O teatrze bulwarowym: Szkic

Dobrochna Ratajczakowa


Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu (Polska)
https://orcid.org/0000-0002-8073-4869

Abstrakt

Bulwar i jego teatr to fenomen o mieszanym charakterze, społecznym, politycznym, artystycznym. Możemy mówić przynajmniej o trzech etapach jego dziejów. Na początku mamy prolog, zaczynający się w głębi XVII wieku, a nawet jeszcze wcześniej, w teatrze jarmarcznym, posiadającym własną historię. Stamtąd pochodziły pierwsze zespoły osiedlające się w drugiej połowie XVIII wieku na bulwarach, powstałych po wyburzeniu starych paryskich murów obronnych. Tu narodziła się nowoczesna kultura popularna, w miejscu heterogenicznych praktyk handlowych i konsumpcyjno-rozrywkowych, przyjaznym licznym prywatnym scenom otwieranym po zniesieniu przez rewolucję teatralnego monopolu i wspieranym przez procesy demokratyzacji. Kształtujący się tu multisystem popularnych atrakcji tworzył własną kulturę uczestnictwa i w swej pierwszej wersji powoływał się głównie do ludowej widowni. Gdy po II wojnie następuje konsekracja awangardy, powstaje Eurowizja, a film przechwytuje wielkie przedsięwzięcia handlowo-rozrywkowe, bulwar ulega marginalizacji, choć wciąż ma wiernych odbiorców.


Słowa kluczowe:

historia teatru, teatr bulwarowy, bulwar, inscenizacja, produkcja teatralna

Abercrombie, N., Lash, S., & Longhurst, B. (1998). Przedstawienie popularne: Przerabianie realizmu (E. Mrowczyk-Hearfield, tłum.). W: R. Nycz (red.), Odkrywanie modernizmu: Przekłady i komentarze. Kraków: Universitas.
  Google Scholar

Allévy-Viala, A. (1958). Inscenizacja romantyczna we Francji (W. Natanson, tłum.). Warszawa: PIW.
  Google Scholar

Bourdieu, P. (2007). Reguły sztuki: Geneza i struktura pola literackiego (A. Zawadzki, tłum.). Kraków: Universitas.
  Google Scholar

Brazier, N. (1883). Chroniques des Petits Theatres de Paris (vol. 1-2). Paris: Rouveyre et G. Blond.
  Google Scholar

Brzozowska, B. (2009). Spadkobiercy flaneura: Spacer jako twórczość kulturowa – współczesne reprezentacje. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
  Google Scholar

Carroll, N. (2011). Filozofia sztuki masowej (M. Przylipiak, tłum.). Gdańsk: słowo/obraz terytoria.
  Google Scholar

de Certeau, M. (2008). Wynaleźć codzienność: Sztuki działania (K. Thiel-Jańczuk, tłum.). Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
  Google Scholar

Corvin, M. (2001). Dictionnaire encyclopédique du théâtre (vol. 1-2). Paris: Bordas editions.
  Google Scholar

de Jomaron-Leyvastre, J. (ed.). (1989). Le theatre en France: Du Moyen Age a nos jours (A. Mnouchkine, preface). Paris: Armand Colin.
  Google Scholar

Descotes, M. (1955). Le drame romantique et ses grands créateurs (1827–1839). Paris: Presses universitaires de France.
  Google Scholar

Descotes, M. (1964). Le public de théâtre et son histoire. Paris: Presses universitaires de France.
  Google Scholar

Duvignaud, J. (1965). L'acteur: Esquisse d'une sociologie du comedien. Paris: Gallimard.
  Google Scholar

Gascar, P. (1980). Le Boulevard du Crime. Paris: Hachette-Massin.
  Google Scholar

Gengembre, G. (1999). Le théâtre français au XIX siècle. Paris: Armand Colin.
  Google Scholar

Ginisty, P. (1910). Melodrame. Paris: Louis-Michaud.
  Google Scholar

Jakóbczyk, S. (2005). Na Zachód ze Wschodu: Savoir i Kessel w nowoczesnym przemyśle literackim, Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
  Google Scholar

Krakovitch, O. (1987). Robert Macaire ou la grande peur des censeurs. Europe, 703–704.
  Google Scholar

Naugrette-Christophe, C. (1998). Paris sous le Second Empire, le théâtre et la ville: essai de topographie théâtrale. Paris: Paris Librairie Théâtrale.
  Google Scholar

Omilanowska, M. (2004). Świątynie handlu: Warszawska architektura komercyjna doby wielkomiejskiej. Warszawa: Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk.
  Google Scholar

Ratajczakowa, D. (2006). Bajka o winie i wodzie: Kilka uwag o muzyce, dramacie i teatrze. W: W krysztale i w płomieniu: Studia i szkice o dramacie i teatrze (t. 1). Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
  Google Scholar

Surer, P. (1973). Współczesny teatr francuski: Inscenizatorzy i dramatopisarze (K.A. Jeżewski, tłum.). Warszawa: PIW.
  Google Scholar

Švehla, J. (1983). Deburau: pierrot nieśmiertelny (M. Erhardt-Gronowska, tłum.). Warszawa: PIW.
  Google Scholar

Temkine, R. (1967). L’éntreprise théâtre. Paris: Éditions Cujas.
  Google Scholar

Terni, J. (2013). Teatr początków kultury masowej: Francuski wodewil i miasto 1830–1848 (P. Morawski, tłum.). Dialog, 1.
  Google Scholar

Ubersfeld, A. (1993). Le drame romantique, Paris: Belin.
  Google Scholar

Vessillier, M. (1973). La crise du théâtre privé. Paris: Presses universitaires de France.
  Google Scholar

Wałaszewski, Z. (2015). Papierowy jednorożec, klubówka i „Łowca androidów”: O powstawaniu supersystemu rozrywkowego. W: A. Gemra (red.), Literatura i kultura popularna: Badania, analizy, interpretacje. Wrocław: Uniwersytet Wrocławski.
  Google Scholar

Pobierz


Opublikowane
2018-06-30

Cited By / Share

Ratajczakowa, D. (2018) „ O teatrze bulwarowym: Szkic”, Pamiętnik Teatralny, 67(1/2), s. 27–44. doi: 10.36744/pt.604.

Autorzy

Dobrochna Ratajczakowa 

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu Polska
https://orcid.org/0000-0002-8073-4869

Statystyki

Abstract views: 214
PDF downloads: 178


Licencja

Prawa autorskie (c) 2018 Dobrochna Ratajczakowa

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Autor/ka udziela niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w "Pamiętniku Teatralnym", zachowuje nieograniczone prawa autorskie, ale zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Zgłaszając artykuł do publikacji, autor/ka wyraża zgodę na jego udostępnianie na licencji CC BY 4.0.

Od zeszytu 1/2018 do zeszytu 3/2022 artykuły publikowane były na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy/ki udzielali niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w "Pamiętniku Teatralnym", zachowywali nieograniczone prawa autorskie, ale zobowiązywali się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.