Między dłonią a światem: rzemiosło jako poiesis

Monika Rosińska

doi:10.36744/k.4384

Between the Hand and the World: Craft as Poiesis

Peer-reviewed article, Submitted 1.04.2025, Accepted 24.06.2025

Monika Rosińska

mrosinska@sof.edu.pl
SWPS University (Poland)
https://orcid.org/0000-0001-5907-0837

DOI: https://doi.org/10.36744/k.4384

Abstract

This article offers a reinterpretation of craft as a form of embodied knowledge, framing it within a broad understanding of poiesis as a creative act of revealing and becoming. Starting with the etymology of ars, techne, and poiesis, the author explores tensions between technical knowledge and intuitive activity, highlighting their philosophical and anthropological implications. The second part discusses selected concepts by Heidegger, Sennett, Ingold, and Dewey, contrasted with examples of contemporary artistic and design-based craft practices. The final section presents craft as a form of embodied, rhythmic, and relational knowledge – grounded in material dialogue. The article argues that making can be treated as a cognitive act, and craft – as an unconventional tool of anthropological inquiry.

Supporting Agencies

Research funded by the Polish Ministry od Culture and National Heritage

Keywords:

craft, poiesis, embodied knowledge, materiality, design

References

Arystoteles. Etyka nikomachejska. Przeł. Daniela Gromska, Leopold Regner, Witold Wróblewski. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 2002.
Google Scholar

Arystoteles. Metafizyka. Przeł. Kazimierz Leśniak. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 2009.
Google Scholar

Bennett, Jane. Vibrant Matter: A Political Ecology of Things. Durham: Duke University Press, 2010.
DOI: https://doi.org/10.1215/9780822391623 Google Scholar

Cieślikowska, Agnieszka. „Design czy dizajn?” 2+3D, nr 1 (IV), 2001, s. 8.
Google Scholar

Dewey, John. Sztuka jako doświadczenie. Przeł. Andrzej Potocki. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Polska Akademia Nauk, 1975.
Google Scholar

Formantasma. Botanica. https://formafantasma.com/work/botanica, dostęp: 15.03.2025.
Google Scholar

Formantasma, Ore Streams https://formafantasma.com/work/ore-streams, dostęp: 15.03.2025.
Google Scholar

Heidegger, Martin. „Budować, mieszkać, myśleć”. Przeł. Krzysztof Michalski. [w]: Odczyty i rozprawy. Warszawa: Czytelnik, 1977, s. 137–152.
Google Scholar

Heidegger. „Pytanie o technikę”. Przeł. Krzysztof Michalski. W: Odczyty i rozprawy. Warszawa: Czytelnik, 1977.
Google Scholar

Ingold, Tim. Making: Anthropology, Archaeology, Art and Architecture. London: Routledge, 2013.
Google Scholar

Ingold. „Knowing from the inside”. [w:] Making: Anthropology, Archaeology, Art and Architecture. London: Routledge, 2013, s. 1–15.
DOI: https://doi.org/10.4324/9780203559055 Google Scholar

Ingold. „O klockach i węzłach. Architektura jako tkanie”. Przeł. Michał Choptiany. Autoportret, nr 1(48), 2015, s. 34–35.
Google Scholar

Klekot, Ewa. „Mētis – wiedza asystemowa”. Teksty Drugie, nr 1, 2018, s. 79–90.
DOI: https://doi.org/10.18318/td.2018.1.5 Google Scholar

Lamb, Max. Exercises in Seating. https://maxlamb.org/205-exercises-in-seating/, dostęp: 15.02.2025.
Google Scholar

Merleau-Ponty, Maurice. Fenomenologia percepcji. Przeł. Małgorzata Kowalska, Jacek Migasiński. Warszawa: Fundacja Aletheia, 2001.
Google Scholar

Patanowska, Alicja. Plantacja – plantation, 2014. https://patanowska.com/Plantation-home-objects, dostęp: 10.02.2025.
Google Scholar

Platon. Państwo. Przeł. Władysław Witwicki. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1958.
Google Scholar

Pye, David. The Nature and Art of Workmanship. Cambridge: Cambridge University Press, 1968.
Google Scholar

Raw Color Studio. https://www.rawcolor.nl/welcome/, dostęp: 20.02.2025.
Google Scholar

Sennett, Richard. Etyka dobrej roboty. Przeł. Jan Dzierzgowski. Warszawa: Wydawnictwo Literackie Muza, 2010.
Google Scholar

Sobolewska, Zofia. Projekt „Serwantka”. Konkurs Obiekt Schówkowy 2024, Fundacja Rodziny Staraków. https://starakfoundation.org/pl/obiektschowkowy, dostęp: 01.03.2025.
Google Scholar

Tartaruga Studio. https://tartarugastudio.pl/?srsltid=AfmBOor461bgP65LARtfsdb-vuoZRdONQ2DIrnhPpgP1RYvaq6PTA2Qi, dostęp: 20.02.2025.
Google Scholar

Tatarkiewicz, Władysław. Dzieje sześciu pojęć. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1975.
Google Scholar

Download

pdf (Język polski)

Published

2025-09-10

Cited by

Rosińska, M. (2025) “Between the Hand and the World: Craft as Poiesis”, Konteksty, 349(2), pp. 162–169. doi: 10.36744/k.4384.

Authors

Monika Rosińska
mrosinska@sof.edu.pl
SWPS University Poland
https://orcid.org/0000-0001-5907-0837

Monika Rosińska – dr socjologii, pracuje w School of Form Uniwersytetu SWPS. Zajmuje się badaniami nad współczesnymi praktykami projektowymi. Autorka książek Utopie dizajnu. Pomiędzy afirmacją a krytyką nowoczesności (2020) i Przemyśleć użycie. Projektanci, przedmioty, życie społeczne (2010), współredaktorka tomów Zoepolis. Budując wspólnotę ludzko-nie-ludzką (2020) i Kolaboratorium. Zmiana i współdziałanie (2011). Publikuje teksty naukowe i popularyzatorskie o dizajnie. Obecnie przygotowuje wystawę Records of Waiting na London Design Biennale 2025 (wspólnie z Krzysztofem Gawkowskim i Maciejem Siudą).