Nigdy nie będziemy gotowi

Piotr Fereński

doi:10.36744/k.3954

Nigdy nie będziemy gotowi

Piotr Fereński

konteksty@ispan.pl
Uniwersytet Wrocławski (Polska)
https://orcid.org/0000-0001-5314-4356

DOI: https://doi.org/10.36744/k.3954

Abstrakt

Artykuł stanowi próbę odpowiedzi na pytanie o dostępność wydarzeń z przeszłości, które nie były udziałem badaczy. Autor zastanawia się czy są one w jakikolwiek sposób dane w doświadczeniu i czy na takie doświadczenie można być przygotowanym. Pisze o miejscach pamięci i roli obiektów-świadectw będących swoistymi depozytariuszami i transmiterami cudzych cierpień. Rozważa też w tym kontekście idee filozoficzne Edyty Stein, która uważała, że „wczucie” pozwala na bezpośrednie i naoczne doświadczenia doznań drugiego podmiotu. Jest to możliwe dzięki dostępowi do świata wartości, w tym także do warunków historycznych i kulturowych, w ramach których ludzie czują, myślą, działają. Choć autor nie do końca dowierza fenomenologii to przekonuje, iż badacze przeszłości często stają zupełnie nieprzygotowani wobec ruin, śladów i pozostałości katastrofy. Konfrontacja z przestrzeniami i obiektami naznaczonymi tragedią wywołuje zdumienie, niedowierzanie, wstrząs, powoduje obezwładnienie. W tekście pojawiają się pytania o uniwersalne wartości, w tym między innymi o godność i wolność.

Słowa kluczowe:

miejsca pamięci, obiekty-świadectwa, nieprzygotowanie, cierpienie, doświadczenie, pamięć

Bibliografia

Bednarek S., Jeśli nie miejsce pamięci, to co? O badaniach pamięci, „Kultura Współczesna”, nr 1(63) 2010
Google Scholar

Fereński P. J., Guzik, „Konteksty”, 2020, nr 4 (331),
Google Scholar

Grudzińska A., Piotr Rawicz i samotność świadka, Archiwum Emigracji, Studia–Szkice–Dokumenty, Toruń, Rok 2014, Zeszyt 1–2 (20–21)
Google Scholar

Grzegorczyk A., Ponad kulturami. Uniwersalizm Edyty Stein, Poznań 2010
Google Scholar

Guerrero van der Meijden J., Zagadnienie wczucia według Edyty Stein a symbol Auschwitz, „filozofiareligii.pl”, 2017, nr 1
Google Scholar

Pietraszko S., Studia o kulturze, Wrocław 1992
Google Scholar

Rawicz R., Krew nieba, przeł. Andrzej Socha, Kraków 2003
Google Scholar

Ricœur P., Pamięć, historia, zapomnienie, przeł. J. Margański, Kraków 2007
Google Scholar

Pobierz

Opublikowane

2024-12-23

Cited By / Share

Fereński, P. (2024) „Nigdy nie będziemy gotowi”, Konteksty. Polska Sztuka Ludowa, 346(3), s. 118–122. doi: 10.36744/k.3954.

Autorzy

Piotr Fereński
konteksty@ispan.pl
Uniwersytet Wrocławski Polska
https://orcid.org/0000-0001-5314-4356

Piotr Jakub Fereński – kulturoznawca i historyk idei. Zajmuje się historią i filozofią kultury, kulturą wizualną i studiami miejskimi. Jest też teoretykiem i krytykiem sztuki oraz kuratorem wystaw. W szczególności interesuje go etyczny oraz estetyczny wymiar sporów o kształt współczesnych wspólnot lokalnych, narodowych i globalnych. Obecnie prowadzi badania nad strategiami radzenia sobie z pamięcią o okresie XX-wiecznych dyktatur między innymi w Chile, Argentynie, Niemczech, Ukrainie, Rumunii, Albanii.