Zamki w typie kasztelu jako siedziby dostojników kościelnych w Prusach
Abstrakt
W artykule omówione zostały kasztelowe zamki hierarchii kościelnej (biskupie i kapitulne) w Prusach. Jako adaptacja wzoru zamku konwentualnego cieszyły się długo mniejszym zainteresowaniem badaczy. Analiza obiektów w świetle nowych badań, pod kątem ich techniki budowy, układu przestrzennego i formy wykazuje wiele podobieństw jak i różnice w stosunku do zamków krzyżackich. Widać tu jednocześnie twórcze przetworzenie wzorca na własne cele funkcjonalne i propagandowe.
Instytucje finansujące
Słowa kluczowe:
zamki biskupie, zamki kapitulne, kasztel, zamek konwentualny, zakon krzyżackiBibliografia
Andrzejewski, Aleksander, i Leszek Kazjer. “The Chelmno bishops’ castle in Lubawa in the light of the latest research.” W Castella Maris Baltici, t. 6, redakcja Albinas Kuncevičius, 17–22. Vilnius: Savastis, 2004.
Google Scholar
Brzostowska, Izabela. “Die Haupttürme der Burgen in Heilsberg und Rössel – zwei gegensätzliche Werke in der Wehrarchitektur Ermlands.” W Echte Wehrhaftigkeit oder martilische Wirkung. Zur praktischen Funktion und zum Symbolcharakter von Wehrelementen profaner sakraler Bauten im Deutschordensland Preußen und im Ostseeraum, redakcja Gerhard Eimer, Ernst Gierlich, 101–110. Köln: Wissenschaft und Politik, 2000.
Google Scholar
Clasen, Karl Heinz. Die mittelalterliche Kunst im Gebiete des Deutschordensstaates Preussen, t. 1: Die Burgbauten. Königsberg: Gräfe und Unzer Verlag, 1927.
Google Scholar
Dobry, Artur. “Dziewiętnastowieczne prace restauratorskie w zespole zamkowo-katedralnym w Kwidzynie.” Komunikaty Mazursko-Warmińskie 1 (1994): 35–42.
Google Scholar
Glauert, Mario. Das Domkapitel von Pomesanien (1284–1527). Toruń: Wydawnictwa Naukowe UMK, 2003.
Google Scholar
Heise, Johannes. Der Kreis Löbau. Danzig: Kommissions-Verl. von Th. Bertling, 1895.
Google Scholar
Heise, Johannes. Der Kreis Marienwerder östlich der Weichsel. Danzig: Kommissions-Verl. von Th. Bertling, 1898.
Google Scholar
Herman, Radosław. “Nowe spojrzenie na przedzamcze w Lidzbarku Warmińskim. Wstępne wyniki badań archeologicznych.” W Dni dziedzictwa Warmii. „Skarby Warmii”, 63–90. Lidzbark Warmiński: Starostwo Powiatowe, 2009.
Google Scholar
Herrmann, Christofer. “Die pomesanische Kapitelsburg und der Dom in Marienwerder.” W Burg und Kirche. Herrschaftsbau im Spannungsfeld zwischen Politik und Religion, redakcja Joachim Zeune, Hartmut Hofrichter, 231–242. Würzburg: Deutsche Burgenvereinigung, 2013.
Google Scholar
Herrmann, Christofer. “Heilsberg im Kontext des ermländischen Burgenbaus.” W Burgen kirchlicher Bauherren, red. Georg Grossman, Hans Häffner, 223–230. München-Berlin: Deutsche Kunstverlag, 2001.
Google Scholar
Herrmann, Christofer. Mittelalterliche Architektur im Preussenland. Untersuchungen zur Frage der Kunstlandschaft und -Geographie. Olsztyn: Artes; Petersberg: Michael Imhof Verlag, 2007.
Google Scholar
Herrmann, Christofer. “Mittelalterliche Bischofs- und Kapitelsburgen im Preußenland.” Burgenforschung aus Sachsen. Beiträge zur Burgenforschung im Freistaat Sachsen und angrenzender Gebiete, 15/16 (2003): 153–177.
Google Scholar
Jarzebowski, Marc. Die Residenzen der Preussischen Bischöfe bis 1525. Toruń: Wydawnictwa Naukowe UMK, 2007.
Google Scholar
Kaczyński, Bartłomiej, Adam Mackiewicz, i Iwona Zduńska. “Badania archeologiczne zamku biskupów chełmińskich w Lubawie w latach 2015–2016.” W Materiały do archeologii Warmii i Mazur, t. 2, redakcja Sławomir Wadyl, Maciej Karczewski, Mirosława Hoffmann, 343–358. Warszawa-Białystok-Olsztyn: Instytut Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego, Wydział Historyczno-Socjologiczny Uniwersytetu w Białymstoku, Instytut Historii i Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie, 2018.
Google Scholar
Koperkiewicz, Arkadiusz. “Badania archeologiczne na południowym tarasie zamku biskupów w Lidzbarku Warmińskim.” Gdańskie Studia Archeologiczne 5 (2015): 113–174.
Google Scholar
Krantz, Liliana, i Jerzy Domasłowski. Katedra i zamek w Kwidzynie. Warszawa-Poznań-Toruń: PWN, 1982.
Google Scholar
Krantz-Domasłowska, Liliana. “Der Dom und die Burg in Marienwerder (Kwidzyn).” W Burgen kirchlicher Bauherren, redakcja Georg Grossman, Hans Häffner, 215–222. München-Berlin: Deutsche Kunstverlag, 2001.
Google Scholar
Krantz-Domasłowska, Liliana. “Katedra i zamek w Kwidzynie jako założenie obronne.” Folia Fromborcensia 1 (1992): 24–28.
Google Scholar
Majewski, Maciej, Bogusz Wasik, i Marcin Wiewióra. “Studia nad warsztatem budowlanym zamku biskupów chełmińskich w Wąbrzeźnie.” Wiadomości Konserwatorskie 38 (2014): 54–65.
Google Scholar
Pilecka, Elżbieta. “Residenz der ermländischen Bischöfe in Heilsberg (Lidzbark Warmiński) in der zweiten Hälfte des 14. Jahrhunderts.” W Prag und die grossen Kulturzentren Europas in der Zeit der Luxemburger (1310–1437), redakcja Markéta Jarošová, Jiří Kuthan, Stefan Scholz, 257–277. Praha: Togga 2008.
Google Scholar
Raczkowski, Juliusz. “Medieval murals recently uncovered in the chamber above the gate of the castle of the chapter of the diocese of Pomesania in Kwidzyn. Preliminary analysis: iconography, style, dating and functional role of the chamber.” Ordines Militares Colloquia Torunensia Historica 22 (2017): 287–304.
DOI: https://doi.org/10.12775/OM.2017.017
Google Scholar
Radzimiński, Andrzej. “Geneza oraz ukształtowanie się organizacji kościelnej (1206–1409).” W Państwo zakonu krzyżackiego w Prusach. Władza i społeczeństwo, redakcja Marian Biskup, Roman Czaja, 143–176. Warszawa: PWN, 2009.
Google Scholar
Schmid, Bernhard, Die Domburg Marienwerder. Elbing: Preussenverlag, 1938.
Google Scholar
Trupinda, Janusz. “Zamek w Kwidzynie w czasach bł. Doroty z Mątowów na podstawie średniowiecznych źródeł historycznych.” W Studia z dziejów diecezji Pomezańskiej w 775. rocznicę jej utworzenia. Materiały z V. Sympozjum Dorotańskiego w Kwidzynie, redakcja Justyna Liguz, 19–31. Pelplin: Wydawnictwo “Bernardinum”, 2020.
Google Scholar
Wasik, Bogusz. Budownictwo zamkowe na ziemi chełmińskiej (od XIV do XV wieku). Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK, 2016.
Google Scholar
Wasik, Bogusz. “Metoda projektowania zamków konwentualnych na ziemi chełmińskiej. Przyczynek do badań nad zastosowaniem kwadratury w krzyżackim budownictwie zamkowym.” Kwartalnik Architektury i Urbanistyki 58, nr 4 (2012): 79–91.
Google Scholar
Wasik, Bogusz. “Techniki budowy zamków w typie kasztelu w państwie krzyżackim w Prusach.” Ochrona Zabytków 71, nr 2 (2018): 33–60.
Google Scholar
Wółkowski, Wojciech: Zamek biskupów warmińskich w Lidzbarku Warmińskim – dzieje budowlane i problemy konserwatorskie. Olsztyn: Muzeum Warmii i Mazur, 2016.
Google Scholar
Zamek biskupów chełmińskich w Wąbrzeźnie w świetle badań archeologiczno-architektonicznych. Studia i materiały, redakcja Marcin Wiewióra. Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK, 2014.
Google Scholar
Zamek w Lubawie. Dawniej i dziś, redakcja Leszek Kajzer. Lubawa: Urząd Miasta, 2001.
Google Scholar
Statystyki
Abstract views: 529PDF downloads: 332
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.