Koncepcje teatru społecznie zaangażowanego według Juliusza Osterwy
Wanda Świątkowska
Uniwersytet Jagielloński w Krakowie (Polska)
https://orcid.org/0000-0002-8470-5643
Abstrakt
Autorka wyodrębnia trzy najważniejsze punkty w artystycznej drodze Osterwy: realizację dramatu Uciekła mi przepióreczka Stefana Żeromskiego i sprzęgnięcie indywidualności twórcy i jego koncepcji z ideą przedstawioną w dziele, działalność Reduty objazdowej (1924–1939) oraz wojenne koncepcje Teatru Społecznego. Z Żeromskim połączyła Osterwę idea regionalizmu i pracy u podstaw, a docent Przełęcki, grany przez lata przez aktora, stał się jego duchowym patronem. Zainaugurowane w 1924 roku objazdy Reduty po Rzeczpospolitej zespół traktował jak misję społeczną. Celem teatru było upowszechnienie dzieł dramaturgii polskiej, ożywienie życia intelektualnego na prowincji, edukacja i zapewnienia widowisk o doskonałym poziomie artystycznym społecznościom, które pozbawione były miejscowych teatrów. Osterwa zorganizował wzorcowy teatr objazdowy, który pod względem skali, rozmachu i regularności objazdów był wydarzeniem bez precedensu w dziejach polskiej sceny. Przytoczone statystyki obrazują skalę tego zjawiska, które pozostaje fenomenem na mapie teatru dwudziestolecia międzywojennego.W latach wojennych Osterwa pracował nad koncepcjami Teatru Społecznego, czyli projektem reform organizacji widowisk na prowincji i próbą stworzenia nowoczesnego teatru dla masowego odbiorcy. Projekt ten nie został zrealizowany, można go zrekonstruować na podstawie zachowanych raptularzy i dzienników wojennych Osterwy.
Słowa kluczowe:
Juliusz Osterwa, Reduta, Stefan Żeromski, teatr społecznie zaangażowany, historia teatru polskiegoBibliografia
Białota, M. (1989). Dramaty Żeromskiego w Reducie: Z zagadnień inscenizacji i recepcji krytycznej. Wrocław.
Google Scholar
Ciechowicz, J. (2008). Teatr w podróży: Wędrowanie jako poznanie. Konteksty. Polska Sztuka Ludowa, 1, 69–72.
Google Scholar
Frankowska, B. (1970). Teatr napowietrzny Juliusza Osterwy. Pamiętnik Teatralny, 4, 425-445.
Google Scholar
Gall, I. (1963). Mój teatr. Kraków.
Google Scholar
Grotowski, J. (2012). Teksty zebrane (A. Adamiecka-Sitek, M. Biagini, D. Kosiński, C. Pollastrelli, T. Richards, & I. Stokfiszewski, red.). Warszawa.
Google Scholar
Guszpit, I. (1989). Juliusza Osterwy parafraza Antygony. W: I. Guszpit, Przez teatr – poza teatr: szkice o Juliuszu Osterwie. Wrocław.
Google Scholar
Guszpit, I., & Kosiński, D. (2007). Ku Teatrowi Społecznemu. W: J. Osterwa, Antygona, Hamlet, Tobiasz dla Teatru Społecznego. Wrocław.
Google Scholar
Kosiński, D. (2004). A ja za nią, nieboraczek boso...: samotność Osterwy?. Dialog, 9, 5-11.
Google Scholar
Osiński, Z. (2003). Pamięć Reduty: Osterwa, Limanowski, Grotowski. Gdańsk.
Google Scholar
Osterwa, J. (1968). Listy (E. Krasiński, red.). Warszawa.
Google Scholar
Osterwa, J. (1991). Reduta i teatr: Artykuły, wywiady, wspomnienia 1914–1947 (Z. Osiński, red.). Wrocław.
Google Scholar
Osterwa, J. (1992). Z zapisków (I. Guszpit, red.). Wrocław.
Google Scholar
Nycz, B. (1970). Teatr czy uniwersytet?. W: O Zespole Reduty 1919–1939: Wspomnienia. Warszawa.
Google Scholar
Szczublewski, J. (1965). Pierwsza Reduta Osterwy. Warszawa.
Google Scholar
Szczublewski, J. (1973). Żywot Osterwy. Warszawa.
Google Scholar
Świątkowska, W. (2015). Najwyższe z rzemiosłapostoła i najniższa modlitwa anioła: Redutowy etos pracy. W: A. Dąbek, & W. Świątkowska (red.), Rzemiosło teatru. Etos – profesje – materia. Kraków.
Google Scholar
Śmigielski, B. (1989). Reduta w Wilnie 1925–1929. Warszawa.
Google Scholar
Wierciński, E. (1991). Notatki i teksty z lat 1921–1955 (A. Chojnacka, red.). Wrocław.
Google Scholar
Wierciński, E., & Wiercińska, M. (2013). Korespondencja 1925–1944 (M. Piekut, red.). Warszawa.
Google Scholar
Żeromski, S. (2004). Pisma zebrane: Dramaty (Z. Goliński, red.). Warszawa.
Google Scholar
Autorzy
Wanda ŚwiątkowskaUniwersytet Jagielloński w Krakowie Polska
https://orcid.org/0000-0002-8470-5643
Statystyki
Abstract views: 434PDF downloads: 244
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Autor/ka udziela niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w "Pamiętniku Teatralnym", zachowuje nieograniczone prawa autorskie, ale zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Zgłaszając artykuł do publikacji, autor/ka wyraża zgodę na jego udostępnianie na licencji CC BY 4.0.
Od zeszytu 1/2018 do zeszytu 3/2022 artykuły publikowane były na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy/ki udzielali niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w "Pamiętniku Teatralnym", zachowywali nieograniczone prawa autorskie, ale zobowiązywali się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.
Inne teksty tego samego autora
- Wanda Świątkowska, Theatre Education at Reduta , Pamiętnik Teatralny: Tom 69 Nr 2 (2020)
