Sztuka współczesna w dialogu z poezją Seamusa Heaneya: T.P. Flanagan i Arno Kramer

Artykuł recenzowany, Nadesłano 23.10.2024, Decyzja redakcji 8.05.2025

Agnieszka Żukowska

agnieszka.zukowska@ug.edu.pl
Uniwersytet Gdański (Polska)
https://orcid.org/0000-0002-2487-3928

Abstrakt

W tekście omówiono wybrane dzieła sztuki współczesnej inspirowane poezją Seamusa Heaneya, z wykorzystaniem triady pojęciowej „energia, balans, wybuch”, zaczerpniętej z wiersza In Time, a także szeregu koncepcji z dziedziny myśli o sztuce (m.in. R. Arnheim, W. Strzemiński). Obraz Boglands (for Seamus Heaney) irlandzkiego pejzażysty T.P. Flanagana usytuowano w kontekście wiersza Bogland, skupiając się na dynamice procesu obopólnej inspiracji skutkującego powstaniem pejzażu o kaligraficznym charakterze oraz malarskiego w wyrazie tekstu. Rozważono analogie w zakresie wpływu obu dzieł na odbiorcę, doszukując się w relacji między nimi podobieństw do Heaneyowskiej amorficznej wizji historii. Zespół jak dotąd nieopracowanych naukowo dzieł zafascynowanego twórczością poety holenderskiego rysownika Arno Kramera, poświęconych głównie tematyce animalistycznej, pozwolił z kolei wykazać istnienie zbieżności między rysunkiem a pismem, sztuką a poezją, przy równoczesnym wydobyciu wspólnego dziełu poety oraz rysownika rysu ambiwalencji. Procesualne prace Kramera, łączące abstrakcję z figuracją, tworzą większą, nieustannie zmieniającą się strukturę, która budzi skojarzenia ze stosowaną przez poetę metaforą pola jako archiwum.



Słowa kluczowe:

Seamus Heaney, T.P. Flanagan, Arno Kramer, Irlandia, rysunek

Arnheim, Rudolf. Sztuka i percepcja wzrokowa. Psychologia twórczego oka. Translated by Jolanta Mach. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, 1978.
  Google Scholar

Corcoran, Neil. “Modern Irish Poetry and the Visual Arts: From Yeats to Heaney.” In The Oxford Handbook of Modern Irish Poetry, edited by Fran Brearton and Alan Gillis, 251–65. Oxford: Oxford University Press, 2012.
DOI: https://doi.org/10.1093/oxfordhb/9780199561247.013.0016   Google Scholar

Danvers, John. Picturing Mind: Paradox, Indeterminacy and Consciousness in Art and Poetry. Amsterdam: Rodopi, 2006.
DOI: https://doi.org/10.1163/9789401202107   Google Scholar

Dunne, Aidan. Between Sunlight and Shadow, T.P. Flanagan, Taylor Galleries until August 2nd, exhibition review. The Irish Times, 23 July 2003. https://www.irishtimes.com/culture/asserting-personal-identity-in-prison-spaces-1.367110. Last accessed: 30 September 2024.
  Google Scholar

Flanagan, T.P. “Notes on Selected Pictures by T.P. Flanagan and J.K. Jamison.” In T.P. Flanagan, RHA, PPRUA, edited by S.B. Kennedy, 69–80. Dublin: Four Courts Press, 1995.
  Google Scholar

Hadot, Pierre. Introduction to Philostrate, Galerie de tableaux. Translated by Auguste Bougot, viii-ix. Paris: Les Belles Lettres, 1991.
  Google Scholar

Heaney, Seamus. Kolejowe dzieci. Translated by Piotr Sommer. Wrocław: Biuro Literackie, 2010.
  Google Scholar

Heaney, Seamus. Przejrzysta pogoda. Translated by Stanisław Barańczak, Magda Heydel, Paweł Marcinkiewicz, and Adam Szostkiewicz. Edited by Magda Heydel. Kraków: Znak, 2009.
  Google Scholar

Heaney, Seamus, and Falim Egan. Squarings. Seamus Heaney: Twelve Poems. Falim Egan: Four Lithographs. Dublin: Hieroglyph Editions, 1991.
  Google Scholar

Isherwood-Wallace, Eva. Poetry and Painting: Seamus Heaney, Colin Middleton and T.P. Flanagan. ART UK. https://artuk.org/discover/stories/poetry-and-painting-seamus-heaney-colin-middleton-and-t-p-flanagan. Last accessed: 30 September 2024.
  Google Scholar

Jarniewicz, Jerzy. The Bottomless Centre: The Uses of History in the Poetry of Seamus Heaney. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2002.
  Google Scholar

Jarniewicz, Jerzy. “W oku Cyklopa.” In W brzuchu wieloryba. Szkice of dwudziestowiecznej poezji irlandzkiej, 215–19. Poznań: Dom Wydawniczy Rebis, 2001.
  Google Scholar

Kelly, Liz. “In Time.” In Arno Kramer: Teksten. https://www.arno-kramer.nl/teksten. Last accessed: 30 September 2024.
  Google Scholar

Kennedy, S.B. “We Have No Prairies… .” In T.P. Flanagan, RHA, PPRUA, edited by S.B. Kennedy, 30–38. Dublin: Four Courts Press, 1995.
  Google Scholar

Kissane, Séan. Resonanties. In Longing, exhibition catalogue, De Pont museum voor hedendaagse kunst in Tilburg, April 2014, edited by Arno Kramer and Marloes Waanders, 19–26. Zwolle: Uitgeverij de Kunst, 2014.
  Google Scholar

National Gallery. Poets Inspired by Titian: Seamus Heaney | Metamorphosis: Titian 2012. https://www.youtube.com/watch?v=dv13aR-uHtw&t=147s. Last accessed: 30 September 2024.
  Google Scholar

Picot, Edward. Outcasts from Eden: Ideas of Landscape in British Poetry since 1945. Liverpool: Liverpool University Press, 1997.
  Google Scholar

Strzemiński, Władysław. Teoria widzenia. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1958.
  Google Scholar

Trench, Richard Chenevix. “Lecture Four: On the History in Words.” In On the Study of Words, 112–66. London: Macmillan, 1872.
  Google Scholar

Wind, Diana A. “Artist, Poet, Curator and Teacher,” In Longing, exhibition catalogue, De Pont museum voor hedendaagse kunst in Tilburg, April 2014, edited by Arno Kramer and Marloes Waanders, 19–26. Zwolle: Uitgeverij de Kunst, 2014.
  Google Scholar

Pobierz


Opublikowane
2025-09-10

Cited By / Share

Żukowska, A. (2025) „Sztuka współczesna w dialogu z poezją Seamusa Heaneya: T.P. Flanagan i Arno Kramer”, Konteksty. Polska Sztuka Ludowa, 349(2), s. 27–33. doi: 10.36744/k.3859.

Autorzy

Agnieszka Żukowska 
agnieszka.zukowska@ug.edu.pl
Uniwersytet Gdański Polska
https://orcid.org/0000-0002-2487-3928

Agnieszka Żukowska – dr nauk humanistycznych, anglistka i historyczka sztuki, adiunktka w Instytucie Anglistyki i Amerykanistyki UG. Jej zainteresowania naukowe obejmują głównie nowożytną kulturę widowisk oraz związki literatury ze sztukami plastycznymi. Współredaktorka książek: Theatrical Blends (2010); Amalgamaty sztuki (z J. Limonem, 2011); An Atomizing Theatre (z J. Limonem, 2014); This Treasure of Theatre: Shakespeare and the Arts from the Early Modern Period to the Twenty-First Century (z M. Gibińską, M. Grzegorzewską i J. Fabiszakiem, 2020); Opera and Beyond: Early Modern Court Theatre (z J. Żukowskim, 2022); Czas Jerzego Limona. Księga pamiątkowa ku czci twórcy Gdańskiego Teatru Szekspirowskiego (z J. Kopcińskim, 2023); On Time: Essays in Honour of Professor Jerzy Limon (z J. Ward i M. Fengler 2023). Jej najnowsze publikacje dotyczą maski dworskiej epoki Stuartów, nowożytnej architektury okazjonalnej oraz recepcji Szekspira w sztuce współczesnej, ze szczególnym uwzględnieniem książki artystycznej.



Statystyki

Abstract views: 21
PDF downloads: 9


Licencja

Prawa autorskie (c) 2025 Agnieszka Żukowska

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.

Creative Commons Uznanie autorstwa