Bruno Schulz mówi, kim jest

Odwaga odsłonięcia

Artykuł recenzowany, Zgłoszenie 28.10.2025, Decyzja redakcji 10.11.2025

Stanisław Rosiek

rosiek@terytoria.com.pl
Instytut Filologii Polskiej, Uniwersytet Gdański (Polska)
https://orcid.org/0000-0001-8629-3913

Abstrakt

Autor rekonstruuje okoliczności malarskiego „coming outu” Brunona Schulza, czyli prezentacji jego prac wizualnych na wystawie w Borysławiu w 1921 roku. Skupiając się na percepcji tych prac, ukazuje stawkę odsłonięcia Schulza – jego gest nie tylko opowiadał o „erosie tragicznym”, fascynacjach i lękach twórcy, ale też w prowokacyjny sposób naruszał lokalne, drohobyckie status quo. Tekst ukazuje też proces formowania się wizualnego stylu Schulza na tle kultury wizualnej epoki: pokazuje, w jaki sposób ją przekracza i co w tym przypadku oznacza „odwaga odsłonięcia”.



Słowa kluczowe:

Schulz, biografia, erotyzm, antropologia wizualna

Archiwum schulzowskie, t. 1: Bruno Schulz w oczach współczesnych. Antologia tekstów krytycznych i publicystycznych z lat 1920–1939, red. Piotr Sitkiewicz, słowo/obraz terytoria, Gdańsk 2021.
  Google Scholar

Henryk Trejwart [Henryk Hescheles], Malarze żydowscy, „Chwila” 1920, nr 366.
  Google Scholar

Łesia Chomycz, Wokół wystawy w Borysławiu. O dwóch debiutach Brunona Schulza, „Schulz/Forum” 2019, nr 14, s. 13–32.
DOI: https://doi.org/10.26881/sf.2019.14.01   Google Scholar

Al. Stewe [Michał Friedländer], Z wystawy obrazów, „Świt” 1921, nr 11.
  Google Scholar

E. Menar [Adolf Bienenstock?], Sztuki graficzne. (Z okazji odbyć się mającej wystawy grafiki oryginalnej w Borysławiu, „Świt” 1921, nr 5.
  Google Scholar

S. N-owa, Wrażenia z wystawy (Wystawa obrazów Schulza), „Świt” 1921, nr 6.
  Google Scholar

Eduard Fuchs, Die Weiberherrschaft in der Geschichte der Menschheit (mit Alfred Kind), München 1913.
  Google Scholar

Eduard Fuchs – zbieracz i historyk, przeł. Hubert Orłowski, [w:] Walter Benjamin, Twórca jako wytwórca, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 1975.
  Google Scholar

in der Caricatur, Verlag M. Ernst, München 1898.
  Google Scholar

Die Karikatur der europäischen Völker, A. Hofman & Comp., Berlin 1902.
  Google Scholar

Das erotische Element in der Karikatur, Berlin 1904; Die Frau in der Karikatur, Langen, München 1906.
  Google Scholar

Richard Wagner in der Karikatur (współautor Ernst Kreowski), B. Behr’s Verlag, München 1907.
  Google Scholar

Geschichte der erotischen Kunst, t. 1: Das zeitgeschichtliche Problem, Langen, München 1908 .
  Google Scholar

Jan Gondowicz, Trans-Autentyk. Nie-czyste formy Brunona Schulza, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 2014.
  Google Scholar

Heinrich Wörenkamp, Gertrude Perkauf, Erziehungs-Flagellantismus. Sexualkundliche Untersuchungen und ihre Ergebnisse, Leipzig–Wien 1932.
  Google Scholar

Serge Fauchereau, Fantazmatyczny świat Brunona Schulza. Wokół „Xięgi bałwochwalczej”, przeł. Paulina Tarasewicz, słowo/obraz terytoria, Gdańsk 2017.
  Google Scholar

Małgorzata Kitowska-Łysiak, Uwagi w sprawie kanonu. Brunona Schulza szkicownik młodzieńczy i freski w willi Landaua, „Schulz/Forum” 2013, nr 2.
  Google Scholar

Victor I. Soichita, Ustanowienie obrazu. Metamalarstwo u progu ery nowoczesnej, przeł. Katarzyna Thiel-Jańczuk, słowo/obraz terytoria, Gdańsk 2011.
  Google Scholar

Pobierz


Opublikowane
2025-12-17

Cited By / Share

Rosiek, S. (2025) „Bruno Schulz mówi, kim jest: Odwaga odsłonięcia ”, Konteksty. Polska Sztuka Ludowa, 350(3), s. 154–170. doi: 10.36744/k.4704.

Autorzy

Stanisław Rosiek 
rosiek@terytoria.com.pl
Instytut Filologii Polskiej, Uniwersytet Gdański Polska
https://orcid.org/0000-0001-8629-3913

Stanisław Rosiek – historyk literatury, eseista, wydawca. Profesor, wykładowca Uniwersytetu Gdańskiego, redaktor naczelny „Schulz/Forum”. W 1995 roku założył wydawnictwo słowo/obraz terytoria. Autor książek Zwłoki Mickiewicza. Próba nekrografii poety (1997), [nienapisane] (2008), Władza słowa: szkice, notatki, świadectwa (2011), Mickiewicz (po śmierci). Studia i szkice nekrograficzne (2013), Odcięcie. Szkice wokół Brunona Schulza (2021), redaktor (z Włodzimierzem Boleckim i Jerzym Jarzębskim) Słownika schulzowskiego (2004). Otrzymał Nagrodę Kościelskich (1983), Poznańską Nagrodę Literacką (2022), Pomorską Nagrodę Literacką „Wiatr od morza” (2024) i Nagrodę Specjalną Miasta Gdańska w Dziedzinie Kultury „Splendor Gedanensis” (2025).



Statystyki

Abstract views: 0
PDF downloads: 0


Licencja

Prawa autorskie (c) 2025 Stanisław Rosiek

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.

Creative Commons Uznanie autorstwa