Mistrz i Muzeum. Perypetie Muzeum Bułhakowa we współczesnym Kijowie

Artykuł recenzowany, Zgłoszenie 28.05.2025, Decyzja redakcji 1.10.2025

Weronika Grzesiak

weronika.grzesiakowa@gmail.com
Instytut Historii Sztuki, Uniwersytet Jagielloński (Polska)
https://orcid.org/0000-0001-9080-6291

Abstrakt

Znajdujące się w ścisłym centrum ukraińskiej stolicy Muzeum Bułhakowa działa od 1991 roku, upamiętniając życie i twórczość rosyjskiego pisarza i dramaturga. Michaił Bułhakow urodził się w Kijowie, mieszkał w nim przez pierwszą połowę życia i poświęcił mu wybrane utwory. W niektórych – opisujących walki o miasto 1918 i 1919 roku, których był świadkiem – wybrzmiewają antyukraińskie nastroje, w związku z czym zasadność założenia i istnienia muzeum była kwestionowana od samego początku działalności instytucji. Od czasu inwazji Rosji na wschód Ukrainy w 2014 roku, a zwłaszcza po rozpoczęciu otwartej wojny w lutym 2022 roku Muzeum Bułhakowa stało się celem silniejszych ataków ze strony różnych środowisk. Współczesne dzieje muzeum, rozpoczęte i planowane drogi przeobrażeń ekspozycji i prowadzonej w jej przestrzeni narracji, nowe zadania placówki i sposoby radzenia sobie z trudnym dziedzictwem kolonializmu są tematem niniejszego artykułu.



Słowa kluczowe:

Muzeum Bułhakowa, Kijów, Ukraina, muzeum literackie, dekolonizacja

Michaił Bułhakow, Miasto Kijów [w:] ten sam, Utwory wybrane, t. 1, Państwowy Instytut Wydawniczy, [Warszawa 2018], s. 131–146.
  Google Scholar

Marietta Czudakowa, Michaił Bułhakow. Życie nieoczywiste, tłum. Margarita Bartosik,
  Google Scholar

SEDNO Wydawnictwo Akademickie, [Warszawa 2020].
  Google Scholar

Andrzej Drawicz, Mistrz i diabeł (Michał Bułhakow) [na prawach maszynopisu], nakł. UJ, Kraków 1987.
  Google Scholar

Andrzej Drawicz, Mistrz i diabeł. Rzecz o Bułhakowie, Warszawskie Wydawnictwo Literackie
  Google Scholar

MUZA SA, [Warszawa 2002].
  Google Scholar

Luke Harding, ‘Propaganda literature’: calls to close Mikhail Bulgakov museum in Kyiv,
  Google Scholar

“The Guardian”, 31.12.2022. https://www.theguardian.com/culture/2022/dec/31/mikhail-
  Google Scholar

bulgakov-museum-kyiv-calls-to-close
  Google Scholar

Grzegorz Przebinda, Bułhakow, Bucza i wojna, „Rzeczpospolita”, 16.09.2022. https://kksw.ifw.filg.uj.edu.pl/documents/42052856/0/Przebinda+Bu%C5%82hakow%2C+Bucza+i+wojna+-+rp.pl.pdf/cea3a0ed-1e2c-462a-8709-59c80d81e7eb [dostęp: 28.04.2025].
  Google Scholar

Татьяна Абрамовна Рогозовская, Юбилейное: До и после Дома Турбиных (Булгаков, Некрасов, Дравич) [w:] Михаил Булгаков, его время и мы, red. Г. Пшебинда, Я. Свежий, „scriptum”, Краков 2012, s. 649–658.
  Google Scholar

Boris Sokołow, Michaił Bułhakow. Leksykon życia i twórczości, Wydawnictwo TRIO, Warszawa 2003, s. 170.
  Google Scholar

Сьогодні ми займаємось історією Києва — директорка Музею Булгакова, 6.09. 2022.
  Google Scholar

https://chytomo.com/sohodni-my-zajmaiemos-istoriieiu-kyieva-dyrektorka-muzeiu-bulhakova/ [dostęp: 28.04.2025]
  Google Scholar

У Києві відкрили перший в СНД пам’ятник Михайлу Булгакову, https://web.archive.org/web/20141030205739/http://bucha.com.ua/?newsid=1151063698 [dostęp: 28.04.2025].
  Google Scholar

У Києві оновили меморіальну дошку на честь українофоба Булгакова, red. Вікторія Оліферук, 26.05.2023
  Google Scholar

https://novynarnia.com/2023/05/26/u-kyyevi-vidkryly-novu-memorialnu-doshku-na-chest-ukrayinofoba-bulgakova/ [dostęp: 28.04.2025].
  Google Scholar

Оксана Заблоцька, „Можливо, це вже буде не музей Булгакова”: про перші кроки деколонізації та осмислення спадку говорить директорка музею, 9.06.2023
  Google Scholar

https://suspilne.media/culture/501922-mozlivo-ce-ne-bude-muzeem-bulgakova-pro-persi-kroki-dekolonizacii-ta-osmislenna-spadku-govorit-direktorka-muzeu/ [dostęp: 28.04.2025].
  Google Scholar

Оксана Забужко, Цей проклятий «квартирный вопрос», Радіо Свобода, 18.06.2015.
  Google Scholar

https://www.radiosvoboda.org/a/27079412.html?fbclid=IwAR0mNMl8yL6ayIg65OJW66Mh
  Google Scholar

o-W9txpv4_GQjank5SceFWPtfzf_KSBTQ7U [dostęp: 28.04.2025].
  Google Scholar

https://bulgakovmuseum.com/history [dostęp: 28.04.2025].
  Google Scholar

https://bulgakovmuseum.com/news/vidpovid-kolektyvu-muzeyu-na-dopys-predstavnyka-
  Google Scholar

sekretariatu-nats-spilky-pysmennykiv-ukrainy-myhayla-sydorzhevskogo [dostęp: 28.04.2025].
  Google Scholar

https://bulgakovmuseum.com/news/na-memorialniy-doshtsi-m-a-bulgakovu-zmineno-tekst [dostęp: 28.04.2025].
  Google Scholar

https://bulgakovmuseum.com/news/pozytsiya-literaturno-memorialnogo-muzeyu-m-
  Google Scholar

bulgakova [dostęp: 28.04.2025].
  Google Scholar

https://bulgakovmuseum.com/news/i-raptovo-i-grizno-nastala-istoriya-vidkrylas-nova-
  Google Scholar

vystavka-v-muzei-z-7-lyutogo [dostęp: 28.04.2025].
  Google Scholar

Pobierz


Opublikowane
2025-12-17

Cited By / Share

Grzesiak, W. (2025) „Mistrz i Muzeum. Perypetie Muzeum Bułhakowa we współczesnym Kijowie”, Konteksty. Polska Sztuka Ludowa, 350(3), s. 219–227. doi: 10.36744/k.4487.

Autorzy

Weronika Grzesiak 
weronika.grzesiakowa@gmail.com
Instytut Historii Sztuki, Uniwersytet Jagielloński Polska
https://orcid.org/0000-0001-9080-6291

Weronika Grzesiak – historyczka sztuki, dr nauk humanistycznych. Wykłada w Instytucie Historii Sztuki UJ. Związana z Międzynarodowym Instytutem Badań nad Sztuką IRSA, członkini zarządu Fundacji Wspierania Kultury IRSA. Autorka książki Modernistyczna architektura wschodniokarpackich uzdrowisk: dawne województwa lwowskie i stanisławowskie (2025). Stypendystka Fundacji Lanckorońskich z Brzezia (2025). Współkuratorka wystawy stałej Przekroje. Galeria Architektury Polskiej XX i XXI wieku w Muzeum Narodowym w Krakowie (2021).



Statystyki

Abstract views: 0
PDF downloads: 0


Licencja

Prawa autorskie (c) 2025 Weronika Grzesiak

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.

Creative Commons Uznanie autorstwa