Landscape Painting and the Construction of “Icelandicness”: Icelandic Modern National Art vis-à-vis its Danish Origins
Emiliana Konopka
emilianakonopka@gmail.comSzkoła Doktorska Nauk Humanistycznych i Społecznych, Uniwersytet Gdański (Polska)
https://orcid.org/0000-0002-4527-2689
Abstrakt
Artykuł jest próbą wypracowania nowego podejścia do islandzkiej sztuki narodowej, popartego analizą jej roli w konstruowaniu „islandzkości” i islandzkiej tożsamości. Pozostając w ciągłym dialogu z rozprawą Ann-Sofie Nielsen Gremaud Kryptokoloniale landskaber: tid, sted og rum i billeder af islandsk landskab 1874–2011 (2012), tekst koncentruje się jednocześnie na islandzkim malarstwie pejzażowym z lat 1874–1944 i jego relacji ze sztuką duńską. Sztuka nordycka, a zwłaszcza islandzka, zazwyczaj pomijana w europejskiej narracji historyczno-artystycznej, warta jest jednak bliższego poznania. W pracy przyjęto podstawowe założenie, że nowoczesna islandzka sztuka narodowa wywodzi się z duńskiej tradycji akademickiej, a islandzcy artyści uczestniczyli w tworzeniu tożsamości narodowej pozostając w opozycji wobec modelu duńskiego. Aby znaleźć poparcie dla postawionej tezy, wykorzystano metodologie bliskie postkolonializmowi i kryptokolonializmowi, jak również inspirowane imagologią i oparte na interdyscyplinarnych badaniach z zakresu historii sztuki, historii, antropologii i kulturoznawstwa.
Słowa kluczowe:
sztuka islandzka, sztuka duńska, tożsamość narodowa, malarstwo pejzażowe, sztuka narodowa, postkolonializm, kryptokolonializmBibliografia
Anderson, Benedict. Imagined Communities: Reflections on the Origin and Spread of Nationalism. London: Verso, 1983.
Google Scholar
Aldred, Oscar, and Adolf Friðriksson. “Iceland.” In Landscape as Heritage: The Management and Protection of Landscape in Europe, a summary by the COST A27 project “LANDMARKS”, edited by Graham Fairclough, Per Grau Møller, 145–156. Berne: University of Berne, 2007.
Google Scholar
Baldacchino, Godfrey. “Introducing a World of Islands.” In A World of Islands: An Island Studies Reader, edited by Godfrey Baldacchino, 1–29. Canada: Island Studies Press, 2007.
DOI: https://doi.org/10.24043/isj.185
Google Scholar
Baldacchino, Godfrey. “Island Landscapes and European Culture: An ‘Island Studies’ Perspective.” Journal of Marine and Island Cultures 2 (2012): 13–19. https://doi.org/10.1016/j.imic.2013.04.001.
DOI: https://doi.org/10.1016/j.imic.2013.04.001
Google Scholar
Briens, Sylvain. “Boréalisme: Le Nord comme espace discursif.” Études Germaniques 282, no. 2 (2016): 179–188.
DOI: https://doi.org/10.3917/eger.282.0179
Google Scholar
Burke, Peter. Eyewitnessing: The Uses of Images as Historical Evidence. London: Reaktion Books, 2001.
Google Scholar
Höglund, Johan, and Linda Andersson Burnett. “Introduction: Nordic Colonialisms and Scandinavian Studies.” Scandinavian Studies 91, no. 1-2 (Spring/Summer 2019): 1–12. https://doi. org/10.5406/scanstud.91.1-2.0001.
DOI: https://doi.org/10.5406/scanstud.91.1-2.0001
Google Scholar
Edensor, Tim. “Geography and Landscape: National Places and Spaces.” In National Identity, Popular Culture and Everyday Life, 37–68. London: Routledge, 2002.
DOI: https://doi.org/10.4324/9781003086178-2
Google Scholar
Hastrup, Kirsten. “Icelandic Topography and the Sense of Identity.” In Nordic Landscapes: Region and Belonging on the Northern Edge of Europe, edited by Michael Jones, Kenneth R. Olwig, 53–76. Minneapolis, London: University of Minnesota Press, 2008.
Google Scholar
Hálfdanarson, Guðmundur, and Ólafur Rastrick. “Culture and the Construction of the Icelander in the 20th Century.” In Power and Culture: Hegemony, Interaction and Dissent, edited by Jonathan Osmond, Ausma Cimdiņa, 101–117. Pisa: Plus, Pisa University Press, 2006.
Google Scholar
Herzfeld, Michael. “The Absent Presence: Discourses of Crypto-Colonialism.” South Atlantic Quarterly 101, no. 4 (2002): 899–926.
DOI: https://doi.org/10.1215/00382876-101-4-899
Google Scholar
Hinrichs, Nina. “Das Eismeer – Caspar David Friedrich and the North.” Nordlit 12, no. 1 (2008): 131–160.
DOI: https://doi.org/10.7557/13.1194
Google Scholar
Ísleifsson, Sumarliði R. “Imaginations of National Identity and the North.” In Iceland and Images of the North, edited by Sumarliði R. Ísleifsson, 3–22. Québec: Presses de l’Université du Québec, The Reykjavík Academy, 2011.
Google Scholar
Kent, Neil. The Triumph of Light and Nature: Nordic Art 1740–1940. London: Thames and Hudson, 1992.
Google Scholar
Kjartansdóttir, Katla. “Remote, Rough and Romantic: Contemporary Images of Iceland in Visual, Oral and Textual Narrations.” In Images of the North. Histories – Identities – Ideas, edited by Sverrir Jakobsson, 271–280. Amsterdam: Radopi, 2009.
DOI: https://doi.org/10.1163/9789042029064_025
Google Scholar
Kvaran, Ólafur. Confronting Nature: Icelandic Art of the 20th Century. Washington D.C.: Corcoran Gallery of Art, 2001.
Google Scholar
Leerssen, Joep. “Imagology: On using ethnicity to make sense of the world.” In Les stéréotypes dans la construction des identités nationales depuis une perspective transnationale, edited by Géraldine Galéote, special issue, Iberic@l, no. 10 (2016): 13–31.
Google Scholar
Lisberg Jensen, Ebba, and Ole Lisberg Jensen. “Between exploration and tourism: Carl Irminger’s Iceland travel diary 1826.” Polar Record 57 (2021): e2. doi:10.1017/S0032247420000467.
DOI: https://doi.org/10.1017/S0032247420000467
Google Scholar
Loftsdóttir, Kristín. “The Exotic North: Gender, Nation Branding and Post-colonialism in Iceland.” NORA – Nordic Journal of Feminist and Gender Research 23, no. 4 (2015): 246–260.
DOI: https://doi.org/10.1080/08038740.2015.1086814
Google Scholar
Naum, Magdalena, and Jonas M. Nordin, eds. Scandinavian Colonialism and the Rise of Modernity: Small Time Agents in a Global Arena. New York: Springer, 2013.
DOI: https://doi.org/10.1007/978-1-4614-6202-6
Google Scholar
Nordal, Bera. “The Early Years of Icelandic Art.” In Scandinavian Modernism: Painting in Denmark, Finland, Iceland, Norway, and Sweden, 1910–1920, edited by Serge Fauchereau, 43–48. Gothenburg: Art Museum, 1989.
Google Scholar
Oslund, Karen. “Imagining Iceland: Narratives of Nature and History in the North Atlantic.” The British Journal for the History of Science 35, no. 3 (2002): 313–334.
DOI: https://doi.org/10.1017/S000708740200465X
Google Scholar
Ólafsdóttir, Auður. “Visions of Nature in Icelandic Art.” In Confronting Nature: Icelandic Art of the 20th Century, edited by Ólafur Kvaran, 23–38. Washington D.C.: Corcoran Gallery of Art, 2001.
Google Scholar
Pieńkos, Andrzej. “Poszukiwanie tożsamości kraju i narodu w sztuce norweskiej XIX w.” In Niepokój i poszukiwanie: Polscy i norwescy twórcy czasu przełomów, edited by Maciej Janicki, Agnieszka Rosales Rodríguez, 233–249. Warszawa: Muzeum Fryderyka Chopina, 2015.
Google Scholar
Pieńkos, Andrzej. “Norweskie sceny z prowincji: Sohlberg, Kittelsen, Astrup i inni.” In Niepokój i poszukiwanie: Polscy i norwescy twórcy czasu przełomów, edited by Maciej Janicki, Agnieszka Rosales Rodríguez, 251–271. Warszawa: Muzeum Fryderyka Chopina, 2015.
Google Scholar
Pieńkos, Andrzej. “Na uboczu w centrum świata: Eksperyment fiński.” In Regiony wyobraźni: Peryferyjność w kulturze XIX i XX wieku, edited by Marcin Lachowski, 21–42. Warszawa: Uniwersytet Warszawski, 2017.
Google Scholar
Pratt, Mary Louise. “Introduction: Criticism in the Contact Zone.” In Imperial Eyes: Travel Writing and Transculturation, 1–12. London: Routledge, 1992.
Google Scholar
Pálsson, Gísli. “Arcticality: Gender, Race, and Geography in the Writings of Vilhjalmur Stefansson.” In Narrating the Arctic: A Cultural History of Nordic Scientific Practice, edited by Michael Bravo, Sverker Sörlin, 275–309. Canton, Mass.: Science History Publications, 2002.
Google Scholar
Ronström, Owe. “Finding their place: islands as locus and focus.” Cultural Geographies 20, no. 2 (April 2013): 153–165.
DOI: https://doi.org/10.1177/1474474012445446
Google Scholar
Runólfsson, Halldór Björn. “Reflections on Icelandic Art.” In Landscapes from a High Latitude: Icelandic Art, 1909–1989, edited by Julian Freeman, 21–91. London: Published for the Government of Iceland and the City of Reykjavík by Lund Humphries, 1989.
Google Scholar
Schab, Sylwia Izabela. “Zmowa (prze)milczenia.” Czas Kultury, no. 4 (2012): 46–51.
Google Scholar
Schram, Hrafnhildur. Huldukonur í íslenskri myndlist. Reykjavik: Þjóðminjasafn Íslands, 2005.
Google Scholar
Schram, Kristinn. “Banking on Borealism: Eating, Smelling, and Performing the North.” In Iceland and Images of the North, edited by Sumarliði R. Ísleifsson, 305–327. Québec: Presses de l’Université du Québec, The Reykjavík Academy, 2011.
DOI: https://doi.org/10.2307/j.ctv18pgjb2.16
Google Scholar
Stauning, Peter. Harald Moltke – Nordlysets Maler/ Painter of the Aurora. Frederiksberg: Forlaget Epsilon, 2011.
Google Scholar
Stougaard-Nielsen, Jakob. “Nordic Nature: From Romantic Nationalism to the Anthropocene.” In Introduction to Nordic Cultures, edited by Annika Lindskog, Jakob Stougaard-Nielsen, 165–180. London: UCL Press, 2020.
DOI: https://doi.org/10.2307/j.ctv13xprms.17
Google Scholar
Szelągowska, Grażyna. Idea zjednoczonej Północy w skandynawskim ruchu studenckim I połowy XIX wieku. Warszawa: Uniwersytet Warszawski, 1992.
Google Scholar
Szelągowska, Grażyna. “Od kolonii do państwa niepodległego: Islandia od XIII do XX wieku.” In Islandia: Wprowadzenie do wiedzy o społeczeństwie, edited by Roman Chymkowski, Włodzimierz Karol Pessel, 31–44. Warszawa: Trio, 2009.
Google Scholar
Taylor, John Russel. “Symbolism: The Constant Strain in Icelandic Art.” In Landscapes from a High Latitude: Icelandic Art, 1909–1989, edited by Julian Freeman, 93–105. London: Published for the Government of Iceland and the City of Reykjavík by Lund Humphries, 1989.
Google Scholar
Thiesse, Anne-Marie. La création des identités nationales: Europe, XVIIIe–XXe siècle. Paris: Seuil, 1999.
Google Scholar
Varnedoe, Kirk. Northern Light: Nordic Art at the Turn of the Century. New Haven & London: Yale University Press, 1988.
Google Scholar
Autorzy
Emiliana Konopkaemilianakonopka@gmail.com
Szkoła Doktorska Nauk Humanistycznych i Społecznych, Uniwersytet Gdański Polska
https://orcid.org/0000-0002-4527-2689
Emiliana Konopka – absolwentka historii sztuki oraz skandynawistyki, doktorantka na Uniwersytecie Gdańskim, badaczka sztuki nordyckiej przełomu XIX i XX w. Współredaktorka tomu Antologia naukowa. Islandia: Język. Naród. Natura (Warszawa: Uniwersytet Warszawski, 2017). Stypendystka Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Rady Nordyckiej (Nordic Culture Point). Autorka projektu Utulę Thule (www.utulethule.pl).
Statystyki
Abstract views: 189PDF downloads: 152
Licencja
Prawa autorskie (c) 2023 Biuletyn Historii Sztuki
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.