„Szkoda, że poezja nie zabija”: Przemiany poezji ukraińskiej w obliczu wojny

Ostap Sływynski

doi:10.36744/k.3768

„Szkoda, że poezja nie zabija”

Przemiany poezji ukraińskiej w obliczu wojny

Ostap Sływynski

o.slyvynsky@ucu.edu.ua
Ukraiński Uniwersytet Katolicki (Ukraina)
https://orcid.org/0000-0002-2963-6593

DOI: https://doi.org/10.36744/k.3768

Abstrakt

Od początku rosyjskiej inwazji na Ukrainę (2022 rok) poezja ukraińska przeżywa zmiany na różnych poziomach – zaczynając od formy i słownictwa i kończąc na kwestiach etycznych dotyczących postawy twórcy oraz zadań, które poezja ma do wykonania w sytuacji egzystencjalnego zagrożenia dla jednostki i wspólnoty. W niniejszym szkicu próbuję zdiagnozować najważniejsze z nich, przypatrując się wierszom ukraińskich poetów, napisanym w ciągu pierwszego roku pełnoskalowej wojny, oraz biorąc pod uwagę komentarze i refleksje poetów i poetek, wyrażone w wywiadach i esejach. Najbardziej znaczące spośród tych zmian to: swoista rytualizacja wiersza na poziomie tematu i formy, wynikająca nie tylko z powrotu wiary w „magiczną moc” języka, ale też ze świadomości potrzeby solidaryzacji, scalenia wspólnoty poprzez kulturę; refleksje na temat tzw. „stanu wojennego” języka, który cechują konkretyzacja, demetaforyzacja, aktualizacja znaczeń wojennych poszczególnych słów; refleksję nad mową nienawiści przenikającą nie tylko w codzienną komunikację, ale także w język poezji i traktowaną jako coś destrukcyjnego dla języka, ale jednocześnie nieuchronnego w czasie brutalnej wojny.

Słowa kluczowe:

poezja, wojna, język, rytuał

Bibliografia

Biedrzycki, Krzysztof. „Ociosywanie traumy. Tadeusz Różewicz i (bez)siła poezji.” Więź, September 25, 2018. https://wiez.pl/2018/09/25/ociosywanie-traumy.
Google Scholar

Denysenko, Larysa. „Voienna abetka chutlyvosti.” The Ukrainians, July 17, 2023. https://theukrainians.org/voienna-abetka-chutlyvosti.
Google Scholar

Kalytko, Kateryna. „Ja tsinuiu virsh za te, shcho tse – myttieva nervova reaktsiia na real’nist’.” Interview by Olesia Bohdan. Tyktor Media, November 4, 2022. https://tyktor.media/portret/kateryna-kalytko.
Google Scholar

Kruk, Halyna. „Poeziia emotsiinoho faktu. Interviu z poetkoiu ta volonterkoiu Halynoiu Kruk.” Interview by Kateryna Yakovlenko. Suspil’ne Kul’tura, March 14, 2023. https://suspilne.media/culture/413172-poezia-emocijnogo-faktu-intervu-z-poetkou-ta-volonterkou-galinou-kruk.
Google Scholar

Matviichuk, Oleksandra. “Sexual violence is integral to the policy of terror, which the Russian army are pursuing in Ukraine.” Center for Civil Liberties, April 26, 2022. https://ccl.org.ua/en/news/sexual-violence-is-integral-to-the-policy-of-terror-which-the-russian-army-are-pursuing-in-ukraine-oleksandra-matviichuk.
Google Scholar

Mykhed, Oleksandr. „Mova viiny.” Ukraiins’ka Pravda, 2023. https://www.pravda.com.ua/cdn/cd1/bforum/a9.html.
Google Scholar

Olkhova, Olha. Yakshcho ne teper? Vydavnytstvo Staroho Leva, 2024.
Google Scholar

Pomizh syren. Novi virshi viiny, edited by O. Slyvynsky. Vivat, 2023.
Google Scholar

Semkiv, Rostyslav. „Heitspich, surzhyk ta movna tolerantnist’.” Suspil’ne Kul’tura, March 6, 2023. https://suspilne.media/culture/405251-hejtspic-surzik-ta-movna-tolerantnist-literaturoznavec-rostislav-semkiv-pro-movu-vijni.
Google Scholar

Zhadan, Serhii. „Khaj tse bude tekst ne pro viinu.” Chytomo, October 23, 2022. https://chytomo.com/serhij-zhadan-khaj-tse-bude-tekst-ne-pro-vijnu.
Google Scholar

Pobierz

Opublikowane

2024-12-23

Cited By / Share

Sływynski, O. (2024) „«Szkoda, że poezja nie zabija»: Przemiany poezji ukraińskiej w obliczu wojny”, Konteksty. Polska Sztuka Ludowa, 346(3), s. 257–262. doi: 10.36744/k.3768.

Autorzy

Ostap Sływynski
o.slyvynsky@ucu.edu.ua
Ukraiński Uniwersytet Katolicki Ukraina
https://orcid.org/0000-0002-2963-6593

Ostap Sływynski – literaturoznawca i tłumacz, poeta, pracuje w Katedrze Filologii Polskiej na Narodowym Uniwersytecie Lwowskim im. Iwana Franki oraz w Katedrze Filologii na Ukraińskim Uniwersytecie Katolickim. Wizytujący profesor na Uniwersytecie w Greifswald (2013), Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu (2021–2022) i Uniwersytecie Śląskim w Katowicach (2020–2022).