Między posthumanistyczną krytyką ciała a AI art – twórczość Adama Pizurnego

Artykuł recenzowany, Nadesłano 24.03.2025, Decyzja redakcji 27.04.2025

Jan Stasieńko

jan.stasienko@dsw.edu.pl
Wydział Humanistyczny, Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie (Polska)
https://orcid.org/0000-0003-3444-696X

Agnieszka Dytman-Stasieńko


Uniwersytet Dolnośląski DSW we Wrocławiu (Polska)
https://orcid.org/0000-0002-5226-4660

Abstrakt

Artykuł prezentuje twórczość słowackiego artysty Adama Pizurnego, który specjalizuje się w sztuce cyfrowej, opierającej się na wykorzystaniu animacji i efektów wizualnych i rozpowszechnianej głównie poprzez media społecznościowe. Choć Pizurny nie identyfikuje się bezpośrednio z krytycznym posthumanizmem, jego twórczość odzwierciedla wiele z zainteresowań tego nurtu związanych z nomadyczną podmiotowością, krytyką ciała i zacieraniem granic międzygatunkowych. Pizurny wykorzystuje techniki cyfrowe i sztuczną inteligencję, aby tworzyć prace poddające krytyce konwencjonalne koncepcje człowieczeństwa i demistyfikujące prymarną rolę wyzwolonego humanistycznego podmiotu. Jego sztuka odwołuje się między innymi do takich motywów jak umowność ludzkiej twarzy, algorytmizacja ciała, wizualne transmutacje i morfing, a także nieludzccy inni. Artysta inspiruje się też życiem morskim, przy użyciu narzędzi AI tworząc nowe gatunki organizmów, co podkreśla ekokrytyczne aspekty jego twórczości. Pizurny umiejętnie łączy podejście krytyczne z estetyką AI, co czyni jego prace wyrazistymi i nadaje im aktualność. Internetowa dystrybucja jego projektów, zwłaszcza za pośrednictwem mediów społecznościowych, sprawia, że twórczość ta sytuuje się blisko odbiorców i angażuje ich w dynamiczny proces interpretacji dzieł i współdziałania z artystą.



Słowa kluczowe:

Adam Pizurny, sztuka cyfrowa, estetyka generatywnej sztucznej inteligencji, krytyczny posthumanizm, sztuka mediów społecznościowych

Aishman, Steven. „Social media platforms as artistic medium”. W Electronic Visualisation and the Arts (EVA 2017). BCS Learning & Development, 2017.
DOI: https://doi.org/10.14236/ewic/EVA2017.17   Google Scholar

Arielli, Emanuele, i Lev Manovich. „Chapter 3. Techno-animism and the Pygmalion effect”. W Artificial Aesthetics: A Critical Guide to AI, Media and Design, 2022.
  Google Scholar

Bakke, Monika. Bio-transfiguracje: sztuka i estetyka posthumanizmu [Bio-transfigurations. Art and Esthetics of Posthumanism]. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, Poznań 2012.
  Google Scholar

Barad, Karen. Meeting the Universe Halfway: Quantum Physics and the Entanglement of Matter and Meaning. Duke University Press, Durham, NC 2007.
DOI: https://doi.org/10.2307/j.ctv12101zq   Google Scholar

Barriga, Nicolas A. A short introduction to procedural content generation algorithms for videogames, "International Journal on Artificial Intelligence Tools" 2019 nr 2 (28).
DOI: https://doi.org/10.1142/S0218213019300011   Google Scholar

Braidotti, Rosi. Nomadic Subjects: Embodiment and Sexual Difference in Contemporary Feminist Theory. Cambridge University Press, 1994.
  Google Scholar

Colebrook, Claire. Death of the PostHuman: Essays on Extinction, Vol. 1. Open Humanites Press, 2014.
DOI: https://doi.org/10.3998/ohp.12329362.0001.001   Google Scholar

Deleuze, Gilles, i Félix Guattari. A Thousand Plateaus: Capitalism and Schizophrenia. University of Minnesota Press, Minneapolis 1987.
  Google Scholar

———. Anti-Oedipus: Capitalism and schizophrenia. University of Minnesota Press, Minneapolis 1983.
  Google Scholar

Haraway, Donna J. Staying with the Trouble: Making Kin in the Chthulucene. Duke University Press, 2016.
DOI: https://doi.org/10.2307/j.ctv11cw25q   Google Scholar

Haraway, Donna Jeanne. When species meet. Posthumanities 3. University of Minnesota Press, Minneapolis 2008.
  Google Scholar

Horváth, Gizela. From Museum Walls to Facebook Walls. A new public space for art. Partium Christian University, Oradea 2014.
  Google Scholar

Kac, Eduardo. Signs of Life: Bio Art and Beyond, MIT Press 2007.
  Google Scholar

———. Telepresence & bio art: Networking humans, rabbits & robots. Studies in literature and science. University of Michigan Press, Ann Arbor 2005.
  Google Scholar

MacDowall, Lachlan, i Kylie Budge. Art after Instagram: art spaces, audiences, aesthetics. Routledge 2021.
DOI: https://doi.org/10.4324/9781003001799   Google Scholar

Manovich, Lev, Defining AI Arts: Three Proposals, [w:] AI and Dialog of Cultures. Exhibition Catalog,. Hermitage Museum, Saint-Petersburg, 2019.
  Google Scholar

———. „The Aesthetic Society: or how I edit my Instagram, [w:] Data Publics Public Plurality in an Era of Data Determinacy, zredagowane przez Peter Mörtenböck i Helge Mooshammer. Routledge, 2020.
  Google Scholar

Mignonneau, Laurent, i Christa Sommerer. Creating artificial life for interactive art and entertainment, "Leonardo" 2001, nr 4 (34), s. 303–307.
DOI: https://doi.org/10.1162/00240940152549212   Google Scholar

Mitchell, Robert. Bioart and the vitality of media. In vivo: the cultural mediations of biomedical science. University of Washington Press, Seattle 2010.
  Google Scholar

Prada, Juan Martín. „Towards a Theory of Social Media Art”, [w:] Art, Images and Network Culture, Editorial Aula Magna-McGraw Hill, Seville, 2021, s.17-34
  Google Scholar

Reichle, Ingeborg, Speculative biology in the practices of bioart, "Artlink" 2014, nr 3 (34), s. 32–35.
  Google Scholar

Reichle, Ingeborg, Robert Zwijnenberg, i Gloria Custance. Art in the age of technoscience: Genetic engineering, robotics, and artificial life in contemporary art., Springer, 2009.
  Google Scholar

Rose, Deborah Bird, Thom van Dooren, i Matthew Chrulew (red.), przedmowa Cary Wolfe, Extinction Studies: Stories of Time, Death, and Generations. Columbia University Press, 2017.
  Google Scholar

Turner, Fred. The arts at Facebook: An aesthetic infrastructure for surveillance capitalism, "Poetics" 2018, nr 67, s. 53–62.
DOI: https://doi.org/10.1016/j.poetic.2018.03.003   Google Scholar

Vita-More, Natasha. Brave BioArt 2: shedding the bio, amassing the nano, and cultivating posthuman life, "Technoetic Arts" 2007, nr 3 (5), s. 171–86.
DOI: https://doi.org/10.1386/tear.5.3.171_1   Google Scholar

Whitelaw, Mitchell. Metacreation: art and artificial life, MIT Press 2004.
  Google Scholar

Pobierz


Opublikowane
2025-09-10

Cited By / Share

Stasieńko, J. i Dytman-Stasieńko, A. (2025) „Między posthumanistyczną krytyką ciała a AI art – twórczość Adama Pizurnego”, Konteksty. Polska Sztuka Ludowa, 349(2), s. 217–224. doi: 10.36744/k.4365.

Autorzy

Jan Stasieńko 
jan.stasienko@dsw.edu.pl
Wydział Humanistyczny, Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie Polska
https://orcid.org/0000-0003-3444-696X

Jan Stasieńko – dr hab. nauk o kulturze i religii, prof. Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie. Jest członkiem sieci naukowej Beyond Humanism Net, realizował projekty naukowe i badawczo-rozwojowe związane z disability studies oraz aplikacjami wspierającymi zdrowie psychiczne dla Ministerstwa Nauki, PFRON i NCBiR. W pracy naukowej koncentruje się na game studies (narracyjne, edukacyjne i terapeutyczne konteksty gier), antropologii nowych mediów i grafiki cyfrowej, technologiach dostępnych i kulturowych studiach nad niepełnosprawnością; bada technologie mediów z perspektywy krytycznego posthumanizmu. Ostatnio opublikował Media Technologies and Posthuman Intimacy (2021) oraz Posthuman Studies Reader. Core readings on Transhumanism, Posthumanism and Metahumanism (red. razem z Evi Sampanikou, 2021).


Autorzy

Agnieszka Dytman-Stasieńko 

Uniwersytet Dolnośląski DSW we Wrocławiu Polska
https://orcid.org/0000-0002-5226-4660

Agnieszka Dytman-Stasieńko – dr nauk humanistycznych, adiunktka na Uniwersytecie Dolnośląskim DSW we Wrocławiu. Prowadzi kulturowo zorientowane badania medioznawcze oraz językoznawcze. W pracy naukowej koncentruje się między innymi na wykorzystaniu mediów przez ruchy społeczne, grupy marginalizowane i wykluczone, a także na badaniach aktywizmu w perspektywie technologicznej, komunikacyjnej i kulturowej. Autorka książki Cyfrowy świt wolności. Technologie medialnego oporu w Polsce w latach osiemdziesiątych XX wieku (2024).



Statystyki

Abstract views: 16
PDF downloads: 2


Licencja

Prawa autorskie (c) 2025 Jan Stasieńko, Agnieszka Dytman-Stasieńko

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.

Creative Commons Uznanie autorstwa