kerckhove socjolog, medioznawca, jeden z najbardziej znaczących badaczy nowych mediów, relacji społeczeństwa, kultury i technologii (STS). Wieloletni dyrektor McLuhan Center for Culture and Technology założonego przez Marshalla McLuhana na University of Toronto. Współpracował z wieloma uniwersytetami i instytucjami kultury. Jest autorem wielu książek i artykułów o tematyce medialnej, tłumaczonych na wiele języków, a także beneficjentem grantów z zakresu rozwoju mediów elektronicznych. Obecnie, z pomocą Small Language Model „Derrick”, rozwija projekt Personal Cognitive Capital.



Statystyki

Abstract views: 12
PDF downloads: 6


Licencja

Prawa autorskie (c) 2025 Anna Maj; Derrick de Kerckhove

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.

Creative Commons Uznanie autorstwa