Komunikacja i koimmunizacja
Wokół „Unicestwiania” Michela Houellebecqa
Jerzy Franczak
jerzy.franczak@uj.edu.plWydział Polonistyki, Uniwersytet Jagielloński (Polska)
https://orcid.org/0000-0001-8789-7241
Abstrakt
Artykuł proponuje rekonstrukcję kluczowych wątków fabularnych Unicestwiania Michela Houellebecqa oraz zawartej w powieści epokowej diagnozy. Podstawowej matrycy interpretacyjnej dostarcza immunologiczny paradygmat nowoczesnej filozofii i socjologii (Roberto Esposito), jego wariant antropologiczny zaproponowany przez Petera Sloterdijka (w szczególności metafora „piany”) oraz reinterpretacja Byung-Chul Hana. Te słowniki teoretyczne pozwalają lepiej uchwycić pisarską refleksję oraz przeformułować ją w kategoriach społecznej komunikacji i koimmunizacji.
Słowa kluczowe:
teoria komunikacji, immunologia, Michel Houellebecq, Peter Sloterdijk, Byung-Chul HanBibliografia
Arasse, Daniel. Gilotyna a portret. Translated by M. L. Kalinowski. In Wymiary śmierci, red. S. Rosiek. Gdańsk: Słowo/Obraz Terytoria, 2002.
Google Scholar
Ariès, Philippe. Człowiek i śmierć. Translated by E. Bąkowska. Warszawa: PIW, 1989.
Google Scholar
Baggesgaard, Mads Anders, Le corps en vue – trois images du corps chez Michel Houellebecq. In Michel Houellebecq sous la loupe, red. M. L. Clément. S. van Wesemael. Amsterdam: Rodopi, 2007.
DOI: https://doi.org/10.1163/9789401205160_020
Google Scholar
Baudrillard, Jean. Przejrzystość zła. Translated by S. Królak. Warszawa: Sic!, 2009.
Google Scholar
Betty, Louis. Without God: Michel Houellebecq and materialist horror. Pennsylvania: The Pennsylvania State University Press, 2016.
DOI: https://doi.org/10.1515/9780271078090
Google Scholar
Bielik-Robson, Agata, Houellebecq, albo skarga seksualnego proletariusza. In Romantyzm, niedokończony projekt. Eseje. Kraków: Universitas, 2008.
Google Scholar
Bielik-Robson, Agata, Inna nowoczesność. Pytania o współczesną formułę duchowości. Kraków: Universitas, 2000.
Google Scholar
Bird, Greg. Containing Community. From Political Economy to Ontology in Agamben, Esposito, and Nancy. Albany: State University of New York Press, 2016.
DOI: https://doi.org/10.1515/9781438461878
Google Scholar
Borch, Christian. Foamy Business: On the Organizational Politics of Atmospheres. In In Medias Res. Peter Sloterdijk’s Spherological Poetics of Being, red. W. Schinkel, L. Noordegraaf-Eelens. Amsterdam: Amsterdam University Press, 2011.
DOI: https://doi.org/10.1017/9789048514502.002
Google Scholar
Boudon, Raymond. Efekt odwrócenia. Niezamierzone skutki działań społecznych. Translated by A. Karpowicz. Warszawa: Oficyna Naukowa, 2008.
Google Scholar
Buchweitz, Nurt. An Officer of Civilization. The Poetics of Michel Houellebecq. Bern: Peter Lang, 2015.
DOI: https://doi.org/10.3726/978-3-0351-0766-1
Google Scholar
Cavell, Stanley. Pursuits of Happiness. The Hollywood Comedy of Remarriage. Cambridge and London: Harvard University Press, 1981.
Google Scholar
Corbin, Alain. Bóle, cierpienia i niedole ciała. In Historia ciała., t. 2, Od Rewolucji do I wojny światowej. Translated by K. Belaid, T. Stróżyński. Gdańsk: Słowo/obraz Terytoria, 2020.
Google Scholar
Cruickshank, Ruth. Placing lost intersectional plots in Houellebecq’s „Anéantir” (2022): Race, climate and scandalous textual necropolitics. „French Cultural Studies” 2023, t. 34.
DOI: https://doi.org/10.1177/09571558221145188
Google Scholar
Elias, Norbert. La solitude des mourants. Translated by S. Muller. Paris: Christian Bourgois, 1998.
Google Scholar
Elias, Norbert. O procesie cywilizacji. Translated by T. Zabłudowski, K. Markiewicz. Warszawa: W.A.B., 2011.
Google Scholar
Esposito, Roberto. Communitas: The Origin and Destiny of Community. Translated by T. C. Campbell. Stanford: Stanford University Press, 2010.
DOI: https://doi.org/10.1515/9781503620520
Google Scholar
Esposito, Roberto. Pojęcia polityczne. Wspólnota, immunizacja, biopolityka. Translated by K. Burzyk i in. Kraków: Universitas, 2015.
Google Scholar
Finkielkraut, Alain, Michel Houellebecq, Peter Sloterdijk, Peter Weibel. La nouvelle conception de l'homme. La construction de l'être humain. „Le Philosophoire” 2004, nr 2 (23).
DOI: https://doi.org/10.3917/phoir.023.0032
Google Scholar
Gracia, Jorge J.E., Jonathan Sanford. The Metaphysics of „The Matrix”. In „The Matrix” and Philosophy. Welcome to the Desert of the Real, red. W. Irwin. Chicago: Open Court, 2002.
Google Scholar
Han, Byung-Chul., Społeczeństwo zmęczenia i inne eseje. Translated by R. Pokrywka. Warszawa: Krytyka Polityczna, 2022.
Google Scholar
Heath, John, and Andrew Potter. Bunt na sprzedaż. Dlaczego kultury nie da się zagłuszyć. Translated by H. Jankowska. Warszawa: Muza SA, 2010.
Google Scholar
Houellebecq, Michel. Interwencje 2. Translated by B. Geppert. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2016.
Google Scholar
Houellebecq, Michel. Kilka miesięcy mojego życia. Translated by B. Geppert Warszawa: W.A.B., 2023
Google Scholar
Houellebecq Michel. Unicestwianie. Translated by B. Geppert. Warszawa: W.A.B., 2022.
Google Scholar
Houellebecq Michel, and Bernard-Henri Lévy. Wrogowie publiczni. Translated by M. J. Mosakowski. Warszawa: Krytyka Polityczna, 2012.
Google Scholar
Jeffery, Ben. Anti-Matter: Michel Houellebecq and Depressive Realism. Winchester: Zero Books, 2011.
Google Scholar
Kłosiński, Michał. Ratunkiem jest tylko poezja. Baudrillard-Teoria-Literatura. Warszawa: IBL, 2015.
Google Scholar
Lefort, Claude. The Political Forms of Modern Society. Bureaucracy, Democracy, Totalitarianism, red. D. thompson. Cambridge: Polity Press, 1986.
Google Scholar
Morrey, Douglas. Michel Houellebecq. Humanity and its Aftermath. Liverpool: Liverpool University Press, 2013.
DOI: https://doi.org/10.5949/liverpool/9781846318610.001.0001
Google Scholar
Mutsaers, Inge. Immunological Discourse in Political Philosophy. Immunisation and its Discontents. London & New York: Routledge, 2016.
DOI: https://doi.org/10.4324/9781315587943
Google Scholar
Napier, A. David. The Age of Immunology. Conceiving a Future in an Alienating World. Chicago: The University of Chicago Press, 2003.
DOI: https://doi.org/10.7208/chicago/9780226568140.001.0001
Google Scholar
Rabosseau, Sandrine. Houellebecq ou le renouveau du roman expérimental. In Michel Houellebecq sous la loupe, red. M. L. Clément. S. van Wesemael. Amsterdam: Rodopi, 2007.
DOI: https://doi.org/10.1163/9789401205160_005
Google Scholar
Sadzik, Piotr, Pożegnanie z językiem. „Dwutygodnik" 2022, nr 9, https://www.dwutygodnik.com/artykul/10318-pozegnanie-z-jezykiem.html.
Google Scholar
Sajewicz, Paweł. Nowa powieść Houellebecqa. Wszystko, co ma do powiedzenia, to pierdołowate "kiedyś to było". „Gaztea Wyborcza. Książki” 30.08.2022, https://wyborcza.pl/ksiazki/7,154165,28805344,niedyspozycja-houellebecq-w-wiezy-z-kosci-sloniowej.html.
Google Scholar
Schiano-Bennis, Sandrine. Michel Houellebecq: la tentation gnostique ou le monde blasphème. In Michel Houellebecq à la Une, red. M. L. Clément, S. van Wesemael. Amsterdam: Rodopi, 2011.
DOI: https://doi.org/10.1163/9789401200394_020
Google Scholar
Sloterdijk, Peter. After God. Translated by I. A. Moore. Cambridge: Polity Press, 2020.
Google Scholar
Sloterdijk, Peter. Bulles. Sphères I. Translated by O. Mannoni, Paris: Hachette Littératures, 2002.
Google Scholar
Peter Sloterdijk. Écumes. Sphérologie plurielle. Translated by O. Mannoni, Paris: Hachette Littératures, 2005.
Google Scholar
Sloterdijk, Peter. Co-Immunism In The Age Of Pandemics And Climate Change. „Noēma”, 12.06.2020, https://www.noemamag.com/co-immunism-an-ethos-for-our-age-of-climate-change/.
Google Scholar
Sloterdijk, Peter. Musisz życie swe odmienić. O antropotechnice. Translated by J. Janiszewski. Warszawa: PWN, 2014.
Google Scholar
Sontag, Susan. Choroba jako metafora. AIDS i jego metafory. Translated by J. Anders. Warszawa: PIW, 1999.
Google Scholar
Sweeney, Carole. Michel Houellebecq and the Literature of Despair. Londyn-New York: Bloomsbury, 2013.
Google Scholar
Rabouin, David. Le Tao de la Matrice. In A. Badiou et al., Matrix. Machine philosophique. Paris: Ellipses, 2013.
Google Scholar
Ratajczak, Mikołaj. Poza paradygmat immunizacji: biopolityka w projekcie filozoficznym Roberta Esposita. „Praktyka Teoretyczna” 2011, nr 2-3.
DOI: https://doi.org/10.14746/prt.2011.3.7
Google Scholar
Thomas, Louis-Vincent. Trup. Od biologii do antropologii. Translated by K. Kocjan. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie, 1991.
Google Scholar
Tokarczuk, Olga. Świat jest pułapką. In Moment niedźwiedzia. Warszawa: Krytyka Polityczna, 2012.
Google Scholar
Viard, Bruno. Houellebecq au laser. La faute à mai 68. Nice: Ovadia, 2008.
Google Scholar
Vovelle, Michel. Śmierć w cywilizacji Zachodu: od roku 1300 po współczesność. Translated by T. Swoboda, M. Ochab, M. Sawiczewska-Lorkowska, D. Senczyszyn. Gdańsk: Słowo/obraz Terytoria, 2004.
Google Scholar
Žižek, Slavoj. Welcome to the Desert of the Real. Five Essays on September 11 and Related Dates. London and New York: Verso, 2002.
DOI: https://doi.org/10.2307/j.ctv1220pfj.16
Google Scholar
Autorzy
Jerzy Franczakjerzy.franczak@uj.edu.pl
Wydział Polonistyki, Uniwersytet Jagielloński Polska
https://orcid.org/0000-0001-8789-7241
Jerzy Franczak – dr hab., pisarz, eseista, literaturoznawca, profesor na Wydziale Polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego. Opublikował liczne zbiory opowiadań, powieści oraz książki eseistyczne (m.in. Niepoczytalne, 2019). Autor rozpraw naukowych: Rzecz o nierzeczywistości (2002), Poszukiwanie realności. Światopogląd polskiej prozy modernistycznej (2007), Błądzące słowa. Jacques Rancière i filozofia literatury (2017), Maszyna do myślenia. Studia o nowoczesnej literaturze i filozofii (2019), Errant Letters: Jacques Rancière and the Philosophy of Literature (2023).
Statystyki
Abstract views: 75PDF downloads: 82
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Jerzy Franczak

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.