Existing Within and Beyond Time: "Capri-the Island of Fugitives" by Krystian Lupa
Małgorzata Budzowska
malgorzata.budzowska@uni.lodz.plUniwersytet Łódzki (Polska)
https://orcid.org/0000-0002-1953-2088
Abstrakt
Artykuł poddaje analizie spektakl Krystiana Lupy Capri – wyspa uciekinierów (2019) z Teatru Powszechnego w Warszawie, inspirowany dwiema książkami Curzio Malaparte, Kaputt (1944) i Skóra (1949). Skupiając się na częściach spektaklu, które nawiązują do Kaputt, artykuł szczegółowo bada sceny, w których obok aktorów wykorzystano projekcje wideo, by wykazać, w jaki sposób takie zestawienia wzbogacają ekspresję teatralną. Na potrzeby tej analizy zastosowane zostały strategie interpretacyjne nienaturalnej narratologii (Jan Alber i in.), koncepcja postdramatycznej estetyki duratywnej (Hans-Thies Lehmann) oraz idea wirtualnego sobowtóra (Matthew Causey). Podstawowy argument dotyczy specyficznej czasowości generowanej w spektaklu Lupy, czasowości, która pozwala widzom czuć się tak, jakby znajdowali się w czasie i poza nim. Ponadto, artykuł wskazuje i omawia te elementy spektaklu, które w różnej formie i w różnych ujęciach wysuwają na pierwszy plan nadrzędną ideę spektaklu, oscylującą w obrębie problematyki ludzkiego okrucieństwa.
Słowa kluczowe:
Krystian Lupa, czasowość, estetyka duratywna, multimedia w teatrzeBibliografia
Alber, Jan, and Brian Richardson, eds. Unnatural Narratology: Extensions, Revisions, and Challenges. Columbus: Ohio State University, 2020.
DOI: https://doi.org/10.26818/9780814214190
Google Scholar
Alber, Jan, Stefan Iversen, Henrik S. Nielsen, and Brian Richardson. “Unnatural Narratives Unnatural Narratology: Beyond Mimetic Models.” Narrative 18, no. 2 (2010): 113–136.
DOI: https://doi.org/10.1353/nar.0.0042
Google Scholar
Alber, Jan. Unnatural Narrative: Impossible Worlds in Fiction and Drama. Lincoln: University of Nebraska Press, 2016.
DOI: https://doi.org/10.2307/j.ctt1d4v147
Google Scholar
Balme, Christopher. “Surrogate Stages: Theatre, Performance and the Challenge of New Media.” Performance Research 13, no. 2 (2009): 80–91. https://doi.org/10.1080/13528160802639342.
DOI: https://doi.org/10.1080/13528160802639342
Google Scholar
Causey, Matthew. Theatre and Performance in Digital Culture: From Simulation to Embeddedness. London: Routledge, 2006. https://doi.org/10.4324/9780203028223
DOI: https://doi.org/10.4324/9780203028223
Google Scholar
Critchley, Simon. Very Little . . . Almost Nothing. Death, Philosophy, Literature. London: Routledge, 2004.
DOI: https://doi.org/10.4324/9780203462935
Google Scholar
Czardybon, Marcin. “Jeżeli nie wierzycie, to popatrzcie tu, na mój talerz: Prawda konfabulacji w prozie reportażowej Curzia Malapartego.” Tekstualia 47, nr 4 (2016): 93–110.
DOI: https://doi.org/10.5604/01.3001.0013.4300
Google Scholar
Foucault, Michel. Society Must Be Defended: Lectures at the Collège de France 1975–1976. Translated by David Macey, edited by Mauro Bertani and Alessandro Fontana. New York: Picador, 2003.
Google Scholar
Gruszczyński, Piotr. Ojcobójcy: Młodsi zdolniejsi w teatrze polskim. Warszawa: W.A.B., 2003. https://www.encyklopediateatru.pl/ksiazka/184/ojcobojcy-mlodsi-zdolniejsi-w-teatrze-polskim/strona/1.
Google Scholar
Kwaśniewska, Monika. „Między wolnością a manipulacją: Sytuacja aktorów i aktorek w Factory 2.” Didaskalia, nr 150 (2019): 2–9.
Google Scholar
Lehmann, Hans-Thies. Postdramatic Theatre. Translated by Karen Jürs-Munby. New York: Routledge, 2006.
DOI: https://doi.org/10.4324/9780203088104
Google Scholar
Richardson, Brian. “Beyond Story and Discourse: Narrative Time in Postmodern and Nonmimetic Fiction.” In Narrative Dynamics: Essays on Time, Plot, Closure, and Frame, edited by Brian Richardson, 47–63. Columbus: Ohio State University, 2002.
Google Scholar
Ubersfeld, Anne. Reading Theatre. Translated by Frank Collins. Toronto: University of Toronto Press, 1999.
DOI: https://doi.org/10.3138/9781442679023
Google Scholar
Yacobi, Tamar. “Time Denatured into Meaning: New Worlds and Renewed Themes in the Poetry of Dan Pagis.” Style 22, no. 1: Narrative Theory and Criticism (1988): 93–115.
Google Scholar
Autorzy
Małgorzata Budzowskamalgorzata.budzowska@uni.lodz.pl
Uniwersytet Łódzki Polska
https://orcid.org/0000-0002-1953-2088
Profesor w Katedrze Dramatu i Teatru Uniwersytetu Łódzkiego, Early Career Associate w Archive of Performances of Greek and Roman Drama w University of Oxford. Filolog klasyczny i teatrolog. Autorka dwóch książek: Fedra, czyli o etyce uczuć w tragediach Eurypidesa, Seneki i Racine’a (Warszawa 2010) i Sceniczne metamorfozy mitu. Teatr polski XXI wieku w perspektywie kulturowej (Łódź 2018), oraz rozdziałów w książkach i artykułów z dziedziny literaturoznawstwa i teatrologii.
Statystyki
Abstract views: 343PDF downloads: 292
Licencja
Prawa autorskie (c) 2021 Małgorzata Budzowska
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Autor/ka udziela niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w "Pamiętniku Teatralnym", zachowuje nieograniczone prawa autorskie, ale zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Zgłaszając artykuł do publikacji, autor/ka wyraża zgodę na jego udostępnianie na licencji CC BY 4.0.
Od zeszytu 1/2018 do zeszytu 3/2022 artykuły publikowane były na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy/ki udzielali niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w "Pamiętniku Teatralnym", zachowywali nieograniczone prawa autorskie, ale zobowiązywali się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.
Inne teksty tego samego autora
- Małgorzata Budzowska, Abiekt uwięziony w języku: Współczesne inscenizacje mitu Fedry w teatrze polskim – Kleczewska, Zadara, Wiśniewski , Pamiętnik Teatralny: Tom 69 Nr 1 (2020)
