Inspiracje sztuką japońską we wczesnych grafikach Jana Rubczaka
Katarzyna Kesling
Warszawa, Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk (Polska)
https://orcid.org/0000-0002-7791-7832
Abstrakt
Wczesna twórczość Jana Rubczaka przypada na okres studiów w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. W tym czasie młody artysta rozwijał swoje umiejętności, szczególną uwagę poświęcając grafice. Akwaforty i akwatinty, które wówczas wykonał wyróżnia bardzo dobre opanowanie warsztatu.
Podobnie jak wielu artystów europejskich działających na przełomie XIX i XX wieku, Rubczak także uległ wpływom sztuki japońskiej. Fascynacja sztuką Dalekiego Wschodu w Europie zaobserwować można już od drugiej połowy XIX wieku. Objęła ona między innymi: malarstwo, rysunek, grafikę, ale również literaturę, teatr i modę. Od momentu otwarcia się Japonii na świat, po okresie izolacji cesarstwa, w Europie i Stanach Zjednoczonych wydano szereg publikacji poświęconych historii i kulturze tego kraju, co przyczyniło się do poszerzenia wiedzy na jego temat. Na rynek europejski trafiały wyroby sztuki japońskiej, które nie tylko zdobiły wnętrza, ale również były chętnie wykorzystywane przez artystów (np. malarzy) jako rekwizyty. Pod koniec XIX wieku sztuka japońska znana była szerszemu kręgowi odbiorców, nie tylko koneserom i kolekcjonerom sztuki, ale również publiczności Paryża, Wiednia czy Monachium. Do Polski informacje na temat sztuki Japonii docierały przede wszystkim z Francji, gdzie udawało się wielu polskich twórców (wśród nich wymienić należy chociażby Józefa Pankiewicza, pod kierunkiem którego kształcił się Jan Rubczak). Istotną rolę w szerzeniu wiedzy na temat Japonii odegrał również przyjaciel Pankiewicza – Feliks Manggha Jasieński. Jego niezwykłą kolekcję sztuki, obejmującą między innymi japońskie drzeworyty, rysunki oraz przedmioty użytkowe pochodzące z Dalekiego Wschodu, podziwiać mogli zainteresowani. Niewątpliwie w gronie tym znalazł się również Jan Rubczak. Nowy sposób budowania kompozycji, wycinkowe kadrowanie, akcentowanie pierwszego planu oraz asymetria to tylko kilka spośród rozwiązań, które zainspirowały artystę do stworzenia ciekawych prac przesiąkniętych młodopolskim klimatem.
Instytucje finansujące
Słowa kluczowe:
Jan Rubczak, grafika przełomu XIX i XX wieku, inspiracje sztuką japońską, Józef PankiewiczBibliografia
Charazińska Elżbieta, „Pejzaż rodzimy”, [w:] Koniec wieku. Sztuka polskiego modernizmu 1890-1914, red. Elżbieta Charazińska, Łukasz Kossowski, [kat. wyst.], Muzeum Narodowe w Warszawie, Warszawa 1996.
Google Scholar
Kluczewska-Wójcik Agnieszka, Japonia w kulturze i sztuce polskiej końca XIX i początków XX wieku, Warszawa-Toruń 2016.
Google Scholar
Koniec wieku. Sztuka polskiego modernizmu 1890-1914, red. Elżbieta Charazińska, Łukasz Kossowski, [kat. wyst.], Muzeum Narodowe w Warszawie, Warszawa 1996.
Google Scholar
Kossowska Irena, Narodziny polskiej grafiki artystycznej 1897-1917, Kraków 2000.
Google Scholar
Kossowski Łukasz, „Inspiracje sztuką Japonii w polskim modernizmie”, [w:] Inspiracje sztuką Japonii w malarstwie i grafice polskich modernistów, oprac. Zofia Albertowa, Łukasz Kossowski [kat. wyst.], Muzeum Narodowe w Kielcach, Muzeum Narodowe w Krakowie, Kielce-Kraków 1981.
Google Scholar
Łukasz Kossowski, [we współpracy z Małgorzatą Martini], Wielka fala: inspiracje sztuką Japonii w polskim malarstwie i grafice, Toruń 2016.
Google Scholar
Melbechowska-Luty Aleksandra, Nokturny. Widoki nocy w malarstwie polskim, Warszawa 1999.
Google Scholar
Micke-Broniarek Ewa, „Wiosna”, [w:] Koniec wieku. Sztuka polskiego modernizmu 1890-1914, red. Elżbieta Charazińska, Łukasz Kossowski, [kat. wyst.], Muzeum Narodowe w Warszawie, Warszawa 1996.
Google Scholar
Nowak Janusz S., „Kraków w spotkaniu z Japonią i jej kulturą na przełomie XIX i XX wieku. Udział prasy w recepcji sztuki i kultury japońskiej”, Rozprawy Muzeum Narodowego w Krakowie, 2010, t. 3.
Google Scholar
Podraza-Kwiatkowska Maria, „Pustka-otchłań-pełnia. (Ze studiów nad młodopolską symboliką inercji i odrodzenia)”, [w:] Młodopolski świat wyobraźni. Studia i eseje, red. Maria Podraza-Kwiatkowska, Kraków 1977
Google Scholar
Podróż do Edo. Japońskie drzeworyty ukiyo-e z kolekcji Jerzego Leskowicza, red. Anna K. Maleszko, [kat. wyst.], Muzeum Narodowe w Warszawie, Warszawa 2017.
Google Scholar
Szczepińska Joanna, „Pankiewicz – modernista”, Rocznik Historii Sztuki, 1966, t. 6.
Google Scholar
Autorzy
Katarzyna KeslingWarszawa, Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk Polska
https://orcid.org/0000-0002-7791-7832
Statystyki
Abstract views: 307PDF downloads: 413
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Autor bądź autorka udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Biuletynie Historii Sztuki”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Czasopismo jest wydawane na licencji CC BY 4.0. Zgłaszając artykuł do publikacji, autor bądź autorka wyraża zgodę na jego udostępnianie na tej licencji.
Od numeru 1/2019 do 4/2022 stosowaliśmy licencję CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy i autorki udzielali(-ły) niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Biuletynie Historii Sztuki”, zachowywali(-ły) nieograniczone prawa autorskie i zobowiązywali(-ły) się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.
