O teatrze bulwarowym: Szkic
Dobrochna Ratajczakowa
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu (Polska)
https://orcid.org/0000-0002-8073-4869
Abstrakt
Bulwar i jego teatr to fenomen o mieszanym charakterze, społecznym, politycznym, artystycznym. Możemy mówić przynajmniej o trzech etapach jego dziejów. Na początku mamy prolog, zaczynający się w głębi XVII wieku, a nawet jeszcze wcześniej, w teatrze jarmarcznym, posiadającym własną historię. Stamtąd pochodziły pierwsze zespoły osiedlające się w drugiej połowie XVIII wieku na bulwarach, powstałych po wyburzeniu starych paryskich murów obronnych. Tu narodziła się nowoczesna kultura popularna, w miejscu heterogenicznych praktyk handlowych i konsumpcyjno-rozrywkowych, przyjaznym licznym prywatnym scenom otwieranym po zniesieniu przez rewolucję teatralnego monopolu i wspieranym przez procesy demokratyzacji. Kształtujący się tu multisystem popularnych atrakcji tworzył własną kulturę uczestnictwa i w swej pierwszej wersji powoływał się głównie do ludowej widowni. Gdy po II wojnie następuje konsekracja awangardy, powstaje Eurowizja, a film przechwytuje wielkie przedsięwzięcia handlowo-rozrywkowe, bulwar ulega marginalizacji, choć wciąż ma wiernych odbiorców.
Słowa kluczowe:
historia teatru, teatr bulwarowy, bulwar, inscenizacja, produkcja teatralnaBibliografia
Abercrombie, N., Lash, S., & Longhurst, B. (1998). Przedstawienie popularne: Przerabianie realizmu (E. Mrowczyk-Hearfield, tłum.). W: R. Nycz (red.), Odkrywanie modernizmu: Przekłady i komentarze. Kraków: Universitas.
Google Scholar
Allévy-Viala, A. (1958). Inscenizacja romantyczna we Francji (W. Natanson, tłum.). Warszawa: PIW.
Google Scholar
Bourdieu, P. (2007). Reguły sztuki: Geneza i struktura pola literackiego (A. Zawadzki, tłum.). Kraków: Universitas.
Google Scholar
Brazier, N. (1883). Chroniques des Petits Theatres de Paris (vol. 1-2). Paris: Rouveyre et G. Blond.
Google Scholar
Brzozowska, B. (2009). Spadkobiercy flaneura: Spacer jako twórczość kulturowa – współczesne reprezentacje. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Google Scholar
Carroll, N. (2011). Filozofia sztuki masowej (M. Przylipiak, tłum.). Gdańsk: słowo/obraz terytoria.
Google Scholar
de Certeau, M. (2008). Wynaleźć codzienność: Sztuki działania (K. Thiel-Jańczuk, tłum.). Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Google Scholar
Corvin, M. (2001). Dictionnaire encyclopédique du théâtre (vol. 1-2). Paris: Bordas editions.
Google Scholar
de Jomaron-Leyvastre, J. (ed.). (1989). Le theatre en France: Du Moyen Age a nos jours (A. Mnouchkine, preface). Paris: Armand Colin.
Google Scholar
Descotes, M. (1955). Le drame romantique et ses grands créateurs (1827–1839). Paris: Presses universitaires de France.
Google Scholar
Descotes, M. (1964). Le public de théâtre et son histoire. Paris: Presses universitaires de France.
Google Scholar
Duvignaud, J. (1965). L'acteur: Esquisse d'une sociologie du comedien. Paris: Gallimard.
Google Scholar
Gascar, P. (1980). Le Boulevard du Crime. Paris: Hachette-Massin.
Google Scholar
Gengembre, G. (1999). Le théâtre français au XIX siècle. Paris: Armand Colin.
Google Scholar
Ginisty, P. (1910). Melodrame. Paris: Louis-Michaud.
Google Scholar
Jakóbczyk, S. (2005). Na Zachód ze Wschodu: Savoir i Kessel w nowoczesnym przemyśle literackim, Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Google Scholar
Krakovitch, O. (1987). Robert Macaire ou la grande peur des censeurs. Europe, 703–704.
Google Scholar
Naugrette-Christophe, C. (1998). Paris sous le Second Empire, le théâtre et la ville: essai de topographie théâtrale. Paris: Paris Librairie Théâtrale.
Google Scholar
Omilanowska, M. (2004). Świątynie handlu: Warszawska architektura komercyjna doby wielkomiejskiej. Warszawa: Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk.
Google Scholar
Ratajczakowa, D. (2006). Bajka o winie i wodzie: Kilka uwag o muzyce, dramacie i teatrze. W: W krysztale i w płomieniu: Studia i szkice o dramacie i teatrze (t. 1). Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Google Scholar
Surer, P. (1973). Współczesny teatr francuski: Inscenizatorzy i dramatopisarze (K.A. Jeżewski, tłum.). Warszawa: PIW.
Google Scholar
Švehla, J. (1983). Deburau: pierrot nieśmiertelny (M. Erhardt-Gronowska, tłum.). Warszawa: PIW.
Google Scholar
Temkine, R. (1967). L’éntreprise théâtre. Paris: Éditions Cujas.
Google Scholar
Terni, J. (2013). Teatr początków kultury masowej: Francuski wodewil i miasto 1830–1848 (P. Morawski, tłum.). Dialog, 1.
Google Scholar
Ubersfeld, A. (1993). Le drame romantique, Paris: Belin.
Google Scholar
Vessillier, M. (1973). La crise du théâtre privé. Paris: Presses universitaires de France.
Google Scholar
Wałaszewski, Z. (2015). Papierowy jednorożec, klubówka i „Łowca androidów”: O powstawaniu supersystemu rozrywkowego. W: A. Gemra (red.), Literatura i kultura popularna: Badania, analizy, interpretacje. Wrocław: Uniwersytet Wrocławski.
Google Scholar
Autorzy
Dobrochna RatajczakowaUniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu Polska
https://orcid.org/0000-0002-8073-4869
Statystyki
Abstract views: 321PDF downloads: 243
Licencja
Prawa autorskie (c) 2018 Dobrochna Ratajczakowa

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Autor/ka udziela niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w "Pamiętniku Teatralnym", zachowuje nieograniczone prawa autorskie, ale zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Zgłaszając artykuł do publikacji, autor/ka wyraża zgodę na jego udostępnianie na licencji CC BY 4.0.
Od zeszytu 1/2018 do zeszytu 3/2022 artykuły publikowane były na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy/ki udzielali niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w "Pamiętniku Teatralnym", zachowywali nieograniczone prawa autorskie, ale zobowiązywali się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.
Inne teksty tego samego autora
- Dobrochna Ratajczakowa, O szczodrości: Wspomnienie o Ewie Guderian-Czaplińskiej (1962–2020) , Pamiętnik Teatralny: Tom 69 Nr 1 (2020)
- Dobrochna Ratajczakowa, Splot czasów: Teatr, performans i odtworzenia , Pamiętnik Teatralny: Tom 70 Nr 3 (2021): Teatr i communitas (blok tematyczny według koncepcji Doroty Sajewskiej)
- Dobrochna Ratajczakowa, Kilka uwag o naturze opery, czyli dlaczego Fryderyk Chopin nie został twórcą opery narodowej , Pamiętnik Teatralny: Tom 72 Nr 2 (2023): Opera – Pop – Kultura (z blokiem tematycznym pod redakcją Katarzyny Lisieckiej i Adama Regiewicza)
- Dobrochna Ratajczakowa, „Takie samo miejsce” dla „orłów i komarów Parnasu”, czyli jaki dramat (i jaki teatr dla tego dramatu) zaprojektowali nasi oświeceni , Pamiętnik Teatralny: Tom 66 Nr 3 (2017)