„Nie twoja broszka”: Biżuteria jako forma protestu w czasie Ogólnopolskich Strajków Kobiet w latach 2016–2021

Anna Wiszniewska

doi:10.36744/k.3162

„Nie twoja broszka”

Biżuteria jako forma protestu w czasie Ogólnopolskich Strajków Kobiet w latach 2016–2021

Anna Wiszniewska

anna.wiszniewska@ispan.pl
Instytut Sztuki PAN (Polska)
https://orcid.org/0000-0001-6546-076X

DOI: https://doi.org/10.36744/k.3162

Abstrakt

Artykuł dotyczy biżuterii powstałej w czasie masowych protestów społeczeństwa związanych z podejmowanymi przez rząd próbami wprowadzenia całkowitego zakazu terminacji ciąży. Strajkom, które ogarnęły cały kraj, niemal od początku towarzyszyła biżuteria. Tworzona przez artystów, aktywistów lub zaangażowanych użytkowników (na zasadzie tzw. DIY czyli „zrób to sam”), stała się wyraźnym nośnikiem emocji i poglądów. Wyrażała solidarność ze strajkującymi za pomocą subtelnej aluzji i gry skojarzeń, tworząc przy tym nowe symbole walki o prawa kobiet, jak parasolka i czerwona błyskawica. Biżuteria powstała w warunkach silnej polaryzacji społeczeństwa może być analizowana w kontekście „plemienności”, o której już w latach 80. XX wieku pisał francuski socjolog Michel Maffesoli. Otwiera również kolejny rozdział historii polskiej biżuterii patriotycznej i zaangażowanej.

Instytucje finansujące

Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk

Słowa kluczowe:

strajk kobiet, biżuteria zaangażowana, broszka, protest

Bibliografia

Joanna Bojańczyk, Broszki Beaty Szydło, czyli kobieta w polityce musi dobrze wyglądać, “Rzeczpospolita”, 2017 (2 III),
Google Scholar

Katarzyna Brzoza-Kolorz, Kobiecość vs męskość w kreowaniu obrazu Beaty Szydło na okładkach wybranych tygodników opinii w latach 2015-2018, “Zeszyty prasoznawcze”, 2020, t. 63, nr 3,
DOI: https://doi.org/10.4467/22996362PZ.20.023.12094 Google Scholar

Marta Chmielewska, Małgorzata Druciarek, Izabela Przybysz, Czarny Protest. W stronę nowego “kompromisu aborcyjnego”?, Warszawa 2017, s. 4 [raport Instytutu Spraw Publicznych, Obserwatorium Równości Płci],
Google Scholar

Joanna Helios, Wioletta Jedlecka, Urzeczywistnianie idei feminizmu w ogólnoświatowym dyskursie o kobietach, Wrocław 2018,
Google Scholar

Wioletta Knapik, Czas plemion? Michel Mafessoli, Warszawa 2008, “Przestrzeń społeczna (Social Space)” 2011, nr 1/ 2
Google Scholar

Anna Konieczna, Walczymy ze stereotypem broszki, którą teraz nosi nasza premier, Wysokie obcasy, 2017, zob.: https://www.wysokieobcasy.pl/wysokie-obcasy/7,163229,22050391,walczymy-ze-stereotypem-broszki-ktora-nosi-teraz-nasza-premier.html
Google Scholar

E. Korolczuk et al. [red.], Bunt kobiet. Czarne protesty i strajki kobiet, Gdańsk [b.d.], s. 6-15; zob.: http://www.diva-portal.org/smash/get/diva2:1317808/FULLTEXT01.pdf [dostęp 2.05.2022].
Google Scholar

Pobierz

Opublikowane

2025-02-05

Cited By / Share

Wiszniewska, A. (2025) „«Nie twoja broszka»: Biżuteria jako forma protestu w czasie Ogólnopolskich Strajków Kobiet w latach 2016–2021”, Konteksty. Polska Sztuka Ludowa, 347(4), s. 251–258. doi: 10.36744/k.3162.

Autorzy

Anna Wiszniewska
anna.wiszniewska@ispan.pl
Instytut Sztuki PAN Polska
https://orcid.org/0000-0001-6546-076X

Anna Wiszniewska – historyczka sztuki i dizajnu, kuratorka i wykładowczyni akademicka, adiunktka w Pracowni Rzemiosła i Designu Instytutu Sztuki PAN w Warszawie, laureatka Nagrody im. prof. J. Łozińskiego (2017). Interesują ją badania z zakresu historii polskiego dizajnu i sztuki przedmiotu, ze szczególnym uwzględnieniem metaloplastyki, biżuterii, ceramiki i zabawkarstwa. Swoje zainteresowania naukowo-badawcze realizuje również jako kuratorka wystaw. Otwarta w 2019 roku w Muzeum Warszawy monograficzna wystawa spółdzielni ORNO, której była współkuratorką, podsumowała jej wieloletnie badania nad biżuterią powstałą w spółdzielniach Cepelii.