Zobaczyć „strumień światła”: negacja i ekstaza : (wokół wiersza „Studium przedmiotu” Zbigniewa Herberta)

Joanna Sarbiewska

doi:10.36744/k.3826

Zobaczyć „strumień światła”: negacja i ekstaza

(wokół wiersza „Studium przedmiotu” Zbigniewa Herberta)

Joanna Sarbiewska

konteksty@ispan.pl
Uniwersytet Gdański (Polska)
https://orcid.org/0000-0002-4164-3200

DOI: https://doi.org/10.36744/k.3826

Abstrakt

Niniejszy tekst jest propozycją odczytania wiersza Zbigniewa Herberta w perspektywie filozofii fenomenologicznej i mistycznej. W tym ujęciu Studium przedmiotu stanowi studium widzenia fenomenologicznego, które prowadzi do granic filozofii. Mamy tu do czynienia z próbą opisu, metodą via negativa, „widzenia źródłowego” – ekstatycznego. Herbertowi w języku metafory poetyckiej udaje się skupić jak w soczewce elementy myśli i duchowości apofatycznej. W procesie ogołocenia / przejścia percepcji od przedmiotu (bytu) do rzeczy (bycia), wyłania się doświadczenie źródłowej pustki, które otwiera widzenie „wszystkich stron” rzeczy, łączących się w „jeden strumień światła”. W ten sposób techne widzenia odsłania prawdę bycia (aletheia), w której niema „mowa krzesła”, niczym most, ma moc wyrażania Heideggerowskiej „czwórni” (das Geviert): jedności ziemi, nieba, istot śmiertelnych i istot boskich.

Słowa kluczowe:

via negativa, widzenie ekstatyczne/źródłowe, strumień światła, aletheia, czwórnia (das Geviert), fenomenologia, mistyka

Bibliografia

Derrida, Jacques. Wiara i wiedza. Przeł. P. Mrówczyński. [W:] Religia. Seminarium na Capri prowadzone przez Jacquesa Derridę i Gianniego Vattimo. Warszawa: Wydawnictwo KR, 1999.
Google Scholar

Didi-Huberman, Georges. Przed obrazem. Pytanie o cele historii sztuki. Przeł. B. Brzezicka. Gdańsk: Wydawnictwo słowo/obraz terytoria, 2011.
Google Scholar

Eckhart, Mistrz. Dzieła wszystkie. Przeł. W. Szymona. Poznań: Wydawnictwo W drodze, 2013.
Google Scholar

Heidegger, Martin. Budować, mieszkać, myśleć. [W:] Odczyty i rozprawy. Przeł. J. Mizera. Warszawa: Wydawnictwo Aletheia, 2007.
Google Scholar

Heidegger, Martin. Źródło dzieła sztuki. Przeł. J. Mizera. [W:] Drogi lasu. Przeł. J. Gierasimiuk, R. Marszałek, J. Mizera, J. Sidorek, K. Wolicki. Warszawa: Fundacja Aletheia, 1997.
Google Scholar

Herbert, Zbigniew. Wiersze zebrane. Oprac. edytorskie R. Krynicki. Kraków: Wydawnictwo a5, 2008.
Google Scholar

Pobierz

Opublikowane

2024-11-05

Cited By / Share

Sarbiewska, J. (2024) „Zobaczyć „strumień światła”: negacja i ekstaza : (wokół wiersza «Studium przedmiotu» Zbigniewa Herberta)”, Konteksty. Polska Sztuka Ludowa, 344(1-2), s. 61–64. doi: 10.36744/k.3826.

Autorzy

Joanna Sarbiewska
konteksty@ispan.pl
Uniwersytet Gdański Polska
https://orcid.org/0000-0002-4164-3200

Joanna Sarbiewska – adiunktka w Zakładzie Filmu i Mediów Instytutu Badań nad Kulturą UG. Autorka książki Ontologia i estetyka filmowych obrazów Wernera Herzoga oraz wielu artykułów naukowych. Nakręciła film Oglądy, oparty na motywach opowiadania Pokój Jeana-Paula Sartre’a. Była prezeską gdańskiego oddziału Polskiego Towarzystwa Badań nad Filmem i Mediami oraz wiceprezeską Pomorskiego Towarzystwa Filozoficzno-Teologicznego.