W cieniu Tamary

Joanna Sosnowska

doi:10.36744/bhs.698

W cieniu Tamary

Joanna Sosnowska

Warszawa, Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk (Polska)
http://orcid.org/0000-0002-9034-5859

DOI: https://doi.org/10.36744/bhs.698

Abstrakt

Tamara Łempicka stworzyła własną legendę, modelując historię swej rodziny na potrzeby narracji, która dowieść miała niezwykłości, a nawet egzotyki losów artystki. Jej życiorys, powszechnie przyjęty w publikacjach powielających niesprawdzone informacje, wciąż kryje wiele zagadek, które nie mają wprawdzie znaczącego wpływu na twórczość Łempickiej, ale wiele mówią o osobowości artystki. Tamara starannie skrywała żydowskie pochodzenie rodziny swej matki, Malwiny Dekler, konstruując opowieść o bogatej, mieszkającej w Warszawie od czasów napoleońskich, polskiej rodzinie z inteligenckimi zamiłowaniami do muzyki na najwyższym poziomie. Deklerowie byli tymczasem typową mieszczańską rodziną wyznania mojżeszowego, związaną od przynajmniej dwóch pokoleń z Warszawą. Postacią szczególnie interesującą wśród jej przedstawicieli był brat matki Tamary, Zygmunt (?-1919), pionier automobilizmu i lotnictwa w Polsce, inżynier, wydawca, pilot oraz żołnierz 1 Dywizji Piechoty Legionów, który najprawdopodobniej poległ w wojnie polsko-bolszewickiej. Jego grób znajduje się na cmentarzu żydowskim w Warszawie przy ulicy Okopowej. Dzięki niemu udało się odsłonić przynajmniej część historii tej rodziny. W legendzie stworzonej przez Tamarę szczególną rolę odgrywa jej pierwszy mąż – Tadeusz Łempicki, którego postać zupełnie przepadła w cieniu artystki. Tymczasem i on, a może przede wszystkim jego rodzina, jako typowa dla przedstawicieli polskiej inteligencji żyjącej w Petersburgu, zasługuje na większą uwagę. Wszystkie nowe ustalenia dotyczące życiorysu Tamary Łempickiej powinny stać się podstawą do dalszych badań dotyczących fenomenu tej artystki.

Instytucje finansujące

Instytut Sztuki PAN

Słowa kluczowe:

Tamara Łempicka (Tamara de Lempicka), Malwina Dekler, Borys Gurvik-Gorski, Bernard Dekler, Zygmunt Dekler, Tadeusz Łempicki, Irena Spiess

Bibliografia

“Anna Iwaszkiewiczowa do wnuków.” W Anna Iwaszkiewiczowa – w setną rocznicę urodzin, noty i komentarze Alina Brodzka, 255–282. Podkowa Leśna: Muzeum im. Anny i Jarosława Iwaszkiewiczów w Stawisku, 1997.
Google Scholar

Claridge, Laura. Tamara de Lempicka: a life of deco and decadence. New York: Clarkson Potter, 1999.
Google Scholar

Claridge, Laura. Tamara Łempicka: Między art déco a dekadencją, tłumaczenie Ewa Hornowska. Poznań: Rebis, 2000.
Google Scholar

Claridge, Laura. Tamara Łempicka: Sztuka i skandal, tłumaczenie Ewa Hornowska. Poznań: Marginesy, 2019.
Google Scholar

Dubrowska, Małgorzata. “Zakłady brązownicze Krasnosielskiego, Wasilewskiego, Krantza (vel Kranca) i ich odlewy artystyczne.” Almanach Muzealny, nr 1 (1997): 125–144.
Google Scholar

Iwaszkiewicz, Anna. Dzienniki. Warszawa: Twój Styl, 1993.
Google Scholar

Iwaszkiewicz, Anna. Dzienniki i wspomnienia. Warszawa: Czytelnik, 2012.
Google Scholar

Iwaszkiewicz, Jarosław. Dzienniki 1911–1955, opracowanie i przypisy Agnieszka i Robert Papiescy, wstęp Andrzej Gonczewski. Warszawa: Czytelnik, 2007.
Google Scholar

Iwaszkiewiczowie, Anna i Jarosław. Listy 1932–1939, opracowanie Małgorzata Bojanowska, Ewa Cieślik. Warszawa: Czytelnik, 2014.
Google Scholar

Jeske-Choiński, Teodor. Neofici polscy: Materiały historyczne. Warszawa: Druk P. Laskauera, 1904.
Google Scholar

Katalog oficjalny Działu polskiego na Międzynarodowej Wystawie Sztuka i Technika 1937 w Paryżu. Warszawa: Galewski i Dau, 1937.
Google Scholar

Landau-Czajka, Anna. Syn będzie Lech... Asymilacja Żydów w Polsce międzywojennej. Warszawa: Neriton, Instytut Historii PAN, 2006.
Google Scholar

Lilpop-Kranc, Felicja. Powroty. Warszawa: Więź, 2013.
Google Scholar

Majewski, Jerzy S. Historia warszawskich kin. Warszawa: Agora, 2019.
Google Scholar

Melbechowska-Luty, Aleksandra. Posągi i ludzie: Rzeźba polska dwudziestolecia międzywojennego. Warszawa: Neriton, 2005.
Google Scholar

Nowakowska-Sito, Katarzyna. “Tamara de Lempicka e La Polonia.” W Tamara de Lempicka: La regina del moderno, redakcja Gioia Mori, 65–81. Roma: Skira, 2011.
Google Scholar

Rostocki, Aleksander, i Jan Tarczyński. Automobilizm w Warszawie do roku 1939. Warszawa: PIW, 1988.
Google Scholar

Spiess, Stefan, i Wanda Bacewicz. Ze wspomnień melomana. Kraków: PWM, 1963.
Google Scholar

Tamara de Lempicka: La regina del moderno, redakcja Gioia Mori. Roma: Skira, 2011.
Google Scholar

Pobierz

Opublikowane

2020-12-30

Cited By / Share