W cieniu Tamary
Joanna Sosnowska
Warszawa, Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk (Polska)
http://orcid.org/0000-0002-9034-5859
Abstrakt
Tamara Łempicka stworzyła własną legendę, modelując historię swej rodziny na potrzeby narracji, która dowieść miała niezwykłości, a nawet egzotyki losów artystki. Jej życiorys, powszechnie przyjęty w publikacjach powielających niesprawdzone informacje, wciąż kryje wiele zagadek, które nie mają wprawdzie znaczącego wpływu na twórczość Łempickiej, ale wiele mówią o osobowości artystki. Tamara starannie skrywała żydowskie pochodzenie rodziny swej matki, Malwiny Dekler, konstruując opowieść o bogatej, mieszkającej w Warszawie od czasów napoleońskich, polskiej rodzinie z inteligenckimi zamiłowaniami do muzyki na najwyższym poziomie. Deklerowie byli tymczasem typową mieszczańską rodziną wyznania mojżeszowego, związaną od przynajmniej dwóch pokoleń z Warszawą. Postacią szczególnie interesującą wśród jej przedstawicieli był brat matki Tamary, Zygmunt (?-1919), pionier automobilizmu i lotnictwa w Polsce, inżynier, wydawca, pilot oraz żołnierz 1 Dywizji Piechoty Legionów, który najprawdopodobniej poległ w wojnie polsko-bolszewickiej. Jego grób znajduje się na cmentarzu żydowskim w Warszawie przy ulicy Okopowej. Dzięki niemu udało się odsłonić przynajmniej część historii tej rodziny. W legendzie stworzonej przez Tamarę szczególną rolę odgrywa jej pierwszy mąż – Tadeusz Łempicki, którego postać zupełnie przepadła w cieniu artystki. Tymczasem i on, a może przede wszystkim jego rodzina, jako typowa dla przedstawicieli polskiej inteligencji żyjącej w Petersburgu, zasługuje na większą uwagę. Wszystkie nowe ustalenia dotyczące życiorysu Tamary Łempickiej powinny stać się podstawą do dalszych badań dotyczących fenomenu tej artystki.
Instytucje finansujące
Słowa kluczowe:
Tamara Łempicka (Tamara de Lempicka), Malwina Dekler, Borys Gurvik-Gorski, Bernard Dekler, Zygmunt Dekler, Tadeusz Łempicki, Irena SpiessBibliografia
“Anna Iwaszkiewiczowa do wnuków.” W Anna Iwaszkiewiczowa – w setną rocznicę urodzin, noty i komentarze Alina Brodzka, 255–282. Podkowa Leśna: Muzeum im. Anny i Jarosława Iwaszkiewiczów w Stawisku, 1997.
Google Scholar
Claridge, Laura. Tamara de Lempicka: a life of deco and decadence. New York: Clarkson Potter, 1999.
Google Scholar
Claridge, Laura. Tamara Łempicka: Między art déco a dekadencją, tłumaczenie Ewa Hornowska. Poznań: Rebis, 2000.
Google Scholar
Claridge, Laura. Tamara Łempicka: Sztuka i skandal, tłumaczenie Ewa Hornowska. Poznań: Marginesy, 2019.
Google Scholar
Dubrowska, Małgorzata. “Zakłady brązownicze Krasnosielskiego, Wasilewskiego, Krantza (vel Kranca) i ich odlewy artystyczne.” Almanach Muzealny, nr 1 (1997): 125–144.
Google Scholar
Iwaszkiewicz, Anna. Dzienniki. Warszawa: Twój Styl, 1993.
Google Scholar
Iwaszkiewicz, Anna. Dzienniki i wspomnienia. Warszawa: Czytelnik, 2012.
Google Scholar
Iwaszkiewicz, Jarosław. Dzienniki 1911–1955, opracowanie i przypisy Agnieszka i Robert Papiescy, wstęp Andrzej Gonczewski. Warszawa: Czytelnik, 2007.
Google Scholar
Iwaszkiewiczowie, Anna i Jarosław. Listy 1932–1939, opracowanie Małgorzata Bojanowska, Ewa Cieślik. Warszawa: Czytelnik, 2014.
Google Scholar
Jeske-Choiński, Teodor. Neofici polscy: Materiały historyczne. Warszawa: Druk P. Laskauera, 1904.
Google Scholar
Katalog oficjalny Działu polskiego na Międzynarodowej Wystawie Sztuka i Technika 1937 w Paryżu. Warszawa: Galewski i Dau, 1937.
Google Scholar
Landau-Czajka, Anna. Syn będzie Lech... Asymilacja Żydów w Polsce międzywojennej. Warszawa: Neriton, Instytut Historii PAN, 2006.
Google Scholar
Lilpop-Kranc, Felicja. Powroty. Warszawa: Więź, 2013.
Google Scholar
Majewski, Jerzy S. Historia warszawskich kin. Warszawa: Agora, 2019.
Google Scholar
Melbechowska-Luty, Aleksandra. Posągi i ludzie: Rzeźba polska dwudziestolecia międzywojennego. Warszawa: Neriton, 2005.
Google Scholar
Nowakowska-Sito, Katarzyna. “Tamara de Lempicka e La Polonia.” W Tamara de Lempicka: La regina del moderno, redakcja Gioia Mori, 65–81. Roma: Skira, 2011.
Google Scholar
Rostocki, Aleksander, i Jan Tarczyński. Automobilizm w Warszawie do roku 1939. Warszawa: PIW, 1988.
Google Scholar
Spiess, Stefan, i Wanda Bacewicz. Ze wspomnień melomana. Kraków: PWM, 1963.
Google Scholar
Tamara de Lempicka: La regina del moderno, redakcja Gioia Mori. Roma: Skira, 2011.
Google Scholar
Autorzy
Joanna SosnowskaWarszawa, Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk Polska
http://orcid.org/0000-0002-9034-5859
Statystyki
Abstract views: 2162PDF downloads: 0
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Autor bądź autorka udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Biuletynie Historii Sztuki”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Czasopismo jest wydawane na licencji CC BY 4.0. Zgłaszając artykuł do publikacji, autor bądź autorka wyraża zgodę na jego udostępnianie na tej licencji.
W numerach od 1/2019 do 4/2022 wszystkie artykuły były publikowane na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy i autorki udzielali(-ły) wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Biuletynie Historii Sztuki”, zachowywali(-ły) nieograniczone prawa autorskie i zobowiązywali(-ły) się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.
