Obraz-zagadka golusa u Brunona Schulza

Karen Underhill; Jan Godyń

doi:10.36744/k.4429

The Bruno Schulz golus Image-puzzle

Not reviewed, Submitted 26.04.2025, Accepted 1.09.2025

Karen Underhill

underhill.karen@gmail.com
Wydział Studiów Polskich, Rosyjskich i Litewskich, University of Illinois, Chicago (United States)
https://orcid.org/0000-0002-6497-0407

Jan Godyń

(Poland)

DOI: https://doi.org/10.36744/k.4429

Abstract

In this essay, written in honor of the late Prof. Jerzy Jarzębski, a discussion of the Yiddish term “golus” – a bivalent word meaning both “exile” and “diaspora” – becomes an opportunity to reflect on several themes that define and link the work of Bruno Schulz, the life and scholarship of Jerzy Jarzębski, and also the context of shelter and solidarity created at the 2024 SchulzFest in Drohobycz. In his 1937 essay on the artist E.M. Lilien, Schulz described Lilien’s work as a “creation born of the longing of golus”. This article proposes that in his diasporic modernist poetics, Bruno Schulz succeeded in actively harnessing the “obraz-zagadka” of golus to create a literature that could encapsulate the unresolvable tension of life as a Jewish writer in the post-WWI Europe of nation states; and, that the author’s lasting gesture was to open this specific Jewish experience to the stranger, and to the other.

Keywords:

Bruno Schulz, diasporic modernism, Jerzy Jarzębski, Drohobych, SchulzFest

References

Benjamin, Walter. “On the Concept of History”. Selected Writings, t. 4, 1938–1940. Cambridge, MA: Belknap Press of Harvard University, 2006.
Google Scholar

Derrida, Jacques. Hospitality, t. 1. Pascale-Anne Brault i Peggy Kamuf (red.). Tłum. E.S. Burt. Chicago: University of Chicago Press, 2023.
Google Scholar

Handelman, Susan A. Fragments of Redemption: Jewish Thought & Literary Theory in Benjamin, Scholem, & Levinas. Bloomington, IN: Indiana University Press, 1991.
DOI: https://doi.org/10.2979/1722.0 Google Scholar

Hassan, Waïl S. “Translational Literature and the Pleasures of Exile”, PMLA, t. 131, nr 5 (2016): 1435–43.
DOI: https://doi.org/10.1632/pmla.2016.131.5.1435 Google Scholar

Jarzębski, Jerzy. „Wstęp”. Bruno Schulz: Opowiadania, wybór esejów i listów. Red. Jerzy Jarzębski. Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1989.
Google Scholar

Lazorak, Bohdan. „‘Trzon galerii miejskiej’ i ‘mój ślub mistyczny ze sztuką’: zapomniane teksty Brunona Schulza o malarstwie drohobyckich artystów Feliksa Lachowicza i Efraima Mojżesza Liliena”. Bruno Schulz: tesksty i konteksty. Materiały VI Międzynarodowego Festiwalu Brunona Schulza w Drohobyczu, red. Wiera Meniok. Drohobycz: Polonistyczne Centrum Naukowo-Informacyjne im. Igora Menioka, 2016: 521–570.
Google Scholar

Moss, Kenneth. An Unchosen People: Jewish Political Reckoning in Interwar Poland. Cambridge, MA: Harvard University Press, 2021.
DOI: https://doi.org/10.4159/9780674269989 Google Scholar

Schulz, Bruno. „E. M. Lilien”. Acta Schulziana: Artyści z Drohobycza, Lilien i Lachowicz, red. Wiera Meniok i Grzegorz Józefczuk. Drohobycz: Stowarzyszenie Festiwal Brunona Schulza, 2015, nr. 1.
Google Scholar

Schulz, Bruno. „E. M. Lilien”. Schulz/Forum, 2015, nr 6: 83–96. Gdańsk: Fundacja Terytoria Książki.
Google Scholar

Sitkiewicz, Piotr. „Ocalony przez mit. Schulz i Lilien”, Schulz/Forum, 2015, nr 6: 97–104.
Google Scholar

Download

pdf (Język polski)

Published

2025-12-17

Cited by

Underhill, K. and Godyń, J. (2025) “The Bruno Schulz golus Image-puzzle ”, Konteksty, 350(3), pp. 154–156. doi: 10.36744/k.4429.

Authors

Karen Underhill
underhill.karen@gmail.com
Wydział Studiów Polskich, Rosyjskich i Litewskich, University of Illinois, Chicago United States
https://orcid.org/0000-0002-6497-0407

Karen Underhill – profesorka studiów polsko-żydowskich na Wydziale Studiów Polskich, Rosyjskich i Litewskich Uniwersytetu Illinois w Chicago. Autorka książki Bruno Schulz and Galician Jewish Modernity (2024). Bada wielojęzyczną kulturę polsko-żydowską, zmieniającą się pamięć o żydowskiej przeszłości Polski, hybrydowe i diasporyczne formy kulturowe. Współzałożycielka Massolit Books & Cafe w Krakowie. Publikowała w „Tekstach Drugich”, „Jewish Social Studies”, „POLIN Journal”, „East European Politics and Societies”, „Czasie Kultury”, „Ruchu Literackim”, „Slavic and East European Journal” i „Jewish Renaissance”.